دانشمندان معمای ژنتیکی بیماری «ام‌اس» را حل کردند

دی‌ان‌ای به‌دست‌آمده از استخوان‌ها و دندان‌های اروپایی‌های باستانی که ۳۴ هزار سال پیش می‌زیستند، اطلاعاتی را در مورد منشأ بیماری «مولتیپل اسکلروزیس» یا «ام‌اس» ارائه می‌کند .

این مطالعه مشخص کرده است که گونه‌های ژنتیکی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، زمانی برای محافظت از مردم در برابر عفونت‌های انتقال یافته از حیوانات استفاده می‌شدند.

این یافته‌ها پس از بررسی دی‌ان‌ای باستانی از هزار و ۶۶۴ نفر از مکان‌های مختلف در سراسر اروپای غربی و آسیا حاصل شد.

دانشمندان، ژنوم‌های باستانی را با دی‌ان‌ای مدرن از بانک اطلاعات پزشکی بریتانیا، شامل حدود ۴۱۰ هزار فرد «سفیدپوست انگلیسی» و بیش از ۲۴ هزار نفر دیگر متولد شده در خارج از بریتانیا، مقایسه کردند تا تغییرات آن در طول زمان را مشخص کنند.

یک کشف قابل توجه مربوط به بیماری «ام اس» بود که به عنوان یک اختلال خودایمنی در نظر گرفته می‌شود.

محققان یک رویداد مهم مهاجرتی در حدود ۵ هزار سال پیش را شناسایی کردند، زمانی که دامداران موسوم به «یامنایا» از منطقه‌ای شامل اوکراین کنونی و جنوب روسیه به اروپای غربی نقل مکان کردند.

آنها دارای ویژگی‌های ژنتیکی بودند که در آن زمان مفید محسوب می‌شد و در برابر عفونت‌هایی که می‌توانست از طریق گوسفند و گاو منتقل شود از آنها محافظت می‌کرد.
با بهبود شرایط بهداشتی، همین گونه‌ها خطر ابتلا به «ام اس» را افزایش دادند.

محققان می‌گویند این موضوع به توضیح این مسأله کمک می‌کند که چرا ساکنان اروپای شمالی بالاترین شیوع «ام اس» در جهان را دارند.

راسموس نیلسن، متخصص ژنتیک جمعیت از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی به خبرگزاری ر‌ویترز می‌گوید: «ما محصول تکاملی هستیم که در محیط‌های گذشته اتفاق افتاده است و از بسیاری جهات با محیطی که امروز برای خود ایجاد کرده‌ایم سازگار نیستیم».

نتایج این تحقیق در مجله علمی «نیچر» منتشر شده است.

در این تحقیق توضیح داده شده است که حدود ۱۱ هزار سال پیش، کشاورزان منطقه‌ای که ترکیه مدرن محسوب می‌شود به اروپای غربی رفتند و جایگزین شکارچیان گردآورنده که غذای خود را عمدتا از طریق جمع‌آوری تهیه می‌کردند شدند و همین کشاورزان بودند که بعداً با یامنایاها جایگزین شدند.

نیلسن می‌گوید بسیاری از جایگزینی‌هایی که اتفاق افتاد مرتبط با جنگ بود.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که ویژگی‌های ژنتیکی چطور می‌توانند با تکامل شرایط از «مفید» به «مضر» تغییر پیدا کنند.

ایوان ایروینگ پیز، متخصص زیست شناسی تکاملی محاسباتی از دانشگاه کپنهاگ و یکی از نویسندگان پژوهش به ر‌ویترز گفت که عفونت‌های بیماری‌زا در طول عصر برنز، به دلیل نزدیکی افراد و حیوانات اهلی و همچنین افزایش تراکم جمعیت، شیوع پیدا کرد
او افزود: «در عصر مدرن و زمانی که مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی گسترده شد، این گونه‌های ژنتیکی دیگر در نیازهای ایمنی انسان نمی‌گنجیدند و در نتیجه خطر ابتلا به ام‌اس و سایر بیماری‌های خودایمنی را افزایش دادند».

این یافته‌ها می‌تواند به تحقیقات بیشتر و درمان «ام اس» کمک کند.

این تحقیق ویژگی‌های دیگر اروپایی‌ها را نیز روشن کرد.

از آنجایی که یامنایا از نظر ژنتیکی قد بلند بودند، اروپایی‌های شمالی امروزی نسبت به افرادی که در اروپای جنوبی هستند قد بلندتری دارند.

محققان دریافتند که اروپای شرقی خطر ژنتیکی بالایی برای ابتلا به آلزایمر و دیابت نوع ۲ دارند.
آنها همچنین دریافتند که تحمل لاکتوز، توانایی هضم قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی، تقریباً ۶ هزار سال پیش در اروپا پدیدار شد.