چرا برخی حاضر به تزریق واکسن کرونا نیستند؟

آفتاب‌‌نیوز :

دکتر نسترن کشاورز محمدی درباره باورها و شبهاتی که در مورد واکسن کووید-۱۹ وجود دارد، گفت: شروع همه‌گیری کرونا و تلاش متخصصان برای تولید واکسن، بحث واکسیناسیون و موافقان و مخالفان آن را مجدداً بر سر زبان‌ها انداخت. مانند هر پدیده دیگری، طبیعی است که افراد دیدگاه‌های متفاوتی در مورد واکسیناسیون داشته باشند؛ چون افراد شرایط و تجارب متفاوتی در زندگی دارند که روی دیدگاه و تصمیم‌گیری آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

وی با بیان این‌که موضوع واکسیناسیون علیه بیماری‌های واگیر، اصل پذیرفته شده‌ای در میان متخصصان سلامت عمومی است، عنوان کرد: در برخی کشورها، افراد معدودی به دلایلی با آن مخالفت می‌کنند. به دلایلی این مخالفت‌ها شاید در مورد واکسیناسیون علیه کرونا بیشتر باشد و یا حداقل بیشتر در رسانه‌ها مطرح می‌شود. در کشور ما هم مانند اغلب کشورها برخی افراد به دلایلی، مخالف انجام واکسیناسیون هستند و یا موافق نیستند، حتی اگر به دلایلی چون اجبار واکسن کرونا را زده باشند.

دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تاکید بر این‌که باید این مخالفت‌ها را به رسمیت بشناسیم، گفت: به جای واکنش‌های احساسی یا زدن برچسب به این افراد، باید در پی ارائه اطلاعات علمی، صادقانه، شفاف و قابل درک جهت اقناع این افراد باشیم.

وی اظهار کرد: در این راستا من و زانا ابراهیمی؛ دانشجوی بهداشت عمومی، متون علمی مرتبط را جهت ارائه پاسخ‌های علمی به باورها و شبهات بررسی کردیم که در اینجا به آن اشاره می‌کنم.

افرادی که قبلاً به کرونا مبتلا شدند، نیازی به تزریق واکسن ندارند؟

کشاورز محمدی با اشاره به این‌که یکی از باورها در خصوص واکسن کرونا این است که برخی تصور می‌کنند، افرادی که قبلاً به کرونا مبتلا شدند، نیازی به تزریق واکسن ندارند، توضیح داد: بیماری کرونا با بسیاری از بیماری‌های عفونی دیگر مثل سرخک یا آبله مرغان متفاوت است. در بیماری‌هایی مثل سرخک و آبله مرغان، اگر فرد یک بار مبتلا بشود و نمیرد؛ به علت ایجاد ایمنی طبیعی در بدن تا آخر عمر دیگر به آن بیماری مبتلا نخواهد شد.

"به دلایلی این مخالفت‌ها شاید در مورد واکسیناسیون علیه کرونا بیشتر باشد و یا حداقل بیشتر در رسانه‌ها مطرح می‌شود"ولی در خصوص کرونا این‌گونه نیست و یک فرد ممکن است چندین بار به کرونا مبتلا شود و هر بار هم شدت آن و عوارض آن با دفعات قبلی متفاوت باشد.

وی ادامه داد: البته به نظر می‌رسد ایمنی ناشی از ابتلای شدید به بیماری کرونا، بیشتر از موارد ابتلای خفیف باشد؛ اما مشخص نیست چقدر این ایمنی دوام داشته باشد. طول مدت ایمنی در برخی از افراد چندماه و در برخی دیگر تا یک سال است؛ علت این موضوع این است که ویروس کرونا دائم در حال تغییر و جهش است.

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت، خاطر نشان کرد: طبق مطالعات علمی موجود، تزریق واکسن حتی در صورت سابقه ابتلا به بیماری کرونا، توصیه می‌شود. چون باعث تقویت بیشتر سیستم ایمنی شده و در صورت مواجهه مجدد با ویروس حتی ویروس جدیدتر، شانس موفقیت سیستم ایمنی شما برای از بین بردن یا ضعیف کردن آن بیشتر است.

