«طلاقهای صوری» و «زندگیهای صوری»؛ خانواده‌های «آشفته» را دریابیم

درحالی مطابق با آمار سازمان ثبت احوال در سال گذشته بیش از ۲۰۰ هزار طلاق در کل کشور ثبت شده است که بنابر اظهارات نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، حدود ۳۰ درصد طلاقها «صوری» است؛ امری که در سال‌های اخیر باعث اعلان هشدارهایی از سوی مسئولان و کارشناسان بالاخص کارشناسان حوزه بیمه‌ای کشور شده است.

به گزارش ایسنا، اخیرا عبدالرضا مصری با استناد به گفته مسئولان دفاتر ازدواج و طلاق، عنوان کرده است:«همان افرادی که طلاق می گیرند بلافاصله درخواست صیغه ۹۹ ساله می کنند تا به زندگیشان ادامه دهند؛ طلاق می گیرند تا طلاقنامه ارائه کرده و زن حقوق پدر فوت شده را بگیرد. این وضعیت باعث شده حداقل ۵۰ درصد بودجه کشور برای چنین هزینه‌هایی پرداخت شود و همچنین صندوق تامین اجتماعی بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان استقراض بانکی داشته تا مستمری بازنشستگان را بدهند».

وی معتقد است که بر اساس قانون یاد شده راه برای طلاق صوری باز شده است.

به اذعان مسئولین اسبق سازمان تامین اجتماعی، چند سالی هست که این سازمان با پدیده طلاق‌های صوری برای برقراری مستمری فرزندان اناثی که پدرشان بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر سازمان بوده و فوت کرده‌اند، روبرو است.

با این وجود گرچه تعداد خانوارهایی که این اقدام را انجام می دهند در قیاس با تعداد مستمری‌بگیران واقعی کم است اما نمی توان منکر وجود این واقعیت شد.

پیش تر در مقاطع زمانی مختلف، کارشناسان با انتقاد از این خلاء قانونی که منجر به افزایش آمار طلاق شده است و با گلایه نسبت به عدم نظارت شفاف بر این طلاق‌ها، هشدار داده بودند که بعضا در مدارس هم، اولیاء دانش آموزان به یکدیگر طلاق صوری را توصیه می‌کنند و این امر نیازمند بررسی جدی است تا مشخص شود افرادی که جدا شده‌اند بر سر زندگی با هم رفته‌اند یا واقعا جدا شده‌اند؟.

بر اساس ماده ۸۳ قانون تامین اجتماعی، قانونگذار برای هر یک از بازماندگان واجد شرایط بیمه شده یا مستمری بگیر متوفی به جهت مشخص شدن میزان مستمری مربوطه، سهام تعیین کرده است و اینگونه همسر بیمه شده متوفی ۵۰درصد و هریک از فرزندان واجدشرایط (اعم از دختر و پسر) از ۲۵ درصد مزایای مستمری مربوطه برخوردار می شوند.

درواقع  دختران بازمانده تا زمانی که همسر و شغلی نداشته باشند، می‌توانند مستمری بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر مرحوم را دریافت کنند و پس از ازدواج تحت شمول گرفتن مستمری پدر نخواهند بود و از این رو در برخی موارد شاهد طلاق های صوری و سپس رجوع شرعی و نه رسمی به همسر برای گرفتن مستمری پدر توسط زنان هستیم.

گرچه مسئولین تامین اجتماعی از همان ابتدا اعلام کرده اند که این سازمان از طرق مختلف متوجه این دور زدن‌های به ظاهر قانونی می‌شود و اقدامات لازم را انجام می‌دهد، اما نمی توان از نقش "اقتصاد" در شکل گیری طلاق صوری و سوءاستفاده از این مواد قانونی غافل شد چراکه به نظر می رسد از طلاق صوری یا برای بهبود معیشت و یا در سایه خلاء‌های حقوقی، از آن به عنوان ترفندی برای اخذ رضایت «طلاق» از همسر و جدایی از او و نهایتا عدم رجوع شرعی هم استفاده می کنند.

«طلاق»؛ سونامی فروپاشی خانواده‌ها

دکتر علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی از طلاق با عنوان "سونامی" فروپاشی خانواده‌ها و فشارهای روانی و اقتصادی یاد کرد و درباره چرایی رخداد "طلاق‌های صوری" از منظر روانی و اجتماعی، به ایسنا گفت: طلاق های صوری می توانند با انگیزه‌های مختلفی نظیر استفاده از مستمری پدر و یا معافیت فرزندان ذکور از سربازی انجام شوند.

