مقصر آلودگی هوای این روزهای تهران کیست؟

با پایان اولین ماه پاییز سال جاری آمار فوت شدگان بر اثر بیماری کرونا موج گرفته است، آماری تلخ که حالا آلودگی هوا نیز می‌تواند بر افزایش آن تأثیر داشته باشد.

مهدی نجمی رئیس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت ایران چندی پیش درباره این مسئله اظهار کرد: امسال باتوجه به سردتر شدن هوا، وارونگی هوا، آلودگی هوا و شیوع بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا، سرماخوردگی و ... انتظار داریم در سراسر کشور وضعیت بدتری درخصوص کرونا تجربه کنیم.

نجمی درباره تأثیر آلودگی هوا بر شیوع بیماری‌های تنفسی گفـت: با توجه به اینکه با افزایش آلودگی هوا شیوع بیماری تنفسی هم افزایش می‌یابد و این موضوع طبیعتا می‌تواند افزایش شیوع کرونا را نیز در پی داشته باشد. افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای قلبی و ریوی در زمان آلودگی هوا با تشدید علائم و عود بیماری روبرو هستند و مسلما این موضوع بر ابتلا و شدت بیماری کرونا تأثیرگذار خواهد بود.

در سال‌های گذشته مدارس مقصر اصلی آلودگی هوای کالانشهرها از جمله تهران بودند، مقصری بزرگ که سال گذشته به چندین روز تعطیلی منجر شد؛ مدارس و حتی دانشگاه‌ها تعطیل می‌شدند تا تأثیر کمی در آلودگی هوا داشته باشند، نکته جالب اینجاست که امسال تمامی مدارس کلانشهرها و پایتخت به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل هستند، اما باز هم هوای تهران آلوده است و مقصر اصلی برای ایجاد آلودگی در تهران وجود ندارد.

آیا این آلودگی هوا که طی چند سال اخیر برای کاهش آن مدارس تعطیل می‌شدند، حالا امسال باید با تعطیلی مدارس همچون سال‌های گذشته وجود داشته باشد؟ آیا نباید به دنبال مقصری دیگر همچون کارخانه‌های اطراف و داخل شهر تهران، خودروهای فرسوده، حمل و نقل عمومی، موتورسیکلت‌ها و غیره رفت؟

شاید ویروس کرونا تلنگری باشد برای یافتن علت اصلی ایجاد آلودگی هوا، جالب‌تر اینجاست که هر ساله سهم خودروها در آلودگی هوا دو درصد اعلام می‌شد و سهم قابل توجهی مربوط به کارخانه‌ها بود، اما امسال به طور عجیبی این آمار به یکباره تغییر کرد، به گفته سازمان حفاظت محیط زیست، سهم منابع متحرک همچون خودروها، حمل و نقل و ... ۶۲ درصد و سهم منابع ثابت همچون کارخانه‌ها، سوخت منازل و ... ۳۸ درصد بوده است.

اما آن طور که به نظر می‌رسد کارخانه‌ها بیشترین سهم را در افزایش آلودگی هوا دارند؛ برای دریافت آماری دقیق‌تر به سراغ بهزاد اشجعی دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست رفتیم و او در این باره اظهار کرد: در شهر تهران ۱۸ درصد انتشار ذرات معلق که سبب آلودگی هوا می‌شود متعلق به کارخانه‌ها و صنایع است و ۱۲ درصد آن سهم نیروگاه هاست، بنابراین برای مقابله و کنترل آلودگی در مرحله اول باید سوخت این صنایع و نیروگاه‌ها اصلاح شود.

او بیان کرد: در پایش‌های مداومی که انجام می‌شود با کارخانه‌ها و صنایعی که مطابق قوانین زیست محیطی عمل نکنند و سبب ایجاد آلودگی هوا شوند برخورد و اخطاریه صادر خواهد شد.

دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در صورت عدم توجه واحدهای تولید کننده آلاینده به اخطاریه، آن واحد پلمب خواهد شد، گفت: در پایش‌های امسال ۲ هزار تخلف ثبت و اخطار برای آن‌ها صادر شده است.

همچنین عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، با تأکید بر اینکه آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به کرونا را افزایش دهد، اظهار کرد: با شروع سرما وارونگی دما و آلودگی هوا ایجاد می‌شود و با توجه به ویروس کرونا در سال جاری به ازای افزایش هر واحد ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون طبق بررسی‌های علمی ۸ درصد مرگ و میر ناشی از کرونا افزایش پیدا می‌کند.

او با اشاره به اقدامات محیط زیست برای کاهش آلودگی هوا در زمستان پیش رو، عنوان کرد: ما برای کاهش ذرات آلاینده تقاضا کردیم تا نیروگاه‌هایی که در حاشیه کلانشهرها هستند از سوخت مازوت استفاده نکنند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: همچنین مقدماتی را فراهم کردیم تا رفت و آمد گسترده ماشین‌هایی که از سوخت مازوت استفاده می‌کنند را کنترل کنیم.

کلانتری با بیان اینکه سوخت غیراستاندارد در ایران وجود ندارد، گفت: مردم هم در فصل پاییز و زمستان باید در مصرف سوخت گاز در خانه‌ها صرفه جویی کنند تا نیروگاه هایمان ناچار به استفاده از سوخت مازوت نشوند.

او تصریح کرد: امیدواریم امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا، وارونگی دما و آلودگی هوای کمتری داشته باشیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ۸۰ درصد از آلودگی‌ها برای مصرف سوخت مازوت و گازوئیل است، گفت: اگر سوخت کارخانه‌ها را بتوانیم کنترل کنیم، آلودگی کمتری خواهیم داشت.

آنقدر این موضوع جدی و خطرساز خواهد بود که در هفته گذشته سازمان حفاظت محیط زیست طی اعلامیه‌ای خطر ابتلا به ویروس کرونا را در پی تشدید آلودگی هوا به شهروندان هشدار داد تا تمامی بیماران قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان از فعالیت بدنی در فضای باز جدا خودداری کنند.

شهروندان به هنگام سوختگیری در جایگاه‌ها و جلوگیری از سر ریز شدن بنزین و سایر سوخت‌ها دقت داشته باشند و از هرگونه فعالیت که منجر به افزایش آلودگی هوا شود مانند روشن کردن آتش در معابر، سوزاندن لاستیک، عملیات قیرکاری و عمرانی و مانند آن خودداری کنند.

در نتیجه همان طور که کارشناسان وزارت بهداشت و مسئولان محیط زیست می‌گویند همگام و همراه شدن آلودگی هوا با ویروس کرونا و آنفلوآنزا می‌تواند خطرات مرگباری را داشته باشد، بنابراین تا حد ممکن باید به توصیه‌های وزرات بهداشت و محیط زیست در این زمینه توجه کرد، همچنین آلودگی هوا، موضوع جدیدی نیست که راه مقابله با کاهش و علل اصلی آن در طول چند سال گذشته پیدا نشده باشد، بنابراین از مسئولان و نهادهای مربوطه انتظار می‌رود تا برای حل این تراژدی تکراری راه حلی اساسی پیدا کنند.