دولت ایران همزمان با افزایش آمارهای کرونا، واکسن‌های خارجی را از «برنامه کُند واکسیناسیون» حذف کرد

محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت از حذف واکسن‌های اسپوتنیک و آسترازنکا از برنامه واکسیناسیون عمومی علیه کووید۱۹ خبر داد و گفت با وجود شروع موج هفتم ابتلا به کرونا در ایران، دولت همچنان مصمم به خودداری از واردات واکسن خارجی‌ست.

محسن زهرایی سه‌شنبه ۱۱ مرداد در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت «به‌دلیل پایان تاریخ مصرف محموله‌های موجود» دو واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا از سبد واکسیناسیون ایران علیه کرونا حذف شده‌اند.

این مقام وزارت بهداشت ادعا کرد که به خاطر عدم استقبال شهروندان از تزریق این دو واکسن «بخش زیادی از این واکسن‌ها منقضی و امحاء شده است».

رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت مدعی «تنوع بالای واکسن کووید۱۹» در ایران شد و افزود:

«سه واکسن با پلتفرم ویروس غیرفعال شده شامل واکسن‌های برکت، فخرا و سینوفارم و همچنین چهار واکسن با پلتفرم پروتئین نوترکیب شامل واکسن پاستوکووک، کووپارس، اسپایکوژن و نورا در سبد واکسیناسیون ایران قرار دارند. در واقع به طور کلی ۷ نوع واکسن در مراکز در اختیار مردم است.»

او درباره واکسن سینوفارم که به نظر می‌رسد تنها واکسن تأییدشده بین‌المللی در این سبد است گفت:

«آخرین محموله آبان‌ سال ۱۴۰۰ وارد کشور شده است و فعلاً برنامه‌ای برای واردات این واکسن به کشور وجود ندارد.»

پیشتر برخی گزارش‌ها از دستکاری تاریخ مصرف واکسن‌های کرونا و تزریق واکسن‌های تاریخ‌مصرف گذشته خبر داده‌ بودند.

نهادهای مسئول از ابتدای شیوع کرونا در ایران، به دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از واردات واکسن‌های مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی تولید شرکت‌های اروپایی و آمریکایی خودداری کردند. واردات واکسن آسترازنکا هم که دیگر واکسن مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی‌ست تا مدت‌ها ممنوع اعلام شده بود. این ممنوعیت علاوه بر گرفتن جان ده‌ها هزار تن از بیماران کووید۱۹ در ایران، سود فراوانی را نصیب شرکت‌های داروسازی داخلی کرد که همه آن‌ها به نهادهای حکومتی وابسته‌اند.

"نهادهای مسئول از ابتدای شیوع کرونا در ایران، به دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از واردات واکسن‌های مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی تولید شرکت‌های اروپایی و آمریکایی خودداری کردند"

تا به حال شرکت داروسازی شفادارو، وابسته به بنیاد برکت، انستیتو رازی و پاستور وابسته به دولت و سپاه پاسداران مدعی تولید واکسن داخلی شده‌اند. هیچ یک از واکسن‌های تولید داخل ایران مورد تأیید نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان بهداشت جهانی نیست و تا کنون نیز جزئیات مراحل تولید و کارآزمایی آن‌ها منتشر نشده است.

اکنون به‌نظر می‌رسد در هفتمین موج کرونا دولت ایران با خودداری از واردات واکسن مورد اعتماد بین‌المللی و مسئولیت‌پذیری درباره ملزومات واکسیناسیون عمومی، دوباره مدیریت فاجعه‌بار واکسیناسیون در ابتدای همه‌گیری را در پیش گرفته است.

عقب‌گرد دوباره به سمت تشدید همه‌گیری:‌ ممنوعیت واکسن خارجی و سرعت پایین واکسیناسیون

رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت روند واکسیناسیون در ایران را «نامطلوب» دانست و گفت با وجود گذشت شش ماه از نوبت قبلی واکسیناسیون شهروندان بالای ۱۸ سال و لزوم تزریق دوز یادآور، «سرعت واکسیناسیون بسیار محدود بوده است و اصلاً به وضعیت مطلوب نرسیدیم».

او در ادامه افزود با این سرعت وزارت بهداشت قادر به مهار موج تازه همه‌گیری نخواهد بود:‌

«سرعت واکسیناسیون روزانه ما تقریباً حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر بود که الان به حدود ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. البته بیش از دو هفته است که این عدد هم تقریباً ثابت مانده است؛ اگر قرار باشد روزانه با این سرعت واکسیناسیون پیش برویم قطعاً موج هفتم کرونا با این میزان واکسیناسیون کنترل نمی‌شود.»

زهرایی بدون اشاره به نقش مسئله اعتماد شهروندان به واکسن‌های موجود در ایران در سرعت نامطلوب واکسیناسیون، افزود «نیاز به مشارکت جدی‌تر مردم برای دریافت واکسن داریم».

بر مبنای آخرین گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا روز سه‌شنبه دهم مرداد ۶۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر دوز اول، تنها نزدیک به ۵۸ میلیون و ۱۸۰ هزار نفر دوز دوم و کمتر از ۳۰ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر دوز سوم و بالاتر واکسن کووید۱۹ را دریافت کرده‌اند.

او در پاسخ به سؤالی درباره ادامه تولید واکسن در ایران گفت:

«وزارت بهداشت به اندازه کافی واکسن دارد و اگر احساس کنیم میزان نیاز به واکسن بالا است، بر حسب نیاز مجدداً به واکسن‌سازها سفارش ساخت جدید خواهیم داد.»

ابراهیم رئیسی، عضو هیئت مرگ در کشتار زندانیان سیاسی تابستان ۶۷ و رئیس دولت سیزدهم پیشتر دستور داده بود وزارت بهداشت تولیدات شرکت‌های داخلی تولیدکننده واکسن کرونا را «پیش خرید» کنند.

او در حالی خواستار پیش خرید واکسن از شرکت‌های داخلی شده است که بسیاری از این شرکت‌ها به‌رغم دریافت مبالغ کلان نتوانستند واکسن وعده داده‌شده را به تولید برسانند. بنیاد برکت پیشتر تفاهم‌نامه پیش فروش پنج میلیون دوز واکسن را با وزارت بهداشت و درمان امضاء کرده بود اما نتوانست به آن عمل کند. با این‌حال این دستور همچنان نفع مالی این شرکت‌ها را تضمین خواهد کرد.

همزمان گزارش‌ها از رشد همه‌گیری در نقاط مختلف ایران خبر می‌دهند.

طبق آخرین آمارهای رسمی در فاصله شبانه‌روز منتهی به سه‌شنبه ۱۱ مرداد وزارت بهداشت ابتلای ۹ هزار و ۳۵۰ نفر و مرگ ۷۴ بیمار کووید۱۹ را ثبت و گزارش کرده است.

با توجه به سیاست‌های وزارت بهداشت در گزارش‌دهی، این ارقام یک سوم ارقام واقعی برآورد می‌شوند.

در شرایط کنونی و در حالی که برگزاری مراسم و تجمع‌های ویژه ماه محرم در ایران بر احتمال شدت‌گرفتن موج همه‌گیری افزوده است، ۱۲۰ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۱۲ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۶۶ شهرستان در وضعیت زرد و ۵۰ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.