دموکرات‌های آمریکا: بازگشت به برجام،‌ نه به تغییر رژیم

حزب دموکرات ایالات متحده پیش‌نویس خط مشی خود را برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ۲۰۲۰ منتشر کرد. پیش‌نویس تهیه‌شده حاصل مذاکرات دو جناح میانه‌رو و پیش‌روی حزب است. جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها برای ریاست‌جمهوری رهبری جناح نخست را برعهده دارد و رهبری جناح دیگر با برنی سندرز، رقیب سوسیال‌دموکرات او است که کنار کشیده. هرچند شماری از مطالبه‌های جناح پیشرو در این پیشنویس نیامده،‌ تحلیلگران خط مشی جدید را از خط مشی ۲۰۱۶ پیشروتر می‌دانند؛ به ویژه در زمینه سیاست خارجی.

جو بایدن، نامزد دموکرات‌‌ها ــ عکس: Brendan Smialowski / AFP

پیش‌نویس خط مشی سیاسی حزب دموکرات را روزنامه «واشنگتن‌پست» و نشریه «پولیتیکو» منتشر کردند. این پیش‌نویس ۸۰ صفحه‌ای با اشاره به همه‌گیری ویروس جدید کرونا و راه‌های خروج از این بحران آغاز می‌شود، سپس به «ساختن یک اقتصاد قوی‌تر و منصفانه‌تر» می‌پردازد،‌ پیشنهادها برای ارائه خدمات درمانی به همه را طرح می‌کند، سراغ مسأله اصلاحات در نظام کیفری و محافظت از حقوق مدنی می‌رود،‌ به بحران اقلیمی و عدالت زیست‌محیطی اشاره می‌کند، بخشی را به «احیا و تقویت دموکراسی» اختصاص می‌دهد، از فراهم‌کردن امکانات آموزشی باکیفیت برای همه می‌گوید و در نهایت، با فصلی درباره سیاست خارجی پایان می‌گیرد.

فصل «تجدید رهبری آمریکایی» که به پیشنهادهای سیاست خارجی دموکرات‌ها برای ۲۰۲۰ می‌پردازد،‌ طولانی‌ترین بخش پیش‌نویس خط مشی این حزب است.

"حزب دموکرات ایالات متحده پیش‌نویس خط مشی خود را برای ورود به انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ۲۰۲۰ منتشر کرد"رویکردی جدید به تنش‌ها در خاورمیانه و وضعیت در افغانستان و به طور کلی سیاست خارجه ایالات متحده در این فصل صورت‌بندی شده است.

دموکرات‌ها به طور کلی می‌نویسند که خواهان پایان‌دادن به جنگ‌های بی‌پایان همچون جنگ افغانستان، کنار گذاشتن سیاست تغییر رژیم («رژیم‌چینج»)،‌ کاهش بودجه نظامی، کاهش مداخله‌های خارجی به بهانه مبارزه با تروریسم،‌ بازگشت به ائتلاف با متحدان،‌ و تنش‌زدایی و احیای دیپلماسی آمریکایی هستند. در زیر به مرور بخش‌هایی از سیاست خارجی پیشنهادی حزب دموکرات می‌پردازیم.

▪️ ایران و برجام

حزب دموکرات در پیش‌نویس منتشرشده تأکید می‌کند که ایالات متحده منطقه خاورمیانه را رها نخواهد کرد و به حفاظت از «منافع بلندمدت» واشنگتن و متحدان‌اش در آنجا ادامه خواهد داد اما مداخله نظامی را رد می‌کند و با «دیپلماسی عملگرایانه» کار خواهد کرد.

دموکرات‌ها درباره تنش با ایران به طور خاص از رد کردن سیاست «تغییر رژیم» می‌نویسند:

«دموکرات‌ها شتاب دولت ترامپ به جنگ با ایران را متوقف می‌کنند و به دیپلماسی هسته‌ای، تنش‌زدایی و گفت‌و‌گوی منطقه‌ای اولویت خواهند داد. دموکرات‌ها معتقدند که ایالات متحده نباید تغییر رژیم را بر کشورهای دیگر تحمیل کند و آن را به عنوان هدف سیاست ایالات متحده در قبال ایران رد می‌کنند.»

