انتقاد شدید اصغر فرهادی از بسته بودن فضای سیاسی در ایران

صدای آلمان

صدای آلمان - ۲۳ تیر ۱۴۰۰

دو جایزه اسکار برای دو فیلم "جدایی نادر از سیمین" و "فروشنده" پشتوانه معروفیت اصغر فرهادی است. نگاه‌ها در جشنواره کن به این کارگردان نام‌آشنای ایران و فیلم جدید او "قهرمان" است.

یکی از موضوعات محوری فیلم "قهرمان" نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی روزمره و در زندگی سیاسی مردم ایران است. این موضوع باعث شده که خبرنگار نشریه "ورایتی" در این زمینه ها با او گفت‌وگو کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

فیلم "قهرمان" داستان شخصی به نام رحیم است که به علت عدم پرداخت بدهی‌های خود به زندان افتاده است. او با بهره جویی از امکان برخاسته از یک مرخصی دو روزه می‌کوشد تا با کمک شبکه‌های اجتماعی بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کند. اما ماجرا آن گونه که او مایل است، پیش نمی‌رود.

فرهادی می‌گوید، به علت بسته بودن فضای سیاسی در ایران، استفاده از شبکه‌های اجتماعی در این کشور از اهمیت بسیاری برخوردار شده است.

او در بخشی از مصاحبه خود گفته است که به اهمیت و نقش شبکه‌های اجتماعی در ایران در جریان کار بر روی فیلم "قهرمان" پی‌برده است.

"دو جایزه اسکار برای دو فیلم "جدایی نادر از سیمین" و "فروشنده" پشتوانه معروفیت اصغر فرهادی است"می‌گوید: «زمانی که من کار بر روی داستان این فیلم را آغاز کردم، آنچنان نسبت به نقش شبکه‌های اجتماعی آگاهی نداشتم.»

او از نقش شبکه‌های اجتماعی در ارتباطات مردم در جوامع مختلف می‌گوید و به این نکته اشاره می‌کند که در عرصه شبکه‌های اجتماعی هیچ مرزی وجود ندارد.

تجربه هنگ کنگ

کارگردان برجسته ایرانی پس از اشاره به بسته بودن فضای سیاسی در کشورش ادامه می دهد که موضوعات شبکه‌های اجتماعی در ایران بیشتر پیرامون مسائل سیاسی و اجتماعی دور می‌زند.

او به سفر خود به هنگ‌کنگ اشاره کرده و به تفاوت مردم کشورهای مختلف در استفاده از شبکه‌های اجتماعی پرداخته، می‌گوید، در جریان آن سفر از خیلی‌ها پرسیده است که در شبکه‌های اجتماعی چه موضوعاتی را به اشتراک می‌گذارند.

برنده جایزه اسکار در ادامه گفته است: «آن‌ها در پاسخ گفتند که بیشتر درباره مسائل شخصی یا آشپزی یا مسائل روزمره مطلب منتشر می‌کنند.»

او سپس تاکید کرده که به علت مشکلاتی که مردم هنگ‌کنگ با چین دارند، قطعا رویکرد آن‌ها نیز در حال حاضر با گذشته تفاوت کرده است.

به اعتقاد کارگردان ۴۹ساله، این که استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ایران این چنین سیاسی است، برخاسته از شرایط کشور است. او به تنش در جامعه ایران بین گروه‌های مختلف، عقاید و ایدئولوژی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید در ایران این گروه‌ها از شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری علیه دیگران بهره می‌گیرند.

جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"آنت" از لئوس کاراکس

۷۴ امین دوره جشنواره کن امروز (۶ ژوئیه) با فیلمی از لئوس کاراکس، کارگردان، نویسنده و منتقد فرانسوی افتتاح می‌شود. فیلم "آنت" ماجرای زندگی یک استاندآپ کمدین و یک خواننده سوپرانوست که زندگی‌شان با تولد کودکی که استعدادهای اسرارآمیزی دارد به کلی دگرگون می‌شود. در دهه ۸۰ میلادی سینمای فرانسه جنبشی را با نام جنبش "سینما نگاه" تجربه کرد که کاراکس یکی از سه چهره این جنبش بود.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"گزارش فرانسوی" از وس آندرسن

وس آندرسن با فیلم "گزارش فرانسوی" در این دور از جشنواره کن حضور دارد.

