مسئول بحران کم‌آبی در کشور کیست؟/ کاهش ۹ درصدی بارندگی در کشور

چند سالی است خشک‌سالی به مشکلی جدی برای نقاط مختلف کشورمان تبدیل‌شده است. افزایش دمای هوا، کاهش نزولات جوی، حفر چاه‌های غیرمجاز،آبیاری غیراصولی زمین‌های کشاورزی و … باعث شده تا ذخایر آبی به‌شدت کاهش‌یافته و همین امر نیز به خشک شدن رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها انجامیده است.

در پی خشک شدن اکوسیستم‌های آبی پدیده گردوغبار و ریزگردها ایجاد و این امر نیز به چالشی برای مردم سرزمینمان تبدیل‌شده است.

دریاچه‌ ارومیه که یکی از مهم‌ترین دریاچه‌های داخلی است نفس‌های آخر خود را میکشد و بیش از ۹۵درصد آب آن خشک شده است، دریاچه هامون به‌صورت باتلاق درآمده، دریاچه جازموریان فقط دو ماه زمستان کمی آب دارد و به کویر تبدیل می‌شود، دریاچه بختگان به‌کلی خشک‌شده است. تالاب‌های نقاط مختلف کشور نیز وضعیتی مشابه دارند.

در ۶۰ سال گذشته دمای هوا در ایران بین ۰.۷ تا ۱.۴ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. حدود یک‌چهارم از آب زاینده‌رود به دلیل کم‌شدن بارندگی‌ها، تبخیر و برداشت‌های بالادستی کاهش یافته است.

از سوی دیگر رودخانه کشکان لرستان، رودخانه پرآب چالوس که از رشته‌کوه‌های البرز جاری می‌شد، رود ارس و هیرمند که به رود وحشی معروف بود، همه و همه خشک شده‌اند و حالا تعداد استان‌های بیابانی ایران بنا به اعلام سازمان منابع طبیعی از ۱۴ استان به ۲۱ استان رسیده و حالا بسیاری از مردمان روستاهای غرب ایران بر اثر کمبود ذخایر آب پشت سدها، آب لوله‌کشی‌شان هم قطع شده است.

بر اساس این گزارش؛ سال ۱۴۰۰ سال کم‌آبی بود و متأسفانه این کم‌آبی امسال نیز تداوم پیدا کرده است، این در حالی است که یک پنجم (۲۰ درصد) سرانه آب تجدیدپذیر دنیا در ایران است. براساس گزارش‌ها، ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و خشکسالی در سال ۲۰۲۵ با بحران شدید آب مواجه می‌شود و در سال ۲۰۴۰ به نهایت حد بحران شدید آب می‌رسد.

"تالاب‌های نقاط مختلف کشور نیز وضعیتی مشابه دارند.در ۶۰ سال گذشته دمای هوا در ایران بین ۰.۷ تا ۱.۴ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است"

طبق آمار درحال‌حاضر حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ شهر درگیر تنش آبی داریم که تعدادشان با خشک‌شدن روخانه‌ها درحال افزایش است. طبق برخی گزارش ها در مدت ۲۵ سال گذشته بیش از ۱۰ هزار روستا بر اثر خشکسالی در منطقه جنوب شرق خالی از سکنه شده است.

در این زمینه، مجلس شورای اسلامی و به ویژه کمیسیون تخصصی کشاورزی، آب و منابع طبیعی، وزارت نیرو و جهاد کشاورزی اصلی‌ترین ارکان رسیدگی به موضوع کم‌آبی در کشور هستند که لازم است با طرح‌ها و لوایحی که تصویب میکنند مانع از تشدید خشکسالی در ایران شوند.

در این زمینه با کمیسیون کشاورزی مجلس بیشتر آشنا می‌شویم؛ این کمیسیون یکی از کمیسیون های مهم مجلس است که وظیفه نظارت و تقنین در موضوعات متنوعی مانند کشاورزی، منابع آب، دام و طیور، شیلات، محیط زیست و هواشناسی را بر عهده دارد.

در حال حاضر محمدجواد عسکری به عنوان رئیس با تحصیلات دانشجوی دکترای کشاورزی، رحمت الله نوروزی، کارشناسی‌ارشد تاریخ باستان، عباس جهانگیرزاده با تحصیلات کارشناسی‌ارشد مهندسی مدیریت به ترتیب به‌عنوان نایب رئیس اول و دوم، ذبیح الله اعظمی، دکترای کشاورزی تخصص گیاه‌شناسی سخنگو و بهزاد علیزاده کارشناسی‌ارشد تاریخ فلسفه و جلال محمودزاده کارشناسی‌ارشد کشاورزی دبیران اول و دوم کمیسیون کشاورزی مجلس در اجلاسیه سوم کمیسیون کشاورزی یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی هستند.

