مکاتبه سرنوشت‌ساز برای شاهوار/ «آب و محیط زیست» در خطر است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست کشورمان بالاخره به مطالبه مردم استان سمنان جواب داد و در نامه‌ای اظهار نظر نهایی پیرامون کوه شاهوار شاهرود را با توجه به بازدیدها، شواهد و قرائن به مثابه یک ارگان قانونی و کارشناسی، ارائه کرد تا نقطه خاتمه‌ای بر ادعاهای بی اساس معدنکاری بی تخریب باشد، موضوعی که یک پارادوکس بی معنی بود آن هم زمانی که پاک تراشی چهره شاهوار، حتی اعتراض مسئولان دولتی استان سمنان را هم به دنبال داشته است.

موضوع مهم دیگری که در این نامه رسمی نمایان می‌شود این است که در تابستان پارسال شورای‌عالی معادن علیرغم تمام نگرانی‌های مردم بابت منابع آبی و خاک و تخریب‌های محیط زیستی و پوشش گیاهی، بازهم موضوع تمدید پروانه معدنت بوکسیت را مطرح ساخته است موضوعی که حتی خشم علی اصغر خانی نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس را در پی داشت.

وزارت صمت فکری کند!

علی اصغر خانی در یک واکنش صریح پشت میکروفون مجلس اعلام کرد: خبرهای خوبی از معاونت معدنی وزارت صمت نمی‌رسد متأسفانه اقدامات شورای‌عالی معدن و معاونت معدنی وزارتخانه به جای کارهای بزرگ و تصمیمات درست در مقوله معدن که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بارها بر آن تاکید کردند، به اقدامات سطحی و منطقه‌ای محدود شده است.

وی با بیان اینکه شورایعالی معدن و معاونت معدنی وزارت صمت باید سیاست‌های دولت رئیسی را انجام می‌دهد اما امروز این چنین نیست، تاکید کرد: وزارت صمت فکری باید به حال معاونت معدنی خود کند.

مخالفت محیط زیست

حالا اما رئیس سازمان محیط زیست در نامه‌ای مستقیماً بر آثار مخرب معدنکاری بر آب، اکوسیستم، خاک و… اشاره کرده است سلاجقه در این مکاتبه به شماره نامه ۱۰۰/‏۲۵۵۲۱‬ خطاب به وزیر صنعت معدن و تجارت می‌نویسد: با عنایت به موضوع تمدید پروانه معدن بوکسیت

تاش در شورایعالی معدن مورخ ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ به استحضار می‌رساند که پروانه بهره برداری معدن موصوف در محدوده ارتفاعات شاهوار که از زیستگاه‌های ارزشمند محیط زیست می‌باشد صادر شده است.

سلاجقه تاکید می‌کند: منطقه شاهوار به عنوان یکی از اکوسیستم‌های با ارزش و دارای کارکرد اکولوژیکی خصوصاً به واسطه منشأ تأمین آب منطقه مطرح می‌باشد که بنا به ماهیت فیزیکی و بیولوژیک خدمات اکوسیستمی خود صرفاً در ارزیابی‌های توان اکولوژیک کارکرد و کاربری حفاظتی را به خود اختصاص داده و به عنوان یک منطقه ویژه زیستی تعریف می‌شود.

وی در ادامه می‌نویسد: نکته حائز اهمیت در تعیین این مناطق شرایطی از قبیل اهمیت تأمین آب پایدار برای جوامع محلی مناطق حساس به فرسایش در دامنه‌های کوهستانی با شیب بالا می‌باشد که تمان ویژگی‌های زیستی در این منطقه وجود دارد با توجه به اینکه عملیات معدنی در سطح وسیع صورت پذیرفته و موجب تخریب پوشش گیاهی و خاکی نباتی شده است.

فرسایش خاک

معاون رئیس جمهور همچنین به تخریب‌های معدنی نیز اشاره می‌کند و می‌نویسد: تغییرات ایجاد شده زمینه ساز فرسایش خاک رانش و غیره بوده و سنجش و پایش اثرات بهره‌برداری از معدن بر منابع زیستی خصوصاً آب با سنجش‌های مقطعی قابل بررسی و ارزیابی دراز مدت نمی‌باشد چه بسا جابجایی و تغییر در سینه کارهای معدنی در مقاطع زمانی متفاوت موجب ایجاد بار آلودگی در این منابع گردد.

سلاجقه در ارائه تصمیم نهایی و کارشناسی سازمان می‌نویسد: با توجه به موارد مطروحه برنامه مدیریت محیط زیستی برای معدن ضمن برنامه احیا و بازسازی عرصه فعالیت معدنی می‌بایست تنظیم شود و این سازمان با تمدید فعالیت‌های معدن مذکور در حال حاضر و بدون لحاظ حساسیت‌های فوق موافقت ندارد.

