عصاره گیاه شوید کوهی گزینه‌ای برای ساخت داروی آنتی‌بیوتیک است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌های مختلف در درمان بیماری‌های باکتریایی باعث شده که باکتری‌ها در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند. مقاومت آنتی‌بیوتیکی در عفونت‌های بیمارستانی یک مشکل جدی در بخش سلامت کشور است. مقاومت آنتی‌بیوتیکی عفونت‌های بیمارستانی سالانه قربانیان زیادی در جهان می‌گیرد.

باکتری «کلبسلا پنومونیه»؛ عامل پنومونی (ذات‌الریه)، عفونت خون و دستگاه ادراری و یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده عفونت‌های بیمارستانی به‌ویژه عفونت زخم‌ها پس از جراحی است.

سیپروفلوکساسین یکی از شایع‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها است و در سال‌های اخیر مقاومت باکتری‌ها به خصوص باکتری کلبسلا پنومونیه به این آنتی‌بیوتیک به طور چشم‌گیری افزایش یافته‌است.

یکی از مکانیسم‌های مقاومت باکتری کلبسلا پنومونیه به آنتی‌بیوتیک‌ها، وجود پمپ‌های افلاکس در دیواره آن‌ها است. این پمپ‌ها مواد سمی برای باکتری مثل آنتی‌بیوتیک‌ها را به محیط خارج پمپ می‌کنند و اجازه نمی‌دهند آنتی‌بیوتیک‌ها درون باکتری جمع شوند و باکتری را از بین ببرند.

در مطالعات اخیر پژوهشگران در حال بررسی عصاره‌های گیاهی بر مهار پمپ‌های افلاکس باکتری‌های مقاوم هستند. شوید کوهی یکی از گیاهانی است که خواص دارویی مختلفی مثل درمان سرماخوردگیِ سینه پهلو، مرهم زخم‌ها و ...

"به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌های مختلف در درمان بیماری‌های باکتریایی باعث شده که باکتری‌ها در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند"دارد. به همین خاطر پژوهشگران زیست‌شناسی و بیوتکنولوژی در مطالعه‌ای تاثیر عصاره گیاه شوید کوهی را بر این باکتری‌های مقاوم بررسی کردند.

فائزه محمدپور بی‌شک، فاطمه اشرفی؛ پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال به همراه دیگر همکارانشان در دانشگاه آزاد اسلامی رودهن و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در طراحی و انجام این مطالعه مشارکت داشتند.

پژوهشگران برای انجام این مطالعه در طی شش ماه ۲۰۰ نمونه بالینی شامل ادرار، خون، زخم و ترشحات تنفسی را از بیمارستان‌های شهر تهران جمع‌آوری کردند و آن‌ها را از نظر وجود باکتری کلبسلا پنومونیه بررسی کردند. سپس حساسیت این باکتری را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های مختلف مورد ارزیابی قرار دادند.

نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین مقاومت باکتری کلبسلا پنومونیه به آنتی‌بیوتیک‌های آمپی‌سیلین، جنتامایسین، سیپروفلوکساسین، تتراسایکلین و تری‌متوپریم است و کم‌ترین مقاومت مربوط به آنتی‌بیوتیک «ایمی‌پنم» است. همچنین حدود ۳۰ درصد از سویه‌های مختلف همزمان نسبت به چند دارو مقاومت داشتند.

پژوهشگران بعد از جداسازی باکتری‌های مقاوم به سیپروفلوکساسین، DNA آن‌ها را استخراج کرده و ژن پمپ افلاکس را که باعث مقاومت آن‌ها می‌شود را شناسایی کردند.

با شناسایی و استخراج ژن مشخص شد که تعداد ۴۳ درصد از این نمونه‌های باکتری، ژن پمپ افلاکس را دارند.

در این پژوهش گیاه شوید کوهی از مرکز ذخایر زیستی ایران تهیه شد و محققان از این گیاه عصاره‌گیری انجام دادند و تاثیر این عصاره را بر رشد باکتری و بیان ژن پمپ افلاکس بررسی کردند. همچنین در این بررسی‌ها حداقل غلظتی که برای مهار این باکتری نیاز است (غلظت MIC) نیز مشخص شد.

نتایج این بررسی نشان داد که پس استفاده از عصاره شوید کوهی در حداقل غلظت نیر باعث مهار چشم‌گیر ژن پمپ افلاکس باکتری کلبسلا پنومونیه شد.

پژوهشگران این مطالعه در خصوص نتایج به‌دست‌آمده می‌گویند: «کاهش بیان ژن oqxA (ژن پمپ افلاکس) باعث عملکرد ضعیف این پمپ‌ها شده و از تراوش زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها جلوگیری می‌کند؛ بنابراین در آینده با مطالعات بیشتر می‌توان از این عصاره به عنوان کاندید داروی مناسب آنتی‌باکتریال استفاده کرد».

یافته‌های این پژوهش شهریور سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تاثیر عصاره گیاه شوید کوعی بر بیان ژن پمپ افلاکس oqxA در سویه‌های بالینی مقاوم به آنتی‌بیوتیک کلبسلا پنومونیه با استفاده از روش Real Time PCR» در فصل‌نامه گیاهان دارویی وابسته به پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، منتشر شده است.