حزب دموکرات در ادامه از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) برای سدکردن مسیر ایران به سوی سلاح هسته‌ای دفاع می‌کند و خروج یکجانبه دولت ترامپ از توافق را موجب انزوای واشنگتن در میان متحدانش و باز کردن راه ایران برای دستیابی به سلاح اتمی می‌خواند. دموکرات‌ها می‌گویند:

«بازگشت به پیروی دوجانبه از معاهده بسیار فوری است. توافق هسته‌ای همیشه قرار بود آغاز دیپلماسی با ایران باشد و نه پایان آن.

دموکرات‌ها از تلاش دیپلماتیک جامعی برای افزایش محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران و پاسخ به دیگر اقدامات تهدیدآمیز ایران، از جمله سیاست تهاجمی منطقه‌ای،‌ برنامه موشکی بالستیک و سرکوب داخلی حمایت می‌کند.»

▪️ دولت‌های عربی خلیج فارس و جنگ یمن

حزب دموکرات در خط مشی سیاست خارجی به بازبینی در رابطه با دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس اشاره می‌کند و می‌گوید آمریکا به کمک به شرکایش که در معرض «تهدیدهای امنیتی مشروع» قرار دارند، ادامه خواهد داد اما:

«ما هیچ علاقه‌ای به ادامه سیاست چک سفیدامضای دولت ترامپ یا میدان دادن به انگیزه‌های اقتدارگرایانه، رقابت‌های داخلی، جنگ‌های نیابتی فاجعه‌بار یا تلاش‌ها برای به عقب راندن گشایش‌های سیاسی در منطقه نداریم.»

این سخنان واکنشی است به حمایت بی‌دریغ دولت ترامپ از محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی که متهم به دست داشتن در قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در استانبول است. و نیز حمایت دولت و نزدیکان رئیس‌جمهوری ایالات متحده همچون مایکل فلین یا رودی جولیانی از رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه. این حمایت‌های سیاسی از السیسی، دیکتاتور مصر، محمد بن زیاد امارات متحده، آل خلیفه در بحرین و … نیز به عمل آمده که همگی کارنامه تاری در زمینه حقوق بشر دارند.

دموکرات‌ها همچنین وعده می‌دهند که در صورت رسیدن به قدرت،‌ پشتیبانی از ائتلاف عربی به رهبری عربستان در جنگ با یمن را پایان دهند و به خاتمه جنگ کمک کنند. آنها می‌نویسند:

«جنگ یمن بدترین بحران انسانی جهان را به وجود آورده و تهدیدها علیه منطقه و علیه منافع ما را تشدید کرده است. دموکرات‌ها بر این باورند که ایالات متحده باید از تلاش‌های دیپلماتیک حمایت کند، نه اینکه جلوی آنها را بگیرد.»

با این وجود، پیش‌نویس دموکرات‌ها اشاره‌ای به بحران روابطه قطر با عربستان و امارات نمی‌کند.

"جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها برای ریاست‌جمهوری رهبری جناح نخست را برعهده دارد و رهبری جناح دیگر با برنی سندرز، رقیب سوسیال‌دموکرات او است که کنار کشیده"آخرین تلاش واشنگتن برای پایان دادن به این اختلاف بین دولت‌های عربی خلیج فارس که به حصر قطر از سوی عربستان و امارات و بحرین و مصر انجامید،‌ از سوی امارات به بن‌بست رسید.

▪️ عراق،‌ سوریه، داعش، کردها

دموکرات‌ها می‌نویسند که از حضور جزئی، زمان‌دار و متمرکز نظامی در عراق برای تضمین «شکست پایدار داعش» حمایت می‌کنند و به حمله علیه داعش در سوریه ادامه می‌دهند. دموکرات‌ها احیای دیپلماسی برای یافتن راه‌حل سیاسی در سوریه و همچنین تضمین امدادرسانی بشردوستانه به سوری‌ها را یکی دیگر از هدف‌های خود برمی‌شمرند.