فیلم او پرستاره است؛ از دنیسیو دل تورو گرفته تا آدرین برودی، تیلدا سوینتن، لئا سیدو، فرانسیس مک‌دورمند و تیموتی شالامی تا بیل مری. آندرسن در فیلم "گزارش فرانسوی" داستان یک مجله خیالی و خبرنگارانش را به تصویر می‌کشد.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

فیلم "فرانسه" از برونو دومون

کن امسال صحنه هنرنمایی لئا سید است، هنرپیشه فرانسوی که در ۴ فیلم این جشنواره نقش اصلی را بازی می‌کند؛ سه فیلم از مجموع این ۴ فیلم در بخش رقابتی جشنواره به نمایش درمی‌آیند. او در کنار "گزارش فرانسوی"، در "داستان همسرم" از فیلمساز مجارستانی ایلدیکو انیدی هم بازی می‌کند. در فیلم برونو دومون او نقش یک خبرنگار جنگی را بازی می‌کند که دچار حوادثی غم‌انگیز می‌شود.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"مموریا" از اپیچاتپونگ ویراستاکول

تیلدا سوینتن هم امسال در دو فیلم جشنواره حضور دارد (در تصویر به هنگام اهدای جایزه در ونیز در سال ۲۰۲۰) این هنرپیشه بریتانیایی در کنار فیلم آندرسن، در "مموریا" اثر اپیچاتپونگ ویراستاکول هم بازی کرده است. ویراستاکول، کارگردان تایلندی در سال ۲۰۱۰ هم برنده جایزه نخل طلا از جشنواره فیلم کن شد با فیلمی با نام "عمو بونمی زندگی‌های گذشته‌اش را به یاد می‌آورد."
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"فلاگ دی" از شان پن

شان پن یکی از چهره‌های محبوب جشنواره کن امسال با فیلم "فلاگ دی" (روز پرچم Flag Day) در این رویداد سینمایی حضور دارد.

"نگاه‌ها در جشنواره کن به این کارگردان نام‌آشنای ایران و فیلم جدید او "قهرمان" است.یکی از موضوعات محوری فیلم "قهرمان" نقش شبکه‌های اجتماعی در زندگی روزمره و در زندگی سیاسی مردم ایران است"در فیلم شان پن خودش نقش اصلی را بازی می‌کند، در کنار دخترش دیلان پن. پن اولین کارگردانی فیلم سینمایی خود را با "دونده هندی" آغاز کرد و در سال ۱۹۹۱ فیلم او در جشنواره کن به نمایش درآمد.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"قهرمان" اثر اصغر فرهادی

اصغر فرهادی حالا پس از "همه می‌دانند"، فیلم جدید خود را در ایران ساخته است. امیر جدیدی، هنرپیشه جوان و محبوب سینمای ایران نقش اصلی را در فیلم فرهادی بازی می‌کند. فرهادی اکنون برای جشنواره کن نامی آشناست: او در کن ۲۰۱۶، جایزه بهترین فیلم‌نامه را برای "فروشنده" دریافت کرد، "گذشته" نخل طلای بهترین بازیگر زن را گرفت و "همه می‌دانند" به عنوان فیلم افتتاحیهٔ ۷۱امین دوره جشنواره کن به نمایش درآمد.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"برگمن آیلند" یا "جزیره برگمن" اثر میا هانسن لووه

یک زوج فیلمساز آمریکایی (با بازی ویکی کربپس و تیم ارث) برای نوشتن فیلمنانه‌ی جدید در به جزیره‌ای سفر می‌کنند که روزگاری محل زندگی و کار اینگمار برگمن افسانه‌ای بوده است.

اما سفر جور دیگری پیش می‌رود و با رویدادهای عجیبی روبرو می‌شوند. "جزیره برگمن" اولین اثر انگلیسی‌‌زبانِ میا هانسن لووه است. این کارگردان در سال ۲۰۰۷، با فیلم "همه چیز بخشیده شده" در کن حضور داشت و نامزد جایزه دوربین طلایی شد.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"همه چیز خوب بود" اثر فرانسوا اوزون

فیلم فرانسوا اوزون، فیلمساز پرآوازه فرانسوی، اقتباسی است از داستان زندگی‌نامه امانوئل برنهایم، نویسنده و فیلمنامه‌نویس فرانسوی. ماجرا داستان مردی است سالخورده که از دخترش می‌خواهد به او کمک کند که به زندگی‌اش پایان دهد.

