جولان «ترال» همچنان در خلیج‌فارس/ به فریاد دریا و صیادان برسید

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- محمد غلامحسینی: این روزها خبر شیوع کرونا نه‌تنها در کشور ایران و استان بوشهر بلکه در دنیا داغ است و شیوع این ویروس، محدودیت‌هایی را برای کسب‌وکارها ایجاد کرده و به‌نوعی همه مشاغل را درگیر خود ساخته است.

شغل صیادی از آن دسته مشاغلی است که چه کرونا باشد چه نباشد تعطیلی ندارد، مگر در شرایط بد آب و هوایی یا محدودیت‌هایی که شیلات در فصل تخم‌ریزی ماهی‌ها اعلام می‌کند که مانعی برای این شغل سخت و طاقت‌فرسا شود.

صیادان به‌غیراز این محدودیت‌هایی که گفته شد در این روزها با مشکلات و دغدغه‌هایی روبرو هستند که فکر و ذهن آن‌ها را بیشتر از کرونا درگیر خودساخته است اما این مشکلات مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه سال‌هاست با آن دسته و پنجه نرم می‌کنند و به‌نوعی شغل آن‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار داده است و این قشر زحمتکش، دیگر امنیت شغلی آن‌چنانی برای خود نمی‌بیند.

یکی از مشکلات و دغدغه‌های این صیادان در استان بوشهر که می‌توان گفت عمده مشکل آن‌ها نیز محسوب می‌شود صید غیرمجاز ترال است.

این شیوه صید دارای خطرات بسیار زیادی برای آبزیان به‌ویژه آبزیان کف‌زی است و عامل انقراض برخی از آبزیان و نابودی موجودات دریایی مأکول و غیرماکول است ترال یا گوفه تور ماهیگیری بزرگی به شکل قیف است که از دو طرف به تخته‌هایی متصل است و دنبال شناور در بستر دریا کشیده می‌شود و صیدی که به این شیوه انجام گیرد صید ترال خوانده می‌شود.

این شیوه صید دارای خطرات بسیار زیادی برای آبزیان به‌ویژه آبزیان کف‌زی است و عامل انقراض برخی از آبزیان و نابودی موجودات دریایی مأکول و غیرماکول است.

ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه در نشست خبری پایانی سفر به استان بوشهر یکی از مشکلات استان را موضوع صید ترال عنوان کرد و ابراز داشت: نباید اجازه داد که این مسئله لطمه‌ای به آبزیان وارد کند و خطری برای دریا باشد.

رئیس قوه قضائیه گفت: تصمیم‌گیری پیرامون برخی از مسائل نیاز به بررسی در جلسه شورای عالی دارد که حتماً این مسائل در آن جلسه بررسی خواهد شد.

زنگ خطری برای پایان ذخایر دریایی

محسن محمدی صیاد دیری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: شناورهای غیرمجاز تور صیادان منطقه را پاره می‌کنند و توجهی به خواسته صیادان ندارند که این برخوردها باعث شده صیادان به‌مرور قایق‌های خود را بفروشند و شغل دیگری انتخاب کنند یا اینکه بیکار و خانه‌نشین شوند.

وی تصریح کرد: بهره‌برداری غیرمجاز و خارج از فصل زنگ خطری برای پایان ذخایر دریایی در این منطقه است و اگر چاره‌اندیشی نشود، پشیمانی فایده‌ای ندارد.

علی قاسمیان پور هم گفت: شناورهای غیرمجاز در ایام ممنوعیت آزادانه صید می‌کنند اما صیادان منطقه قادر نیستند به صیدگاه بروند و این باعث نگرانی صیادان شده است.

تشریح وضعیت صید

کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر هم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: میگو یکی از گونه سخت‌پوستان بوده که با طول عمر کم (یک تا دو سال) در چرخه زنجیره اکوسیستم دریایی در دومین رده قرارگرفته است و سالی دو بار تخم‌ریزی بهاره و پاییزه و هر مرحله تا یک‌میلیون تخم دارد.