در آمد غیر مکفی خانواده ها یا استقلال مالی زن؟

وی با بیان اینکه اگر دلیل طلاق صوری را گرفتن مستمری پدر از سوی زنان فرض کنیم علت آن می تواند شرایط اقتصادی زوجین باشد، افزود: در چنین شرایطی چون درآمد خانواده ها مکفی نیست طبیعتا برخی خانواده‌ها از این ترفند استفاده می‌کنند تا درآمد خود را افزایش دهند. از جمله دلایل دیگر این امر عدم استقلال مالی بسیاری از خانم‌ها است. خانمی که سالیان سال با همسرش زندگی کرده است همچنان باید برای گرفتن خرجی به اصطلاح دستش را جلوی شوهر دراز کند و ما در این راستا نه به لحاظ فرهنگی و نه به لحاظ حقوقی اقدامی انجام نداده‌ایم تا زنان این احساس نیازمندی و وابستگی مالی به همسر را نداشته باشند.

اغلب «طلاقهای صوری» مربوط به خانواده‌های «آشفته» است

این روانشناس اجتماعی خانواده‌ها را به سه دسته خانواده "گسسته"، "آشفته" و "شکفته" تقسیم بندی و عنوان کرد: در خانواده گسسته طلاق رسمی رخ داده است اما در خانواده آشفته در عین حالی که طلاق رسمی رخ نداده اما طلاق عاطفی بین زن و شوهر رخ داده است و زوجین در ظاهر با یکدیگر زندگی می کنند.

"به عنوان ترفندی برای مجاب کردن شوهر در جدایی و طلاق استفاده کنند و تجربه نشان داده است بعضا برخی زنان پس از این طلاق‌ها به همسر خود رجوع شرعی نیز نمی کنند"در خانواده شکفته نیز شرایط مطلوب است و زن و مرد یکدیگر را دوست دارند. اغلب طلاق‌های صوری با دلایل اقتصادی و یا احساس عدم امنیت نسبت به آینده به این خانواده‌های آشفته باز می گردد.

این روانشناس اجتماعی با تاکید بر اینکه عمده طلاق‌های صوری در خانواده‌هایی اتفاق می‌افتد که پیش تر بین آن زوجین طلاق عاطفی رخ داده است، خاطر نشان کرد: تجربیات و مطالعات ما در سطح کشور نشان دهنده این است که خانواده‌های  شکفته معمولا خیلی دیر تن به طلاق صوری می دهند و خانواده‌هایی که زن در آنها احساس امنیت اقتصادی، اجتماعی و عاطفی ندارد طلاق صوری راحت تر است، به طوری که در چنین خانواده‌هایی حتی زنان پیشنهاد دهنده طلاق صوری هستند و از آن استقبال می‌کند چراکه بار سنگین روانی این زندگی از دوش زن برداشته می شود و تصور می کند با رجوع شرعی پس از طلاق صوری به همسر، هر زمان که بخواهند می‌توانند از زندگی مشترک خارج شوند.

نگران «زندگی‌های صوری» هم باشید

شریفی یزدی با تاکید بر اینکه افرادی که امروزه نگران "طلاق‌های صوری" هستند باید نگران "زندگی‌های صوری" نیز باشند، تصریح کرد: زندگی صوری به این معنا است که گرچه بین زوجین طلاق رسمی رخ نداده اما طلاق عاطفی رخ داده  است و زن و شوهر بنا بر دلایلی زیر یک سقف با هم زندگی می‌کنند.

همراهی نکردن قانون با زنان و دست آویزی به نام «طلاق صوری»

همچنین به گفته وی، همراهی نکردن قوانین با زنان در مباحثی نظیر جدا شدن از همسر و غیره باعث می شود بعضا زنان از "طلاق صوری" به بهانه گرفتن مستمری پدر و... به عنوان ترفندی برای مجاب کردن شوهر در جدایی و طلاق استفاده کنند و تجربه نشان داده است بعضا برخی زنان پس از این طلاق‌ها به همسر خود رجوع شرعی نیز نمی کنند.

تبعات «طلاق صوری» بیش از «طلاق رسمی» است

شریفی یزدی در عین حال نسبت به پیامدهای طلاق‌ صوری هشدار داد که گرچه پس از طلاق صوری و رجوع شرعی به همسر شکل ظاهری خانواده حفظ می شود اما در واقعیت گرمای زندگی مشترک در این خانواده‌ها از بین می‌رود.

وی تبعات روانشناختی و اجتماعی طلاق صوری را بدتر از طلاق رسمی دانست و افزود: در طلاق رسمی زن و مرد یکدیگر را رها کرده و دنبال زندگی خود می‌روند. گرچه این نوع طلاق هم پیامدهای منفی خود را دارد اما چون زن و مرد پس از طلاق رسمی شروع به بازسازی روانی خود می کنند ممکن است وارد رابطه جدیدی شوند و ازدواج کنند اما در طلاق صوری در حالی افراد در کنار هم هستند که حالشان خوب نیست. مطابق با تجربیات حتی گاهی پس از طلاق صوری همان رجوع شرعی نیز انجام نمی‌گیرد ولی زن و مرد در کنار هم هستند و اینگونه بسیاری از ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی زیر سوال می رود.

انتهای پیام

.