"او با بهره جویی از امکان برخاسته از یک مرخصی دو روزه می‌کوشد تا با کمک شبکه‌های اجتماعی بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کند"دراین فیلم هنرپیشه‌های مشهوری به ایفای نقش پرداخته‌اند.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

پل ورهوفن، کارگردان هلندی‌تبار عالم سینما را با فیلم‌های جنجال‌برانگیزش می‌شناسند. او این بار در فیلم "بندتا" داستان یک راهبه همجنسگرا را در ایتالیای قرن ۱۷ میلادی به تصویر کشیده است. این فیلم که در حقیقت برای کن ۲۰۲۰ آماده شده بود با شیوع کرونا در جشنواره امسال به نمایش درمی‌آید.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"Ahed's Knee" اثر نداو لپید

پس از اینکه نداو لپید، کارگردان اسرائیلی در سال ۲۰۱۹ با فیلم "سینِنیمز" یا مترادف‌ها خرس طلایی برلین را از آن خود کرد حالا به دنبال نخل طلایی جشنواره کن است. در فیلم "Ahed's Knee" هم همانند فیلم‌های پیشین، او داستان یک بحران هویت ملی را به روشی منحصر به فرد و این بار از دید یک فیلمساز جوان به تصویر می‌کشد.
جشنواره کن ۲۰۲۱: از "قهرمان" ایرانی تا "آنفولانزای پتروف" روسی

"آنفولانزای پتروف" اثر کیریل سربرنیکوف

کیریل سربرنیکوف کارگردان روسی که از ژوئن ۲۰۲۰ در روسیه در زندان به سر می‌برد مسلما نمی‌تواند با وجود تمامی اعتراض‌ها از سوی گروه‌های حقوق بشری، در کن امسال حاضر باشد. فیلم او داستان محسورکننده خانواده‌ای را به تصویر می‌کشد که تلاش می‌کند از موج آنفولانزای همه‌گیر جان سالم به در ببرد.

این فیلمنامه را کارگردان روس پیش از شیوع کرونا نوشته است.

فرهادی در پاسخ به این پرسش که آیا نگران استفاده نامتعارف (حکومت) از شبکه‌های اجتماعی و نقش قوه قضاییه ایران در به زندان انداختن افراد به علت بهره گرفتن از شبکه‌های اجتماعی نیست، می‌گوید: «کار از نگرانی گذشته است. این یک حقیقت است. این وضعیتی است که ما در آن زندگی می‌کنیم.»

مترجم "ورایتی" پاسخ فرهادی به پرسش درباره انتشار یک ویدئو توسط ترانه علیدوستی در سال گذشته و احتمال به زندان افتادن او در آن زمان را این گونه ترجمه کرده است: «این موضوع مربوط به این حقیقت می‌شود که ایران یک کشور سرکوبگر است. کشوری که در آن آزادی بیان و همچنین آزادی اندیشه وجود ندارد.»

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

"ترجمه نادرست"

اصغر فرهادی فردای انتشار این مصاحبه در نشریه "ورایتی"، در مصاحبه با خبرنگار "رادیو فردا" در یک کنفرانس خبری از مترجم نشریه یاد شده انتقاد کرده می‌گوید، در آن مصاحبه از "بسته بودن فضای سیاسی" در ایران سخن گفته و مترجم آن را این گونه بازتاب داده است.

اشاره همکار "ورایتی" به ویدیویی بوده که ترانه علیدوستی، بازیگر فیلم "فروشنده" سال گذشته بر روی حساب کاربری خود در توییتر منتشر کرده بود. ویدیویی که برخورد پلیس با زنی را که روسری بر سر نداشت نشان می‌داد.

فرهادی در بخش دیگری از مصاحبه خود به رویکرد افراطی دونالد ترامپ و همچنین جناح تندرو در ایران اشاره کرده است.

"او به تنش در جامعه ایران بین گروه‌های مختلف، عقاید و ایدئولوژی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید در ایران این گروه‌ها از شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری علیه دیگران بهره می‌گیرند"می‌گوید دولت بایدن می‌تواند کمکی برای بهتر شدن جهان باشد. در ادامه به این نکته اشاره می‌کند برای آنکه تحول مثبتی در مناقشه بین ایران و آمریکا روی دهد، باید شاهد تغییری در نیروهای در قدرت در ایران بود.

فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

"قهرمان" نهمین فیلم بلند فرهادی است. امیر جدیدی، محسن تنابنده، فرشته صدرعرفایی، احسان گودرزی، سارینا فرهادی، رعنا آزادی‌ور و شمار دیگری از بازیگران حرفه‌ای یا تازه‌کار و بومی در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند.
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

جشنواره فیلم کن سال گذشته به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا لغو شد اما امسال به خلاف اسکار و گلدن گلوب به صورت حضوری برگزار می‌شود. از چپ به راست: اصغر فرهادی - امیر جدیدی بازیگر و الکساندر ماله گی تهیه کننده فیلم قهرمان.

سناریوی فیلم را خود فرهادی نوشته است.
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

فیلم قهرمان سه‌شنبه ۱۳ ژوئیه در سالن اصلی "گراند لومیر" به نمایش در آمد. عوامل فیلم قهرمان روی فرش قرمز... سارینا (دختر اصغر فرهادی - سمت چپ تصویر) در فیلم جدایی نادر از سیمین نیز بازی کرده است. فیلمی پر از دستاورد؛ برندۀ اسکار بهترین فیلم خارجی زبان و بهترین فیلم خارجی گلدن گلوب در سال ۲۰۱۲ و برنده خرس طلایی جشنواره برلین در سال ۲۰۱۱.
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

"قهرمان" در شیراز فیلمبرداری شده و موضوع آن درباره فردی به نام رحیم است که بدهی بالا آورده و به این خاطر به زندان افتاده است.

"فیلم "آنت" ماجرای زندگی یک استاندآپ کمدین و یک خواننده سوپرانوست که زندگی‌شان با تولد کودکی که استعدادهای اسرارآمیزی دارد به کلی دگرگون می‌شود"رحیم طی دو روز مرخصی تقلا می‌کند پولی دست و پا کند تا رضایت شاکی جلب شود اما به کیف پر از پولی که دوست دخترش پیدا کرده، دست نمی‌زند. خبر این کار که در شهر می‌پیچد، رحیم به چهره معروفی تبدیل می‌شود و ماجراهایی پیش می‌آید....
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

"قهرمان" مانند سایر کارهای فرهادی در ژانر درام اجتماعی ساخته شده است. فرهادی در مراسم فرش قرمز کن گفت: «هر فیلم کشف جدیدی است و زوایایی را که شاید در فیلم‌های دیگر به آن کمتر پرداخته شده برجسته می‌کند.»
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

سارینا و اصغر فرهادی به همراه الکساندر ماله گی تهیه کننده فیلم. حق پخش فیلم در آمریکا در انحصار آمازون استودیوز است و فروش بین‌المللی آن با کمپانی فرانسوی "ممنتو پیکچرز".

اکران فیلم در ایتالیا بر عهده کمپانی «لاکی رد» خواهد بود. حق اکران فیلم در هلند و بلژیک را کمپانی سینه‌ارت خریده است.
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

فرهادی و الکساندر ماله‌گی مشترکا تهیه‌کنندگی فیلم "قهرمان" را بر عهده داشته‌اند. ماله‌گی در ساخت سه فیلم آخر فرهادی با او همکاری کرده است. جشنواره کن از ششم تا هفدهم ژوئیه (۱۵ تا ۲۶ تیر) برگزار می‌شود.

"در دهه ۸۰ میلادی سینمای فرانسه جنبشی را با نام جنبش "سینما نگاه" تجربه کرد که کاراکس یکی از سه چهره این جنبش بود"علاوه بر فرهادی، سه فیلمساز دیگری ایرانی نیز در کن حضور دارند: جعفر پناهی - پناه پناهی و محمدرضا میقانی.
فرش قرمز کن؛ نمایش "قهرمان" در گراند لومیر

فیلم "قهرمان" قرار است در ۳۰ کشور دنیا از جمله کانادا، استرالیا و آمریکا اکران شود. در طول جشنواره کن این فیلم پنج مرتبه به نمایش در می‌آید. زمان فیلم دو ساعت و ۷ دقیقه است. تصویر از راست به چپ: استالکساندر ماله‌گی (تهیه‌کننده) امیر جدیدی، اصغر فرهادی و سارینا فرهادی در مراسم اکران قهرمان در جشنواره کن.