سلول‌های بنیادی و امیدواری برای درمان موثر بیماری پارکینسون

میمون‌هایی که از بیماری دژنراتیو رنج می‌برند، تنها چند هفته پس از دریافت اولین پیوند سلول‌های بنیادی، تحرکشان بسیار بهبود یافته است. اگر این درمان بر روی انسان موثر باشد، محققان اعلام کردند این سلول‌ها می‌توانند به صورت انبوه تولید شوند تا درمان مقرون‌به‌صرفه برای میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان ارائه شود.

بیماری پارکینسون میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان، به ویژه افراد بالای ۶۰ سال، تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری یک اختلال پیش‌رونده، مخرب و درازمدت دستگاه عصبی مرکزی است که عمدتاً سیستم حرکتی بدن را مختل می‌کند. نشانه‌های این بیماری معمولاً آرام و به‌تدریج ظاهر می‌شوند و با پیشرفت بیماری، علائم غیرحرکتی نیز بروز می‌کنند.

آشکارترین نشانه‌های زودرس این بیماری عبارتند از لرزش، خشکی بدن، آرام‌شدن حرکات و دشواری در راه‌رفتن. نشانه‌های شناختی و رفتاری این بیماری نیز در اغلب افراد معمولاً به شکل افسردگی، اضطراب و فقدان علاقه و هیجان بروز می‌کند.

"میمون‌هایی که از بیماری دژنراتیو رنج می‌برند، تنها چند هفته پس از دریافت اولین پیوند سلول‌های بنیادی، تحرکشان بسیار بهبود یافته است"در مراحل پیشرفته بیماری پارکینسون، بعضاً زوال عقل نیز شایع است. فرد مبتلا به پارکینسون ممکن است مشکلاتی در خوابیدن و سیستم حواس خود نیز تجربه کند.

نشانه‌های حرکتی این بیماری به علت از بین رفتن سلول‌ها در توده سیاه مغز و در نتیجه کاهش دوپامین رخ می‌دهد. دوپامین برای حفظ الگو‌های حرکتی طبیعی بدن اهمیت زیادی دارد و دقیقاً به همین دلیل است که بسیاری از درمان‌های پارکینسون با هدف افزایش سطح دوپامین در مغز انجام می‌شوند. در بیماری پارکینسون، از بین رفتن نورون‌ها (یاخته‌های عصبی) در سایر بخش‌های مغز هم رخ می‌دهد و زمینه‌ساز برخی علائم غیرحرکتی این بیماری می‌شود.

محققان چینی درمان جدیدی با سلول‌های بنیادی برای بیماری پارکینسون ایجاد کرده‌اند که اثرات سریع و ماندگاری بر روی میمون‌ها دارد. این حیوانات که به سختی می‌توانستند در قفس خود حرکت کنند، تنها دو یا سه هفته پس از دریافت سلول‌های آزمایشگاهی موسوم به سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSC) در مغزشان، توانستند بایستند، غذا بگیرند و خودشان را تغذیه کنند.

گروهی از دانشگاه علم و فناوری کونمینگ در ماه دسامبر در مجله تحقیقاتی Nature بیماری پارکینسون گزارش دادند که حرکت و وضعیت ذهنی آن‌ها در پنج سال آینده بهبود می‌یابد.

آن‌ها اعلام کردند، در صورت اثبات اثربخشی این سلول‌ها بر روی انسان، سلول‌های دستکاری شده ژنتیکی می‌توانند به صورت انبوه تولید شوند و به طور بالقوه درمانی مقرون‌به‌صرفه و غیرمجاز را برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان فراهم کنند.

دانشمندان دارو‌هایی مانند لوودوپا را برای کمک به مغز در تولید سلول‌های عصبی تولید کننده دوپامین ساخته‌اند. لی تیانکینگ، نویسنده ارشد این مطالعه گفت: «با این حال، کمتر از یک درصد از دوز می‌تواند به مغز برسد و دارو‌های خوراکی را فقط در مراحل اولیه بیماری مؤثر کند».

در همین حال، مطالعات گسترده‌ای در مورد استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری پارکینسون، به عنوان مثال با استفاده از آن‌ها برای ایجاد سلول‌های عصبی سالم به منظور جایگزینی سلول‌های آسیب دیده انجام شده است.

دانشمندان اعلام کردند که درمان‌های سلول‌های بنیادی می‌توانند نیاز دارویی را کاهش دهند، محققان ابتدا سلول‌های بنیادی مزانشیمی را از بند ناف انسان جدا کردند و سپس سه ژن کلیدی برای سنتز دوپامین را معرفی کردند.

به گفته سرپرست این تیم تحقیقاتی، سلول‌های بنیادی مزانشیمی دستکاری شده ژنتیکی در مجموع به ۹ میمون داده شد و اکثر آن‌ها تا سال گذشته بخش خوبی از حرکت، اشتها و وزن خود را بهبود دادند. اختلالات شناختی و عاطفی آن‌ها نیز بهبود یافت. در مقایسه، وضعیت سه میمون بیمار در گروه کنترل که درمان سلولی را دریافت نکردند بدتر شد.

نتایج رفتاری این مطالعات چشمگیر است، و نشان می‌دهد که رویکرد استفاده شده توسط نویسندگان ممکن است شانس تبدیل شدن به یک درمان بالینی مفید را داشته باشد. سرعتی که با آن پاسخ‌های درمانی دیده می‌شود نیز جالب توجه است.

محققان در کسری از زمان به بهبود‌هایی دست یافتند که معمولاً در مطالعات پیوند عصبی دیده می‌شود.

منبع: وبگاه scmp

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی بهداشت و درمان