آنها همچنین تأکید می‌کند که از کردها و دیگر شرکای مهم در جنگ با داعش پشتیبانی خواهند کرد. دولت ترامپ با قطع حمایت معنادار از کردهای سوریه، متحد اصلی‌اش در جنگ زمینی با داعش،‌ به ترکیه اجازه داد که به مناطق خودمختار آنها در شمال سوریه حمله کند.

▪️ افغانستان

حزب دموکرات وعده می‌دهد که به «طولانی‌ترین جنگ در تاریخ ایالات متحده» در افغانستان پایان دهد. دموکرات‌ها ترامپ را به فریبکاری در مورد افغانستان و وعده‌اش برای پایان دادن به «جنگ‌های بی‌پایان»‌متهم می‌کنند و می‌نویسند:

«رئیس‌جمهور ترامپ گفت که می‌خواهد ایالات متحده را از این جنگ‌ها بیرون بکشد، اما در عوض نیروهای جنگی بیشتری اعزام کرده، مأموریت‌شان را گسترش داده و به تنش‌های منطقه‌ای دامن زده که زندگی و منافع آمریکایی‌ها را بی‌دلیل به خطر می‌اندازند.»

حزب دموکرات خود را متعهد به «راه‌حل سیاسی پایدار و فراگیر» در افغانستان معرفی کرده اما با این شرایط: «القاعده مجاز به بازسازی خودش نباشد، داعش مجاز به رشد بیشتر نباشد، و جامعه بین‌المللی بتواند به افغان‌ها برای محافظت از دستاوردهایی که به سختی کسب کرده اند ــ‌ به ویژه در زمینه زنان و دختران ــ کمک کند.»

دموکرات‌ها اما اشاره‌ای به مهم‌ترین موضوع در زمینه افغانستان، صلح با طالبان نمی‌کنند. در روزهای اخیر مردم افغانستان با هشتگ «به طالبان باج ندهید» در این باره واکنش نشان داده اند؛ آن هم چند روز پس از آنکه جو بایدن گفت اگر طالبان به قدرت بازگردد و حقوق زنان را نقض کند، آمریکا مسئولیتی در این زمینه نخواهد داشت و مداخله نخواهد کرد.

▪️ فلسطین و اسرائیل

موضع دموکرات‌ها در قبال اسرائیل موضعی است که همیشه داشته اند: حمایت از یک «اسرائیل قوی، امن و دموکراتیک»، تعهد نسبت به «امنیت اسرائیل، برتری نظامی‌اش، و حق‌اش برای دفاع از خود».

تفاوت آنها با دولت فعلی در مخالفت با طرح الحاق کرانه باختری و شهرک‌سازی‌ها است که بر اساس قوانین بین‌المللی غیرقانونی هستند.

اما حتی دموکرات‌ها که بر حمایت‌شان از راه‌حل تشکیل دو دولت تأکید دارند،‌ نیز از اقدام دولت ترامپ برای به‌رسمیت‌شناختن اورشلیم (بیت‌المقدس) به عنوان پایتخت اسرائیل ــ که این هم خلاف معاهدات بین‌المللی است ــ انتقاد نمی‌کنند و در عوض می‌نویسند:

«هرچند معتقدیم که اورشلیم (بیت‌المقدس) موضوعی مربوط به مذاکرات نهایی است، اما باید پایتخت اسرائیل باقی بماند؛ شهری تقسیم‌نشده و یکپارچه که به روی مردمان همه باورها باز باشد.»

آنها بر مخالفت با جنبش بایکوت اسرائیل نیز تأکید می‌کنند، هرچند برخی اعضای دموکرات مجلس نمایندگان و روشنفکران پشتیبان این حزب حامی این جنبش بوده اند.

در همین زمینه: هفتمین مناظره نامزدهای دموکرات‌ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و مسأله ایران