جنگ بزرگ جدید در فوتبال؛ جام جهانی هر دو سال یکبار!

سپهر ستاری: در یک بازه زمانی دو ساله، شما کارهای زیادی می‌توانید انجام دهید؛ این مدت زمانی است که «بوریس جانسون» نخست وزیر بوده و در همین مدت زمان «لوییس و کلارک» وقت خود را صرف کشفِ غربِ «می‌سی‌سی‌پی» کرده‌اند. دو سالی که ویروس کرونا همه جهان را درنوردید و سپس با کشف واکسن، نوری تازه به بشریت تابیده شد. با تمام این اوصاف اما ایده برگزاری جام جهانی ۴۸ تیمی آن هم هر دو سال یک بار، پروژه‌ای است که خیلی زود از آخرین ایده دیوانه‌کننده «جیانی اینفانتینو» رئیس فیفا، تبدیل به رینگ مبارزه جنجالی بعدی دنیای فوتبال شده.

در گوشه قرمز، فیفا و رئیس توسعه جهانی آن «آرسن ونگر»، فدراسیون‌های فوتبال کشورهایی همچون عربستان سعودی و آفریقای جنوبی و گروهی از بازیکنان و مربیان سابق مانند «آورام گرانت»، «جی‌جی اوکوچا» و «مایکل اوون» ایستاده‌اند. در گوشه آبی رینگ نیز شاهد حضور کشورهای اروپایی و نهاد حاکم بر فوتبال آنها یعنی «یوفا» به همراه باشگاه‌ها، لیگ‌ها، گروه‌های هواداری و اتحادیه بازیکنان هستیم. سمت آبی ماجرا «پول»، «بازیکنان» و «برندگان اخیر جام جهانی» را در تیمش می‌بیند و سمت قرمز صندوق «رای» را!

متاسفانه یا خوشبختانه، چنین چیزهایی در سیاست جهانی فوتبال دقیقاً با همین ساز و کار آغاز می‌شود و تقریباً همیشه نتیجه نهایی آن چیزی جز «سازش» نیست.

"دو سالی که ویروس کرونا همه جهان را درنوردید و سپس با کشف واکسن، نوری تازه به بشریت تابیده شد"به بیانی ساده‌تر؛ هر دو طرف کمی غر می‌زنند، درگیر می‌شوند، از طرف مقابل ایراد می‌گیرند ولی در نهایت به نقطه اشتراک می‌رسند.

البته در این مورد خاص، فعلاً بسیار سخت است که بتوان طرفین را در یک صفحه مشترک متصور شد. انجمن لیگ‌های جهان - که لیگ برتر انگلیس، لیگ یک فرانسه و بوندسلیگا هم عضو آن هستند - هفته گذشته با انتشار بیانیه‌ای مخالفت صریح خود با برگزاری رقابت‌های جام جهانی به صورت هر دو سال یک‌ بار، اعلام نمود. اعضای این انجمن معتقدند برگزاری هر دو سال یک بار این مسابقات، ارزش‌های تاریخی و سنتی آن را تضعیف می‌کند؛ فاکتورهایی که برای هواداران و بازیکنان بسیار حائز اهمیت هستند! در واقع اعضا بر این باورند که ریاست فیفا نمی‌تواند یک رقابت و تورنمنت استثنایی را فقط به خاطر منافع کوتاه‌مدت خود تبدیل به یک رویداد معمولی کند.

«آرسن ونگر» یکی از حامیان اصلی این طرح، زمانی که روی نیمکت باشگاه آرسنال حضور داشت، همواره نسبت به از دست دادن بازیکنانش در بازی‌های ملی ابراز نارضایتی می‌کرد و دوست نداشت جام ملت‌های آفریقا در میانه فصل، روند تیم تحت رهبری‌اش را قطع کند. با این حال باید به این نکته مهم نیز اشاره کنیم که آرسن، تا آخرین روز مسئولیتش در ترکیب توپچی‌های لندن، هیچگاه و به هیچ نحوی فوتبال ملی را زیر سوال نبرد!

آرسن ایده جالبی هم در خصوص اجرای این طرح دارد و بر اساس تفکرات و طرح او تمام رقابت‌های مربوط به جام جهانی باید تنها طی ۲ ماه برگزار شود؛ یک ماه (ترجیحاً در اکتبر) برای برگزاری رقابت‌های انتخابی و سپس یک ماه دیگر (ترجیحاً ژوئن یا جولای) برای برگزاری رقابت‌های نهایی و اهدای جام. ضمن اینکه ونگر معتقد است هر بازیکن باید در تابستان ۲۵ روز کامل به استراحت بپردازد و سپس آماده شروع فصل جدید رقابت‌ها شود.

نکته مهم اینجاست که بر اساس ایده آرسن، ۸۰ درصد بازی‌های هر بازیکن در طول یک فصل، در رده باشگاهی انجام می‌شود و ۲۰ درصد در رده ملی!