حسین شادکامی افزود: میگوی خلیج‌فارس با مرغوبیت بالا و دارای بیشترین پروتئین، اسیدآمینه، امگا ۳، ویتامین B۱۲ و انواع املاح در بین مردم شناخته‌شده است که در چند دهه اخیر صنعت این‌گونه آبزی در تمامی ابعاد (تکثیر، پرورش، عمل‌آوری، فرآوری، کنترل کیفیت، صادرات و واردات) گسترش پیداکرده و بلعکس ذخیره این آبزی دریایی ۷۰ درصد کاهش‌یافته است.

وی تصریح کرد: در فصل صید میگو در خلیج‌فارس، گونه‌های ریز نابالغ آبزیان که پنج ماه از رشد و نمو آنان سپری نشده و همزیستی با میگو دارند توسط ابزار غیرانتخابی ترال کف که به شکل قیفی شکل با دهانه طولی ۲۵ متر و ارتفاع بیش از پنج‌متر برای لنج‌ها و با دهانه ۱۰ متری برای قایق‌ها است صید می‌شوند.

کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر بیان کرد: فعالیت این ابزار به‌طور شبانه‌روزی است که در هر ساعت بین ۲ تا ۲.۵ گره دریایی بستر دریا را با زنجیرهای شن کش خود جایروبی می‌کند و در مسیر حرکت، توده غباری از گل را در محیط‌زیست ایجاد می‌کند و از آلودگی بالایی برخوردار است.

نابودی انواع آبزیان

وی افزود: در فصل صید که بین ۳۰ تا ۴۵ روز ادامه پیدا می‌کند حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تن از انواع گونه‌های آبزیان که قریب به ۳۰ درصد صید سالانه استان را شامل می‌شود از بین می‌رود و به علت نبود صنعت، این صید به‌عنوان ضایعات دورریز به دریا ریخته می‌شود.

وی بیان کرد: این کار موجب شیوع بیماری‌ها در محیط‌زیست آبزیان می‌شود و علاوه بر آن، همه بسترهای اسفنجی، مرجانی و پوششی گیاهی را شخم می‌زند و بستر را به کویر بیولوژیک تبدیل می‌سازد.

شادکامی اضافه کرد: با توجه به پیشرفت تکنولوژی، فعالیت این روش صید تا آنجایی پیش رفت که بهره‌برداران در رقابتی سخت و بی‌وقفه در برداشت ذخایر از همدیگر گوی سبقت را ربودند که باعث کاهش ذخیره و انقراض گونه‌ها شده است.

وی تصریح کرد: برای جلوگیری از فجایع بیشتر اصحاب اندیشه و کارشناسان فن با ایجاد پروتکل‌ها و کنوانسیون‌های چندجانبه کشورها را برای کاهش صید به وسیله این ابزار و استفاده از دستگاه‌های کاهنده صید ضمنی اجبار کردند و بعضی از متخصصان برای ثبات و حفظ پایدار ذخایر آبزیان نظر به تعطیلی موقت و دائم این روش صید (ترال کف) دادند.

در این پروسه هر چه به پایان فصل صید این آبزی (میگو) نزدیک می‌شویم اثر کمتری از حیات در صیدگاه‌ها دیده می‌شود و ایجاد استرس و شوک مرگبار حیات زیستی صیدگاه‌ها را به‌خوبی نمایان می‌سازد وی افزود: با شروع فصل صید میگو و فعالیت شناوران ترالر (گوفه کشی) شامل ۴۸۲ لنج و ۶۸۲ قایق در استان بوشهر با حجم اثربخشی بیش از ۱۹ هزار کیلومترمربع جایروبی بسترها و تا ارتفاع ۳ تا ۵ متر از سطح بستر توسط دهانه ابزار ترال انجام می‌شود که بیش از ۹۰ درصد آبزیان با سایز کمتر از ۲ سانتی‌متر را به کیسه خود گرفتار می‌کند و آنان را به کام مرگ می‌کشاند.

شادکامی اضافه کرد: در این فرآیند هر چه به پایان فصل صید این آبزی نزدیک می‌شویم اثر کمتری از حیات در صیدگاه‌ها دیده می‌شود و ایجاد استرس و شوک مرگبار در صیدگاه‌ها را به‌خوبی نمایان می‌سازد.

