مرگ پدر معنوی اخوان‌المسلمین؛ اسلام‌گرای نوسلفی که دغدغه حل چالش‌های اسلام داشت

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین روز گذشته رسانه های عرب خبر از درگذشت شیخ یوسف القرضاوی روحانی مشهور مصری در سن ۹۶ سالگی دادند. شبکه خبری الجزیره نیز از درگذشت یوسف قرضاوی رئیس اسبق اتحادیه علمای مسلمان خبر داد. شیخ قرضاوی ۹۶ ساله روحانی مصری تباری بود که تابعیت قطری داشت و رئیس اسبق اتحادیه جهانی علمای مسلمان به شمار می رفت. این خبر از سوی توییتر رسمی قرضاوی نیز اعلام شده است: «جناب یوسف قرضاوی که زندگی اش را صرف بیان احکام اسلام و دفاع از امتش کرد، به رحمت خداوند پیوست. از خداوند متعال مسئلت داریم که درجاتش را در علیین بالا ببرد و او را به پیامبران و صدیقین و شهدا و صالحین ملحق گرداند»

محسن حسام مظاهری پژوهشگر دین به همین مناسبت متنی در کانال تلگرام خود منتشر کرده است که در ادامه آن را می‌خوانید: «شیخ یوسف قرضاوی بدون تردید یکی از مؤثرترین و مهمترین علمای مسلمان زمان ما بود.

"به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین روز گذشته رسانه های عرب خبر از درگذشت شیخ یوسف القرضاوی روحانی مشهور مصری در سن ۹۶ سالگی دادند"نویسنده، خطیب، مفتی، شاگرد شیخ حسن البنا و پدر معنوی "اخوان المسلمین". شیخی که حضور فعال در کنفرانس‌ها و محافل علمی و بین‌المللی و مسافرت‌های متعدد به کشورهای گوناگون و شرکت در برنامه‌های تلویزیونی برایش آوازه‌ای جهانی فراهم آورده بود و اظهارنظرهایش درباره‌ی مسایل روز جهان اسلام (فارغ از ارزیابی این مواضع) از او چهره‌ای بانفوذ در جوامع اسلامی ساخته بود.

قرضاوی از جایگاه یک اسلام‌گرای نوسلفی مثل دیگر اندیشمندان مسلمان معاصر دغدغه‌ی واکاوی و حل چالش‌های اسلام در جهان مدرن را داشت. او منتقد سکولاریسم و قائل به حضور حداکثری دین در عرصه‌ی اجتماع بود و با نفی تفکیک نهاد دین و دولت، به نوعی تشکیل حکومت دینی را مطلوب می‌دانست؛ اما با خوانشی متمایز از آنچه در ایرانِ پس از انقلاب تحقق یافت. حکومت مطلوب او، متأثر از مفاهیم «بیعت» و «شورا» در اندیشه‌ی سیاسی اهل سنت، حکومتی مدنی بود، با کارویژه‌های عرفی.

قرضاوی البته باوجود حضور فعال درعرصه‌ی سیاست، اما نتوانست تحقق حکومت مطلوب خود را ببیند و حتی وقتی متحدان فکری و شاگردان اخوانی سابقش در مصر دولت را در دست گرفتند، از تأیید و همراهی با آنان سر باز زد. درهرحال در شرایطی که جریانهای کلان اسلام‌گرایی، در ایران، پاکستان، مصر و تونس، گرچه هرکدام به مسیری رفتند و فرجامی متفاوت یافتند، اما همه به نوعی طعم شکست را چشیدند، معلوم نیست نسخه‌ی قرضاوی هم اگر مجال تحقق می‌یافت / بیابد، فرجامی چندان متفاوت از الگوهای بدیل و هم‌تبارش می‌داشت / داشته باشد.»

شایان ذکر است که شیخ القرضاوی در ۹ سپتامبر ۱۹۲۶ میلادی در روستای صفط تراب در استان الغربیه مصر به دنیا آمد.

وی در گذشته ریاست اتحادیه جهانی علمای مسلمان را بر عهده داشت. قرضاوی به خاطر کتاب‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و موضع‌گیری علیه برخی از حکام عرب و سران کشورهای غربی شهرت زیادی به دست آورد. قرضاوی سفرهای متعددی به کشورهای مختلف جهان داشته و در سمینارها و همایش های بین‌المللی متعددی شرکت کرده بود.

۶۵۶۵