انتشار نظریه «قدرت بندری» محققان دانشگاه تهران و دانشگاه ایالتی یوتا در الزویر

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سید عباس احمدی عضو هیأت علمی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران به همراه حسن نورعلی دانشجوی دکترای رشته جغرافیای سیاسی و پروفسور کالین فلینت ژئوپلیتیسین برجسته جهانی، استاد دانشگاه ایالتی یوتا در ایالات متحده و سردبیر مجله ژئوپلیتیک از انتشارات تیلور و فرانسیس (۲۰۱۴-۲۰۲۰)، موفق به چاپ نظریه «قدرت بندری» در مجله معتبر جغرافیای حمل و نقل شدند.

در این نظریه، دوگانه سنتی قدرت خشکی و قدرت دریایی به چالش کشیده شده و به جای تمرکز صرف بر قلمرو‌های قاره‌ای یا پهنه‌های آبی (نظیر آنچه در نظریات سنتی ژئوپلیتیک مثل هارتلند، ریملند و … وجود دارد)، بنادر به عنوان گره‌ها و نقاط اتصال آب و خشکی در شبکه‌های اقتصادی و تجاری معرفی می‌شوند و این پتانسیل را دارند که به عنوان دروازه‌ای بین اقیانوس‌ها و خشکی اوراسیا عمل کنند؛ بنابراین قدرشت بندری، قدرتی است که هم بازیگر اصلی در دریاها، به ویژه حمل‌ونقل دریایی است و هم به خشکی اوراسیا که پیشتر نفوذناپذیر تلقی می‌شد، به واسطه بنادر دسترسی و نفوذ دارد. نظم ژئوپلیتیک جهانی قرن بیست‌ویکم تحت سلطه کشوری خواهد بود که قدرت بندری غالب است و چین در حال حاضر در موقعیتی قرار دارد که این نقش را ایفا کند.

بر اساس نظریه قدرت بندری، بنادر به عنوان ابزار ژئوپلیتیکی در تغییرات دوره گذار ژئوپلیتیکی برای شکل بخشیدن به نظم جهانی آینده، امکان پیش‌بینی دسترسی اقتصادی و دولتی در سراسر اقیانوس‌ها و قاره‌ها را فراهم می‌کنند. ساخت بنادر برای ایجاد شبکه‌ها، به ویژه آن‌هایی که به خشکی اوراسیا می‌رسند، ممکن است توزیع جغرافیایی قدرت در نظام بین‌‎المللی را به شدت تغییر دهد. کشوری که در قدرت بندری غالب است، با استفاده از معیار‌های هشت گانه‌ای که در این نظریه شناسایی شده است، بیشترین پتانسیل را برای هدایت گذار ژئوپلیتیک فعلی و شکل دادن به نظم جهانی ژئوپلیتیک بعدی خواهد داشت.

این معیار‌ها عبارتند از: ۱- جریان تجارت جهانی از طریق بنادر برتر، ۲- اپراتور‌های برتر بندری، ۳- کنترل و هژمونی بر بنادر، ۴- شبکه‌های حمل و نقل دریایی، ۵- دسترسی به اوراسیا، ۶- مرکزیت بنادر در کد‌های ژئوپلیتیک ۷- شهر‌های بندری به عنوان شهر‌های جهانی ۸- حفظ نیروی دریایی آب‌های آبی.

نظریه قدرت بندری در قالب مقاله علمی در مجله معتبر جغرافیای حمل و نقل (Journal of Transport Geography) از انتشارات الزویر (Elsevier) با رئال تایم ایمپکت فکتور ۸، ایمپکت فکتور ۵ ساله ۵۲/۶، و سطح کیفی Q۱ منتشر شده است و از لینک‌های زیر قابل دریافت است.