راز جمجمه ۹۰۰۰ ساله زنی در دلفان لرستان

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، در میان یافته‌های باستان‌شناسی تپه عبدالحسین (واقع در شهرستان دلفان استان لرستان)، جمجمه یک انسان مربوط به حدود ۹۰۰۰ سال پیش، یعنی دوره نوسنگی پیش از سفال شناسایی شد؛ جمجمه‌ای با تغییر شکل تعمدی در پیرامون آن.

اسکلت این فرد براساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی لگن خاصره و جمجمه به یک زن ۳۰ تا ۴۰ سال مربوط است. قامت این فرد بر مبنای اندازه‌گیری استخوان ران، بین ۱۵۷ تا ۱۶۵ سانتی‌متر تخمین زده می‌شود.

ویژگی اصلی اسکلت این زن، تغییر شکل عمودی جمجمه است، به طوری که حدس زده می‌شود جمجمه این فرد در زمان نوزادی با دو باند پهن بسته شده و در نتیجه سمت جلویی (پیشانی) و پس سری جمجمه، باریک و درازتر از حالت عادی شده است.

در این تصویر تغییرات تعمدی روی جمجمه مشاهده می‌شود

به سبب بستن باند، آثار فرورفتگی و عمیق شدن جداره (استخوان گیجگاهی و ابتدای آهیانه) و به وجود آمدن برآمدگی در بخش جلویی جمجمه دیده می‌شود.

تصویر شبیه‌سازی‌شده از نحوه تغییر عمدی روی جمجمه

سنت شکل‌دهی تعمدی به جمجمه در دیگر محوطه‌های نوسنگیِ همزمان با عبدالحسین نظیر تپه گنج دره واقع در کرمانشاه و علیکُش واقع در ایلام نیز شناسایی شده است.

بررسی‌های مردم‌شناسی در جوامع بومی امروزی که چنین رسومی در آن‌ها رواج دارد و همچنین تحلیل و تفسیر شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که احتمالا تغییر شکل عمدی جمجمه در عهد باستان با اهداف ویژه اجتماعی، آیینی و زیبایی‌شناختی برای بارز کردن افراد از دو جنسیت مرد و زن و یا گروه خاصی در جامعه انجام می‌شده است.

آزمایش ایزوتوپ دندان اسکلت‌های تپه عبدالحسین نشان می‌دهد که رژیم غذایی مردم آن دوره سرشار از غلات بوده که شاخصه کشاورزان است.

تصویر شبیه‌سازی‌شده

تپه عبدالحسین در شهرستان دلفان، استان لرستان واقع شده است. این تپه دارای آثاری از یک روستای اولیه از دوره نوسنگی ـ اواخر هزاره نهم تا اواسط هزاره هفتم پیش از میلاد ـ است. این محوطه در سال ۱۳۵۷ کاوش شد که در نتیجه، آثار سکونتی از هر دو دوره نوسنگی بدون سفال و با سفال پیدا شده است.

جمجمه این زن اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.

محل استقرار این تپه و یافته‌های باستان‌شناسی آن