وی به ثبت ملی شاهوار هم اشاره می‌کند و در خاتمه تاکید دارد: لازم به ذکر است با توجه به ثبت کوه شاهوار توسط وزارت میراث فرهنگی به عنوان میراث ملی قطعاً وزارتخانه مذکور برای مدیریت منطقه برنامه اجرایی و توصیه‌هایی دارد که لازم است مدنظر قرار بگیرد.

ثبت ملی شاهوار

رئیس اداره میراث فرهنگی شاهرود اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه قله شاهوار ثبت ملی شده است، ابراز داشت: طبق قوانین و ضوابط ثبت آثار ملی هر گونه دست اندازی به این قله تأمین کننده منبع آبی پایدار شهرستان شاهرود، ممنوع است.

مرتضی نظری بابیان اینکه نامه‌ای از کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به اداره کل آمد و در آن دو پرسش مطرح شده بود، افزود: آیا فعالیت معدن بوکسیت

تاش با ضوابط ملی شدن در تعارض است و دوم آنکه در ارتفاع زیر دو هزار متر اگر اقداماتی صورت گیرد پاسخ ضوابط شما چه خواهد بود.

وی ضمن بیان اینکه در پاسخ صراحتاً اعلام شد این اداره با دلایل فنی و تخصصی با هر گونه فعالیت معدنی در این قله کاملاً مخالف است، ابراز داشت: در صورت صدور مجوز اولین استعفا کننده خود من خواهم بود.

این نشان می‌دهد که میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز با ادامه فعالیت‌های معدنی با این عرصه مهم زیست محیطی و تأمین کننده آب پایدار شهرستان شاهرود مخالف است اما چرا مردم شاهرود این میزان اصرار دارند که شاهوار دوباره عرصه تخریب‌های معدنی نشود؟

تأمین آب

یک کنشگر مدنی و محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: شاهوار مهمترین داشته منطقه شاهرود و بسطام است چرا که بالاترین میزان بارندگی سالیانه منطقه در آنجا اتفاق می‌افتد در نتیجه یکی از مهمترین تأکیدات مردم مقوله مهم آب است.

همایون یاقوتی با بیان اینکه شاهوار مهمترین تأمین کننده آب زیر زمینی منطقه ما است، تاکید داشت: کشاورزی و آب شرب منطقه شاهرود و بسطام به شدت به سالم بودن چشمه‌ها و حوزه آب گیر شاهوار وابستگی داشته و زندگی بدون آب معنایی ندارد لذا ما نمی‌خواهیم بلایی که بر سر مردم زابل آمد و از بی آبی در حال مهاجرت هستند بر سر مردم شاهرود بیاید.

وی با بیان اینکه شاهوار نقش اساسی در تنظیم دما، گرادیان و خوش آب هوا بودن منطقه ما دارد و سپر حفاظتی جنگل ابر است، می‌گوید: در امارات متحده عربی به دنبال ساخت کوه‌های مصنوعی هستند تا این سپرهای حفاظتی به وجود بیاید اما در ایران کوه‌های خودمان را تبدیل به گودال می‌کنیم و این اتفاقات را هم در بلندترین قله شمال شرق ایران انجام می‌دهیم.

فصل الخطاب!

این کنشگر مدنی با بیان اینکه شاهوار به عنوان یک میراث طبیعی ملی ثبت شده است، می‌افزاید: کدام کشوری میراث خودش را نابود می‌کند؟ طبیعت زیبای شاهوار می‌تواند یک جاذبه بزرگ گردشگری و زیست محیطی باشد خصوصاً برای کوهنوردان و کمک شایانی به اقتصاد جوامع محلی کند. وقتی تولید شرکت آلومینا در زمان تعطیلی معدن شاهوار افزایش داشته نشان می‌دهد که منبع جایگزین برای تأمین ماده اولیه این شرکت وجود دارد از سوی دیگر وقتی تکنولوژی خالص سازی در این شرکت ارتقا پیدا کرده و احتیاجی به یک منبع طبیعی با خلوص بالا نیست، چرا اصرار به تخریب شاهوار وجود دارد؟

اما نامه سازمان محیط زیست چه اهمیتی دارد؟ یک کنشگر دیگر محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: تاکنون مدام مسئولان معدن از فقدان اظهارنظرهای کارشناسی صحبت می‌کردند لذا اهمیت این نامه در آن است که سازمان محیط زیست بالاترین مرجع کارشناسی در حوزه محیط زیست ایران است.

الهه سادات میرحسنی با بیان اینکه فرد عادی یا یک استاد دانشگاه صنعتی نمی‌گوید که فعالیت‌های معدنی بر آب و اکوسیستم منطقه تأثیرگذار بوده بلکه اینجا صحبت از معاون رئیس جمهور است، تاکید داشت: به نظر می‌رسد که این نامه فصل الخطابی بر تمام موضوعات مرتبط با معدن بوکسیت و تاش و تخریب‌های گسترده معدنی باشد.