کشف مواد اولیه مومیایی‌سازی از یک کارگاه باستانی ۲۶۰۰ ساله در مصر

باستان‌شناسان در یک کارگاه مومیایی‌سازی که قدمت آن به ۲۶۰۰ سال پیش می‌رسد مواد اولیه‌ای همچون قیر طبیعی، صمغ درخت، روغن و چربی یافته‌اند که مصریان باستان برای حفظ اجساد و آماده کردن آنها برای زندگی پس از مرگ استفاده می‌کردند.

دانشمندان می‌گویند مواد مورد استفاده برای مومیایی کردن در مصر، دستکم در این کارگاه، محصول یک زنجیره تامین جهانی بوده که بر تجارت با دریای مدیترانه، بقیه آفریقا و شاید حتی در مواردی نظیر مواد ضد قارچی و ضد باکتریایی بر سرزمین‌های آسیایی اتکا داشته است.

محمود باگت، بیوشیمیدان در مرکز تحقیقات ملی قاهره و یکی از اعضای تیم تحقیقاتی، گفت: «اینکه مصری‌ها برای دریافت این محصولات طبیعی خاص و وارد کردن آن‌ها از کشورهای دوردست تا این حد پیش رفته‌اند به این معنی است که آن‌ها به این مواد احتیاج داشته‌اند و فقط به عنوان یک آزمون و خطا آن‌ها را امتحان نمی‌کرده‌اند... آنها در مورد میکروبیولوژی اطلاع داشته‌اند.»

این کارگاه برای اولین بار در سال ۲۰۱۶ و در حفاری‌های انجام‌ گرفته در محوطه «سقاره»، محل خاک‌سپاری مردگان ممفیس پایتخت مصر باستان، و در نزدیکی هرم اوناس و هرم پلکانی جوزر کشف شده است.

در این کارگاه بیش از ۱۰۰ ظرف، از جمله لیوان‌های سفالی و کاسه‌های رسی به دست آمد که برچسب‌هایی روی برخی از آن‌ها نحوه استفاده از محتویات را در فرآیند مومیایی کردن توضیح می‌دهند: «برای گذاشتن روی سر» یا «برای خوشبو کردن بوی بدن»، یا «برای محافظت از جگر».

دانشمندان با استفاده از این ظروف می‌توانند ذرات داخل آن را مورد تجزیه و تحلیل شیمیایی قرار دهند و بدین‌وسیله سعی کنند محتوای اصلی آنها را بازسازی کنند. نتیجه به دست آمده پنجره‌ای بسیار مهم به روی نتیجه یک فرآیند ساخت مومیایی است.

• صدای کاهن مومیایی‌شده مصری پس از سه هزار سال شنیده شد
• اسکن دیجیتال «پسر طلایی»، اسرار مومیایی ۲۳۰۰ ساله را فاش کرد

استوارت تایسون اسمیت، مصرشناس در دانشگاه کالیفرنیا، در این‌باره می‌گوید: «ما متون زیادی در دست داریم که به مومیایی کردن اشاره می‌کنند، اما این کشف باستان‌شناسی دیدی به ما می‌دهد که از متون به دست نمی‌آوریم؛ در واقع یک فرآیند فیزیکی برای حفظ بدن را به طور فیزیکی شاهد هستیم».

پژوهشگران تصور می‌کنند ماده قیر طبیعی که در کارگاه کشف‌ شده از دریای مرده آمده باشد. در این محل همچنین صمغ درختان ارس و سرو نیز دیده شده است. برای دانشمندان جالب‌تر از همه این بود که مومیایی‌کنندگان از صمغ شاخه‌ای از درختان دولپه‌ای به نام دوبال‌میوگان استفاده کرده‌اند که در جنگل‌های هند و آسیای جنوب شرقی می‌روید.

فیلیپ دبلیو استاکهامر، باستان‌شناس در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و یکی از محققان این مطالعه، می‌گوید: «صنعت مومیایی کردن از پایه‌های جهانی‌سازی اولیه بود چرا که برای تهیه مواد اولیه شما واقعاً نیاز داشتید که این صمغ‌ها را از فواصل بسیار دور از جنوب شرق آسیا به مصر حمل کنید.

"سوال این است که چرا این اختلاف پیدا شده است؟ یک گزینه این است که در مطالعه متون اشتباه صورت گرفته است"این امر بدون وجود یک شبکه تجاری که از جنوب هند کنونی و تا شمال خلیج فارس و سرانجام مصر کشیده شده باشد، امکان نداشته است.»

ظروف به دست‌آمده از کارگاه مومیایی‌سازی

آسوشیتد پرس

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

در حالی‌که تا کنون تعداد انگشت‌شماری کتابچه راهنمای مومیایی کردن تنها وسیله دانشمندان برای درک فرآیند پیچیده و اسرارآمیز ۷۰ روزه خشک کردن و نگهداری اجساد بوده است، دانشمندان می‌گویند کشفیات کارگاهی جدید شماری از فرضیه‌های دیرینه درباره مصر باستان را به چالش می‌کشند.

برای مثال مدتها تصور می‌شد کلمه «آنتیو» (antiu) در متون قدیمی به معنای صمغ «مرِّ مَکّی» باشد که از گونه‌ای درختچه خاردار گرفته می‌شود. با این حال در پنج ظرفی که در این کارگاه با برچسب همین کلمه دیده شد، بقایای مخلوطی از چربی حیوانی، روغن، قیر و صمغ دو گونه درخت سرو به چشم می‌خورد.

سوفی شیودت، مصر‌شناس در دانشگاه توبینگن آلمان، که کتابچه راهنمای مومیایی کردن مربوط به دوره ۱۴۵۰ سال قبل از میلاد را مطالعه کرده در این‌باره می‌گوید: «ترکیب 'آنتیو' در واقع چیزی نیست که ما انتظار داریم. سوال این است که چرا این اختلاف پیدا شده است؟ یک گزینه این است که در مطالعه متون اشتباه صورت گرفته است. همچنین ممکن است چیزی منحصر به فرد در مورد ظروف در این کارگاه وجود داشته و یا اینکه مواد مورد استفاده – حتی خود کلمه - در طول زمان تکامل یافته باشند.»

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «نیچر» منتشر شده است.