دیگر اعضای این کمیسیون؛

_غلامرضا نوری قزلجه، تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت کشاورزی

_ معین‌الدین سعیدی، تحصیلات: کارشناسی ارشد کشاورزی

_ سمیه رفیعی، تحصیلات: کارشناسی‌ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی محیط‌زیست

_محمد رشیدی، تحصیلات: دکترای علوم قرآن و حدیث

_امیرقلی جعفری بروجنی، تحصیلات: دکترای حوزوی

_ محمدتقی نقدعلی، تحصیلات: حوزوی

_ سیدصادق طباطبایی‌نژاد، تحصیلات: کارشناسی‌ارشد تفسیر- دروس خارج فقه و اصول

_جعفر راستی، تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت دولتی

_ احد آزادی‌خواه، تحصیلات: حوزوی

_ پرویز اوسطی، تحصیلات: کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی

_ عبدالله ایزدپناه، تحصیلات: کارشناسی‌ارشد عرفان اسلامی

_ محمد سبزی تحصیلات: سطح ۲ حوزه

_علیرضا نظری، تحصیلات: کارشناسی‌ارشد علوم‌سیاسی

_ امان‌الله حسین‌پور، تحصیلات: کارشناسی

بر این اساس؛ ۷ نفر از نمایندگان تحصیلات مرتبط کشاورزی، ۶ نفر تحصیلات حوزوی و سایر اعضا نیز در رشته‌های غیرمرتبط تخصص دارند.

برخی از وظایف این کمیسیون عبارتند از:

تأیید و موافقت با رای اعتماد مجلس به وزیر پیشنهادی برای تصدی وزارت جهاد کشاورزی/بررسی برنامه‌های وزرای مختلف در زمینه کشاورزی، آب و منابع طبیعی و محیط زیست/ ارائه آمار مربوط به شرایط اقلیمی و منابع طبیعی کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به امور کشاورزی و محصولات وابسته/ انجام اقدامات اصلاحی برای توزیع مناسب میوه و سایر فرآورده‌های طبیعی در کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به شرایط اقلیمی، محیط زیست و منابع طبیعی کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح در راستای گسترش دانش کشاورزی در کشور/بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های کشاورزی، آب و منابع طبیعی و محیط زیست/ بازرسی و نظارت بر سازمان‌های دولتی روستایی و کشاورزی محور نظیر تعاونی‌ها/بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به صنایع غذایی کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به سیستم توزیع مواد غذایی کشور/ نظارت بر صندوق بیمه کشاورزی کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به منابع آبی کشور/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به صادرات و واردات و مبادلات محصولات کشاورزی/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح مربوط به بودجه کشاورزی کشور/ بررسی عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست/ نظارت بر قیمت گذاری محصولات غذایی در کشور/ بررسی عملکرد وزارت جهاد کشاورزی/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح در زمینه ترویج و آموزش کشاورزی مدرن/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح در حوزه شیلات و آبزی پروری/ بررسی و تصویب طرح‌ها و لوایح در مورد صنعت دام و طیور کشور

در زیرمجموعه این کمیسیون، کمیته آب تشکیل شده است که در حال حاضر ریاست آن‌را حجت‌الاسلام امیرقلی جعفری برعهده دارد.

ذبیح‌اله اعظمی ساردویی؛ سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران گفت: آقای ساداتی‌نژاد که تخصص آبخیزداری و آب دارند یکسال به عنوان رییس کمیسیون کشاورزی حضور داشتند که در حال حاضر وزیر جهاد کشاورزی هستند در شرایط کنونی نیز ۷ نماینده که تخصص‌شان کشاورزی است را در کمیسیون داریم و حتی آقای جعفری که رییس کمیته اب هستند علیرغم اینکه تخصص کشاورزی ندارند ولی صاحب‌نظر این حوزه هستند.

وی ادامه داد: بحث آب یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح در کشور است و لازم است که نمایندگانی که تخصص دارند در کمیسیون‌های مربوطه عضو شوند ولی گاها شاهد این هستیم که نمایندگان خود را درگیر کارهای حوزه انتخابیه خود میکنند.

۸۰درصد دشت‌های ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد

ساردویی عنوان کرد: از زمان دولت‌های هشتم و نهم اجازه حفر چاه‌های غیرمجاز برای کشاورزی داده شد این کار، یکی از عوامل اصلی صدمه به آب‌های زیرزمینی بود به طوریکه از ۶۰۹ دشتی که داشتیم حدود ۵۰۰ دشت در وضعیت بحرانی قرار دارد.

کاهش ۹ درصدی بارندگی در کشور طی ۱۳ سال اخیر

وی با اشاره به اینکه میزان برداشت آب‌های زیرزمینی در کشور به شدت بالاست افزود: طی ۱۳ سال اخیر میزان بارندگی نسبت به میانگین ۵۰سال اخیر، ۹درصد کاهش یافته و یک درجه نیز دمای هوای ایران یک درجه گرم‌تر شده همگی در تشدید وضعیت موجود موثر هستند.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: ۵۳درصد از میزان آب مصرفی بخش کشاورزی از منابع زیرزمینی است و طبق مرکز پژوهش‌های مجلس در مجموع ۸۹ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف میشود چنانچه فکری به حال این حوزه نکنیم.

به گفته سخنگوی کمیسیون کشاورزی فقط ۳ روحانی در کمیسیون حضور دارند و مابقی به کمیسیون قضایی رفته‌اند.

سخن پایانی؛ در شرایطی که کشور از مشکل کم‌آبی و خشکسالی منابع آبی روبرو است انتظار میرود کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی که یکی از مهم‌ترین کمیسیون‌های مجلس است تخصصی‌تر حاضر شده و نمایندگانی که تخصص و تحصیلات مرتبط را دارند در خود جای دهد.

بیشتر بخوانید :

• کمبود و نگرانی؛ از آب تا انرژی/ چالش در تامین نیازهای اساسی مردم