واکنش مقامات حکومت ایران به حضور سینماگران ایرانی در جشنواره کن

اکران دو فیلم «عنکبوت مقدس» ساخته علی عباسی و «برادران لیلا» اثر سعید روستایی در جشنواره فیلم کن، و برخی حواشی مرتبط با حضور سینماگران ایرانی در این رویداد هنری با انتقاد شدیدی از سوی مقامات حکومت ایران مواجه شد.

البته با توجه به داستان «عنکبوت مقدس» که ماجرای یک قاتل زنجیره‌ای با انگیزه‌های مذهبی را در شهر مشهد به تصویر می‌کشد، و جایزه‌ای که نصیب زهرا امیرابراهیمی شد، حملات حکومت ایران به این فیلم تندتر بود.

در روزهای اخیر نشریات و سایت‌های محافظه‌کار و چهره‌های اصول‌گرا در ایران با انتقاد شدید از جشنواره فیلم کن، و عوامل و دست‌اندرکاران «عنکبوت مقدس»، این فیلم را اثری «ضد شیعی» توصیف کردند که با هدف ضربه به اسلام، انقلاب، و ایران تولید شده است.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن انتقاد از عنکبوت مقدس، گفت درصورتی که مشخص شود عناصری از داخل ایران در تولید این فیلم مشارکت داشتند، باید با آنها برخورد کرد و مشمول مجازات‌های سازمان سینمایی خواهند شد.

عنکبوت مقدس به دلیل اینکه در اردن فیلم‌برداری شده است، نیازی به دریافت مجوز از حکومت ایران نداشت، و اکثر عوامل اصلی شناخته شده ایرانی فیلم‌ نیز ساکن کشورهای دیگری هستند.

سازمان سینمایی وزارت کشور، عنکبوت مقدس را یک «شب‌نامه سخیف تصویری» خواند و به مدیران جشنواره فیلم کن که به گفته این نهاد حکومتی «تحت تأثیر مقامات دولتی فرانسه» هستند، هشدار داد که این فیلم همان مسیری را طی می‌کند که سلمان رشدی با کتاب «آیات شیطانی» طی کرد.

اما رائد فریدزاده، معاون بین‌المللی بنیاد سینمایی فارابی، که برای شرکت در جشنواره فیلم کند به فرانسه رفته بود، با اشاره به اینکه عنکبوت مقدس را ندیده است، از این فیلم انتقاد کرد.

او در بخشی از سخنان خود گفت که «اگر کسی فکر می‌کند که با حقارت ذاتی که دارد، می‌تواند به ساحت امام رئوف توهین کند، خیال واهی است.»

فرهنگستان هنر ایران نیز یکی از نهادهایی بود که نسبت با انتشار بیانیه‌ای نسبت به این موضوع واکنش نشان داد.

این سازمان در بخشی از بیانیه خود می‌گوید که «تعیین دادن کنش شخصی و فردی به یک ملت و جامعه، به‌خصوص ملت ایران و جامعه شیعی، کاری بس غیرحرفه‌ای و ناجوانمردانه تلقی، و موجب شکل‌گیری دوگانه هنر و باور می‌شود.»

فرهنگستان هنر در ادامه می‌افزاید که «ناگفته پیداست آنانی که می‌کوشند تا هنر را در مقابل باورها و آسمان مردم قرار دهند، بیش و پیش از هر چیزی، به هنر و هنرمند آسیب می‌زنند.»

اما واکنش‌های داخلی نسبت به اکران فیلم «برادران لیلا» متفاوت است و انتقادها بیشتر متوجه برخی رفتارها مانند بوسه جنجالی نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی روی فرش قرمز، و سخنان کارگردان و بازیگران متمرکز بود.

برای نمونه، حسن عباسی، از چهره‌های حکومتی ایران که به اظهارات عجیب خود شهرت دارد، مدعی شد که چون دشمنان حکومت ایران موفق نشدند تا تعداد زیادی از معترضان را به خیابان‌ها بیاورند، تصمیم به انتقام در جشنواره کن گرفتند.

به گفته او اهدای جایزه به زهرا امیرابراهیمی، و «کثافت‌کاری» نوید محمدزاده با همسرش، بخشی از این انتقام در جشنواره بود.

سعید روستایی، کارگردان برادران لیلا، در گفت‌‌وگوهای رسانه‌ای خود در جشنواره کن به مواردی چون فقر، مشکلات اقتصادی، و سانسور در سینمای ایران اشاره کرده بود.

او پیش از مراسم اختتامیه، ضمن هم‌دردی با مردم آبادان، جایزه انجمن بین‌المللی منتقدان «فیپرشی» خود را نیز به آنها تقدیم کرد.

همین موارد کافی بود تا برادران لیلا، و کارگردان‌ و بازیگران به ویژه ترانه علی‌دوستی در کانون حملات سایت‌ها و رسانه‌های محافظه‌کار قرار گیرند.

محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه آثاری ارسالی به جشنواره‌های بین‌المللی باید ابتدا مجوز اکران داخلی کسب کنند، از برخورد با کارگردان و تهیه‌کننده خبر داد.

به گفته او، برادران لیلا بدون طی فرآیند قانونی مصوب به جشنواره فیلم کن ارسال شده است و سازمان سینمایی با این موضوع برخورد خواهد کرد.

اظهارات ترانه علی‌دوستی در جشنواره نیز با واکنش‌های تندی مواجه شد و نشریات محافظه‌کاری مانند کیهان، با اشاره به دستمزد کلان این بازیگر در پروژه‌هایی مانند سریال «شهرزاد»، او را به فریبکاری متهم کردند.

اما یکی از نکات دیگر، انتقاد از اصغر فرهادی، از اعضای هیأت داوران این دوره جشنواره بود و برخی او را به‌عنوان طراح حواشی مرتبط با سینمای ایران در کن، و فردی «مزدور» و «وطن‌فروش» توصیف کردند.