وی ضمن تاکید برای تاثیر واکسن زدن در تقویت سیستم ایمنی، گفت: با واکسن زدن، اطمینان حاصل می‌کنید که سیستم ایمنی خاطره قوی در مورد این ویروس خواهد داشت، به‌طوری که درصورت ابتلا پاسخ خیلی خوبی ایجاد خواهد کرد. بنابراین ایمنی ترکیبی که هم طبیعی (ناشی از ابتلای قبلی) و هم به دنبال واکسن است، بهترین نوع ایمنی است.

نیازی نیست​​​​​​​ جوانان و افراد قوی واکسن بزنند!؟

دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این‌که برخی باور دارند، افرادی که جزو گروه‌های پرخطر نیستند، نیازی به تزریق واکسن ندارند، توضیح داد: برخی گروه‌های سنی مثل سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و فشارخون و مشکلات قلبی-عروقی، آسیب پذیرتر هستند. برخی نیز مانند جوانان ممکن است سیستم ایمنی قوی‌تری داشته باشند و احتمال ابتلای آن‌ها به بیماری کم‌تر باشد؛ اما این مسئله قطعی نیست.

وی خاطر نشان کرد: کووید-۱۹ جان بسیاری از جوانان سالم و خانواده‌های آن‌ها را گرفته است.

هزاران بزرگسال زیر ۲۵ سال، به خاطر کووید-۱۹ بستری شده‌اند. موارد متعددی در ایران و جهان اتفاق افتاده است که جوانان ورزشکار و قوی و یا افرادی بدون هیچ سابقه بیماری‌های خاص، دچار بیماری شدید و مرگ حتی در زمان کوتاهی شده‌اند و چه بسا سالمند دارای بیماری‌های متعدد، مبتلا نشده و یا بعد از ابتلا بهبودی یافته است. به همین دلیل هیچ کس نمی‌تواند کاملاً مطمئن باشد که مصونیت دارد و عقل حکم می‌کند جانب احتیاط را داشته باشیم و واکسن بزنیم.

با وجود تزریق واکسن، باز هم به کرونا مبتلا می‌شویم؛ پس نیازی به واکسن نیست!

کشاورز محمدی با اشاره به این‌که برخی عنوان می‌کنند، با وجود تزریق واکسن، باز هم ممکن است فرد مبتلا به کرونا شود؛ پس نیازی به تزریق واکسن نیست، گفت: این باور درست است که با وجود تزریق واکسن، باز هم احتمال ابتلا به کرونا وجود دارد؛ اما از همان زمان تولید واکسن، گفته شد که واکسن کرونا الزاماً از ابتلا به بیماری کرونا جلوگیری نمی‌کند؛ اما از شدت عوارض و مرگ و میر کرونا جلوگیری می‌کند. شواهد علمی هم این ادعا را ثابت می‌کنند.

وی افزود: همچنین برخی اعتقاد دارند که پس از تزریق واکسن، فرد ممکن است دچار کرونای شدید شود، ولی این باور فاقد مدارک و مستندات علمی است. با توجه به این‌که در جهان میلیاردها نفر واکسن کرونا تزریق کرده‌اند، اگر این حرف درست بود، باید شدت ابتلا به کرونا در جهان و لذا میزان مرگ‌و میر بیشتر می‌شد؛ اما در جهان شاهد کاهش شدت و مرگ و میر کرونا هستیم.

"در بیماری‌هایی مثل سرخک و آبله مرغان، اگر فرد یک بار مبتلا بشود و نمیرد؛ به علت ایجاد ایمنی طبیعی در بدن تا آخر عمر دیگر به آن بیماری مبتلا نخواهد شد"در ایران هم با افزایش میزان واکسیناسیون شاهد کاهش آمار بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و میزان مرگ و میر ناشی از کرونا هستیم.

واکسن‌ها عوارض خطرناکی دارند!

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت درباره شبهاتی که در خصوص عوارض واکسن مطرح می‌شود، توضیح داد: این درست است که واکسن کرونا ممکن است عوارض احتمالی داشته باشد؛ همه تولیدات بشری دارای عوارض احتمالی و البته مزایایی هستند. آن‌چه مهم است، این است که مزایای آن بر عوارض احتمالی، شدت آن و میزان احتمالی وقوع آن بچربد.