اگر بخواهیم صادقانه سخن بگوییم باید بپذیریم که این ایده قابل تحقق است البته در صورتی که همه بازی‌های دوستانه و مسابقاتی چون لیگ ملت‌های اروپا را کنار بگذاریم، مرحله مقدماتی را بسیار ساده‌تر برگزار کنیم و به جای آن مسابقات معناداری - همچون جام جهانی - را روی پرده ببریم!

اینفانتینو نیز به دلایل زیادی این ایده را دوست دارد؛ اول اینکه دستمزد نهاد تحت مدیرتی او حداقل دو برابر می‌شود. فیفا در حال حاضر در یک دوره چهار ساله حدود ۴ میلیارد پوند کسب درآمد می‌کند که تقریباً تمام آن در سال برگزاری رقابت‌های جام جهانی به دست می‌آید و در سه سال بعدی با کسری قابل توجهی روبه‌رو می‌شود. این در حالی‌ست که یوفا در مدت مشابه، حدود ۱۱ میلیارد پوند درآمد دارد زیرا هر چهار سال یک بار جام ملت‌های اوپا را روی پرده می‌برد و در کنار آن، هر سال میلیاردها دلار از مسابقات باشگاهی، به رقم حسابش می‌افزاید.

دلیل دوم رئیس فیفا در خصوص برگزاری رقابت‌های جام جهانی به صورت هر دو سال یک بار، این‌ست که دو برابر شدن جام جهانی به معنی دو برابر شدن حمایت‌های سیاسی برای انتخابات و اهدای میزبانی، دو برابر شدن دیدارهای دوستانه با رهبران جهان و دو برابر شدن شانس بردن جایزه صلح نوبل است که تمام این‌ها در مجموع، دو برابر شادی برای اینفانتینو به ارمغان می‌آورد.

شاید ساده باشد که نسبت به برنامه‌های فیفا بدبین باشید و بگویید اجرای چنین طرحی تنها برای این نهاد و شخص اینفانتینو مزایای قابل توجهی به همراه دارد و سایرین از آن منتفع نخواهند شد. در پاسخ به چنین دیدگاهی باید بگوییم که وضعیت فعلی برای یوفا و باشگاه‌های مطرح اروپایی خوب کار می‌کند اما برای اکثریت ۲۱۱ کشور عضو فیفا که به جام جهانی یا حتی جام ملت‌های قاره خود نمی‌رسند و برای تامین بودجه نیاز به کمک فیفا دارند، خیر! پس اگر به دنبال منافع عام هستید، در خصوص یوفا هم در مقام منتقد ظاهر شوید!

زمانی که اینفانتینو از توسعه این رقابت‌ها و اهدای فرصت بیشتر به کشورها برای تجربه لذت جام جهانی صحبت می‌کند، دقیقا منظورش همین است؛ او تاکنون تعداد تیم‌های حاضر در مسابقات را از ۳۲ به ۴۸ افزایش داده و حالا می‌خواهد تعداد مسابقات را هم افزایش دهد.

اعداد به خوبی این قضیه را نشان می‌دهند که فقط ۷۹ کشور تاکنون در رقابت‌های جام جهانی به میدان رفته‌اند که از این جمع ۲۱ کشور فقط در یک دوره و ۳۸ کشور سه بار یا کمتر در این مسابقات حاضر شده‌اند. چهارده کشور در بیش از نصف دوره‌ها شرکت داشته‌اند که شامل ۱۰ کشور اروپایی به همراه آرژانتین، برزیل، مکزیک و اروگوئه است.

"در گوشه آبی رینگ نیز شاهد حضور کشورهای اروپایی و نهاد حاکم بر فوتبال آنها یعنی «یوفا» به همراه باشگاه‌ها، لیگ‌ها، گروه‌های هواداری و اتحادیه بازیکنان هستیم"در ۱۲ دوره، تیم‌های عضو یوفا به جام قهرمانی بوسه زده‌اند و و تنها دو فینال بدون حضور یک تیم اروپایی برگزار شده! سه فینال از چهار فینال آخر نیز که همگی با حضور دو تیم اروپایی بوده. تیم‌های قاره سبز در رده‌بندی فیفا هم حاکم مطلق هستند و در مسابقات باشگاهی نیز در ۱۳ دوره از ۱۷ دوره برگزاری جام باشگاه‌ای جهان، جام قهرمانی را به خانه برده‌اند.

حالا شاید بهتر متوجه شوید که چرا ۱۶۶ کشور به پیشنهاد عربستان برای برگزاری هر دو سال یک بار جام جهانی رای موافق داده‌اند. حال سوال مهم اینجاست که آیا اروپا توانایی مقابله با این طرح را دارد؟ هیچکس به درستی پاسخ این سوال را نمی‌داند زیرا فوتبال مدت‌هاست چنین جنگ بزرگی را به خود ندیده؛ پیچیده، بنیادین و وسیع!

نویسنده: مت اسلاتر

مترجم: سپهر ستاری

۲۵۸ ۴۱