وی تصریح کرد: استحصال هر کیلوگرم میگو، بین هفت تا هشت کیلوگرم انواع و اقسام آبزیان غیرخوراکی مثل کوسه‌ماهیان، سفره‌ماهیان، گربه‌ماهیان، مارماهیان، یال اسبی‌ها، خرچنگ‌ها، صدف‌ها، ستاره دریایی، دوکفه‌ای‌ها، لاک‌پشت‌ها، ژله فیش‌ها، بنتوز

ها، اسفنج‌ها، مرجان‌ها، گل‌سنگ‌ها، انواع جلبک‌ها و خزه‌ها را از چرخه حیات خارج می‌سازد.

به هم خوردن توازن اکولوژیک

کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر بیان کرد: اثرات دیگر این ابزار ایجاد توده ابر غبارآلود توسط تخته‌ها و زنجیرهای پایین تور است که تا عمق ۲۰ سانتی بستر نفوذ کرده و باعث به هم خوردن توازن اکولوژیکی و جابجایی و معلق ماندن توده‌های بنتوزی می‌شود که غلظت آب را به بالاترین حد خود می‌رساند و بالاترین آلودگی صوتی توسط این روش صید ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: تجزیه صیدهای دورریز در صیدگاه‌ها باعث کاهش اکسیژن آب در بالاترین درجه حرارت می‌شود و بستری برای آلودگی‌ها ایجاد می‌کند که با رشد آنی انواع میکروب‌ها و باکتری‌ها و ویروس‌ها و ایجاد عوارض سو در مصرف آبزیان مهاجر به این مناطق و واگیری و سرایت انواع بیماری‌ها به آبزیان تأثیر سویی در رشد و نمو طبیعی و حفظ بقای آبزیان می‌گذارد.

به هر روی طی سال‌های اخیر و به دنبال صید بی‌رویه آبزیان در دریا ضربه‌های بسیار سختی به دریا وارد شده است و برخی از گونه‌های دریایی در شرف نابودی قرارگرفته‌اند. برخی شیوه‌های صید مانند صید ترال آن‌قدر مخرب است که دریا را به مرز نابودی کشانده است.

به گفته یکی از دوست‌داران محیط‌زیست، برخی صیادان در طول سال آن‌قدر از صید ترال استفاده می‌کنند که انگار دریا را شخم زده‌اند و هر نوع آبزی که در دریا وجود دارد را نابود می‌کنند.

برخی صیادان آنقدر از صید ترال استفاده می‌کنند که انگار دریا را شخم زده‌اند و هر نوع آبزی که در دریا وجود دارد را نابود می‌کنند

ناصر محمدی که دل خوشی از وضعیت صید و صیادی ندارد، صید بی‌رویه و استفاده از شیوه ترال را عاملی برای نابودی انواع آبزیان در دریا می‌داند و استمرار این وضعیت را به معنای پایان زندگی آبزیان می‌داند.

متأسفانه علی‌رغم تذکرهایی که همواره از سوی مسئولان صادر می‌شود، برخورد قابل‌توجه و جامعی با این شیوه‌های مخرب صید صورت نمی‌گیرد و بسیاری از صیادان از این شیوه استفاده کرده و دریا را نابود می‌کنند.

صید ترال همواره مورد اعتراض فعالان زیست‌محیطی بوده است و علی‌رغم اینکه در بسیاری از کشور به‌شدت با این نوع صید برخورد می‌شود ولی در آب‌های ما به‌خوبی با این موضوع برخورد نشده است.

به فریاد دریا و صیادان برسید

سال‌ها است که صیادان داد و فریاد می‌کنند که این وضعیت دریا دوام چندانی نخواهد داشت و ذخایر دریایی در حال نابودی است ولی گوش شنوایی نیست و این روند همچنان ادامه دارد.

رفع چنین مشکلاتی و کاهش تخریب‌های دریا نیازمند برخوردهای قهریه با متخلفان است و باید برخورد جدی با این موضوع صورت گیرد تا بیش از این شاهد تخریب زیستگاه‌های موجودات دریایی نباشیم.