وی افزود: همه ما فرزندانمان را برای انجام واکسیناسیون به مراکز بهداشتی درمانی برده‌ایم و بسیاری از ما شاهد عوارض خفیفی چون تب و بی‌قراری به مدت یکی دو روز بعد از واکسن بوده‌ایم؛ ولی مجددا برای واکسن بعدی مراجعه کرده‌ایم. چون این عوارض خفیف، طبیعی و موقتی هستند و عوارض شدید بسیار نادر است. به علاوه عوارض را با عوارض نزدن واکسن و ابتلا به بیماری مقایسه کرده و مزایا بیش از معایب ارزیابی شده است.

کشاورز محمدی با بیان این‌که عوارض هر واکسنی بر اساس تفاوت‌های فردی، متفاوت است، گفت: عوارض جانبی کوتاه‌مدت واکسن کووید-۱۹ مثل دیگر واکسن‌ها عادی هستند. عوارضی مانند سردرد، بدن درد، خستگی و خواب آلودگی و ...

طبیعی بوده و بعد از مدتی ناپدید می‌شوند.

وی ادامه داد: تاکنون میلیاردها نفر در جهان بدون هیچ گونه مشکل جدی واکسن دریافت کرده‌اند و فقط چهار نفر در هر یک میلیون نفر دچار عارضه شدید نادر مانند لخته شدن خون شده‌اند. در حالی‌که از هر یک میلیون نفری که به کرونا مبتلا شدند، ۶۰ هزار نفر فوت کردند. بنابراین؛ احتمال عوارض جدی واکسن کمتر از احتمال عوارض جدی ابتلا به بیماری و حتی مرگ ناشی از آن است.

​ دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: با قطعیت نمی‌توان گفت آیا سال‌ها بعد، واکسن کرونا عارضه‌ای خواهد داشت یا نه؛ اما دانش و تجربه امروز جهانی نشان می‌دهد که کاهش شدت بیماری و میزان مرگ‌ومیر ناشی از واکسن در زمان حال، اولویت مهم‌تری نسبت به برخی عوارض محتمل در آینده نامعلوم است. البته این هم قطعی نیست که فردی که واکسن نزده، دچار کرونا نشود و یا دچار عارضه شدید و یا مرگ ناشی از آن نشود.

وی خاطر نشان کرد: لازم است این نکته را هم در نظر داشته باشیم که ویروس کرونا باعث ایجاد التهاب شدید در بدن و همچنین عوارض ناشی از التهاب می‌شود؛ اما با انجام واکسیناسیون حتی در صورت التهاب در بدن، این التهاب خفیف‌تر از التهابی خواهد بود که ویروس اصلی ایجاد می‌کند.

واکسن زدن باعث ایجاد اختلال در اندام‌ها می‌شود

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت در خصوص شبهاتی که درباره ایجاد اختلال و نارسایی در اندام‌ها به خاطر واکسن وجود دارد، گفت: به غیر از موارد نادر واکسن مثل لخته شدن خون، تاکنون اثبات نشده است که واکسن‌های کووید-۱۹ هیچ اثر نامطلوبی بر روی اندام‌های بدن داشته باشند. برعکس، این ابتلا به کووید-۱۹ است که افراد دارای نارسایی عضو را در معرض خطر بیشتر بیماری شدید یا مرگ قرار دهد و ابتلا به کرونا ممکن است باعث تاثیرات منفی بر عملکرد برخی اندام‌ها شود.

وی درخصوص شبهاتی که در مورد تاثیر واکسن بر دستگاه تولیدمثل وجود دارد، توضیح داد: این یک باور اثبات نشده است، چون حداقل تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر تداخل واکسن‌های کووید-۱۹ با عملکرد دستگاه تولیدمثل وجود ندارد که بتواند عوارضی مثل ناباروری ایجاد کند.

"شواهد علمی هم این ادعا را ثابت می‌کنند.وی افزود: همچنین برخی اعتقاد دارند که پس از تزریق واکسن، فرد ممکن است دچار کرونای شدید شود، ولی این باور فاقد مدارک و مستندات علمی است"اما ابتلا به بیماری کرونا به علت اینکه یک بیماری التهابی است، ممکن است در کیفیت اسپرم تاثیرگذار باشد که به نظر می‌رسد این تاثیرگذاری موقت باشد.

دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره مرگ‌ومیر ناشی از واکسیناسیون، گفت: بیشتر از ۲ میلیارد نفر در جهان، یک واکسن خاص را زده‌اند و میلیون‌ها واکسن در کشورهای مختلف تزریق شده است. تا این لحظه، واکسن عامل اصلی مرگ و میر نبوده؛ پس این باور غلط است. مرگ در اثر عوارض جانبی واکسن، به ندرت اتفاق می‌افتد. در حالی‌که ۶ درصد مبتلایان به کرونا معادل بیش از ۶ میلیون نفر به خطر بیماری شدید و مشکلات سلامت ناشی از کووید-۱۹ جان سپرده‌اند.

واکسن زدن به خاطر جهش‌های زیاد ویروس، بی‌فایده است

وی با اشاره به این‌که برخی عنوان می‌کنند که واکسن زدن به دلیل جهش‌های زیاد ویروس کرونا، بی‌فایده است، گفت: گرچه درست است که ویروس کرونا دائماً در حال جهش است، اما با ویروس قبلی کاملا متفاوت نیست. به همین دلیل آخرین نوع واکسن موجود، هنوز گزینه مناسبی برای تزریق است.

در ضمن برخی واکسن‌های کووید-۱۹ که تاییدیه اضطراری سازمان جهانی بهداشت دارند، هنوز می‌توانند در برابر بیماری شدید و مرگ در اثر سویه‌های شناخته‌شده ویروس مؤثر باشند و قطعاً محافظت بهتری در برابر ویروس جدید در مقایسه با واکسن نزدن هستند.

کشاورز محمدی تاکید کرد: واکسن‌های موجود علیه سویه‌های فعلی با قدرت دربرابر طیف شدید بیماری مقاومت می‌کنند. در ضمن واکسن‌های جدید را می‌توان به عنوان یادآور تزریق کرد.

واکسن هیچ تاثیری بر پاندمی کرونا ندارد

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت در خصوص ادعاهایی که در مورد تاثیر نداشتن واکسن بر پاندمی مطرح می‌شود، خاطر نشان کرد: شواهد موجود در جهان خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. چون با افزایش تعداد افراد واکسینه‌شده آمار مرگ‌ومیر کاهش یافت و در کشورهایی که اکثر مردم واکسن زدند، حتی موارد ابتلا هم کاهش پیدا کرد.

وی ادامه داد: شواهد در جهان و ایران نشان می‌دهد که واکسن‌ها توانایی جلوگیری از بیماری شدید، بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ را دارند.

چرا برخی حاضر به تزریق واکسن کرونا نیستند؟

​کشاورز محمدی تاکید کرد: البته این به این معنا نیست که ۱۰۰ درصد مردم به‌صورت ۱۰۰ درصدی در برابر این بیماری محافظت می‌شوند. هیچ واکسنی از هیچ بیماری، این‌چنین محافظت نمی‌کند. مؤثر بودن واکسن‌ها به این معنا است که به احتمال زیاد افراد دچار بیماری نخواهند شد و یا این‌که پس از واکسیناسیون بیماری شدید، عوارض و درگیری کم‌تری را تجربه خواهند کرد.

وی ادامه داد: البته افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا افراد مسن‌تر در مقایسه با دیگران، قبل از زدن واکسن و یا بعد از واکسن، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا قرار دارند، چون شواهدی داریم که نشان می‌دهد در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، تزریق دوز سوم می‌تواند ضروری باشد.

"افرادی که درخطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هستند، مثل افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا افراد مسن‌تر در مقایسه با دیگران درخطر بیشتری برای ابتلا پس از واکسیناسیون قرار دارند"به همین دلیل به همه به خصوص این افراد توصیه می‌شود، دوز سوم واکسن را حتماً تزریق کنند.

دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به مطالعات واکسن‌ها گفت: واکسن‌ها درجمعیت زیادی تست شده‌اند و سهم واکسن‌ها در کاهش بستری، فوت و ابتلا در مقایسه با گروه واکسن‌نزده، بررسی شده‌اند. چه در مطالعات انجام‌شده در ایران و چه در دیگر کشورها، اثرگذاری مطلوبی داشته و باعث کاهش بستری، فوت و ابتلا شده و ما هرچه جمعیت واکسینه‌شده‌مان را بیشتر کنیم، چرخش ویروس کم خواهد شد و از بین خواهد رفت.

وی افزود: این ابتلاها غیرمعمولند، بنابراین این چیزی نیست که به شکلی غیرمنتظره رخ بدهد، اما رخداد آن در بین افراد مختلف یکسان نیست. افرادی که درخطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هستند، مثل افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا افراد مسن‌تر در مقایسه با دیگران درخطر بیشتری برای ابتلا پس از واکسیناسیون قرار دارند. در ضمن پس از واکسیناسیون، یکی از دلایل ابتلا به بیماری، عدم رعایت سایر اقدامات پیشگیرانه است که انتقال ویروس را کاهش می‌دهند. بنابراین وقتی ویروس با سرعت بیشتر و تواتر بالاتر منتقل می‌شود، میزان مواجهه برای همه افراد، از جمله افراد واکسینه شده، بیشتر می‌شود.

کشاورز محمدی تاکید کرد: درمان بیماری سخت، گران و گاهی غیرممکن است؛ پس برای قطع زنجیره و بازگشت به زندگی عادی، واکسن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

یک یا دو دوز واکسن، کافی است!

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت در پاسخ به این ادعا که «یک یا دو دوز واکسن، کافی است»، اظهار کرد: گرچه واکسن نوبت اول کرونا، بعد از یک الی دو هفته سطحی از ایمنی را در افراد ایجاد می‌کند؛ اما شواهد علمی نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای دیگر نیز نشان می‌دهد که ایمنی ناشی از واکسیناسیون با تکرار واکسن افزایش می‌یابد.

وی با ذکر مثالی توضیح داد: مثلاً آمار ابتلا، بستری و مرگ‌ومیر در کسانی که دوز سوم را تزریق کرده‌اند، به نسبت افراد دیگر که دوز اول و دوم را تزریق کرده‌اند، کمتر است.

این براساس الگویی است که حاکم است. از آن‌جا که به مرور زمان این اثر کم می‌شود، نیاز به تزریق واکسن یادآور سوم و حتی چهارم وجود دارد.

وی افزود: به خصوص در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تر هستند، مانند سالمندان تزریق دوزهای یادآور واکسن سوم بسیار حیاتی‌تر است. چون ایمنی که واکسن نوبت اول و دوم کرونا در افراد عادی و سالم ایجاد می‌کند، در این افراد ایجاد نمی‌شود. همچنین ممکن است این ایمنی برای مبارزه با برخی از سویه‌های جدید کرونا کافی نباشد؛ لذا تزریق یادآور به ایجاد ایمنی بیشتر کمک می‌کند.

دولت‌ها در واکسن‌ها میکروچیپ قرار داده‌اند!

دانشیار ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به افرادی که می‌گویند واکسن‌های کرونا قابل اعتماد نیستند، گفت: گرچه واکسن کووید-۱۹ به علت شرایط پاندمی با سرعت بیشتری تولید شده‌اند و مجوز سازمان جهانی بهداشت مجوز اضطراری است؛ اما تولید واکسن یک مسیر طولانی است و نقاط بازرسی متعددی دارد. مسیر ساخت واکسن کووید-۱۹ همان مراحل لازم تولید و همان تعداد بررسی ایمنی هر واکسن دیگر در شرایط عادی شامل آزمایشات حیوانی و انسانی را طی کرده؛ ولی باتوجه به نیاز فوری به واکسن کووید-۱۹، ممکن است چند مرحله به طور موازی انجام شده باشد.

مشاور سواد سلامت سازمان جهانی بهداشت در خصوص ادعای قراردادن میکروچیپ در واکسن‌ها توسط دولت‌ها، گفت: این هم یک ادعای اثبات نشده است.

"در ضمن پس از واکسیناسیون، یکی از دلایل ابتلا به بیماری، عدم رعایت سایر اقدامات پیشگیرانه است که انتقال ویروس را کاهش می‌دهند"کشورهای متعددی از جمله ایران واکسن تولید می‌کنند و هر کشوری انتخاب می‌کند از چه واکسنی استفاده کند. تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر صحت این مسئله منتشر نشده است.