در نقده چه گذشت- دادستان کشته‌شدن حداقل دو نفر را تایید کرد

رسول نوعی، دادستان عمومی و انقلاب نقده درگیری خشونتبار در این شهر را که به مرگ دو نفر انجامید را تأیید کرد. او شامگاه شنبه به خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) گفت: در جریان این درگیری‌ها دو تن کشته شدند. هویت هیچ یک از کشته شدگان تا به حال فاش نشده است.

یک کاربر توییتر اما در توضیح واقعه‌ای که بعدازظهر شنبه ۱۶ مرداد در نقده رخ داد، نوشت به سبب درگیری‌های امروز دو تن از شهروند کُرد جان باختند و سه تن به شدت زخمی شدند.

بر اساس آنچه که کاربران شبکه‌های اجتماعی روایت کرده‌اند صبح روز شنبه «یکی از اوباش شناخته شده نقده که لباس منقش به پرچم ترکیه را بر تن داشت» به یک شهروند کُرد که از اشنویه برای تعمیر خودرو به مکانیکی در نقده رفته بود، حمله و او را به قتل رساند.

بر اساس گفته شاهدان عینی و گزارش رسانه‌های داخلی ایران پس از این حادثه نیروی انتظامی در محل وقوع قتل حاضر و قاتل را دستگیر کرد.

چند ساعت پس از این حادثه گروهی از کُردهای ساکن نقده به سمت ایستگاه پلیسی که گفته می‌شد قاتل در آنجا نگهداری می‌شود، راهپیمایی کرده و در آنجا علیه علی زنجانی حسنلویی، نماینده نقده در مجلس شورای اسلامی شعار دادند.

شاهدان عینی گفته‌اند که پلیس در محل تجمع به سمت معترضان گلوله‌های ساچمه‌ای و گاز اشک آور شلیک کرد. امید برین، روزنامه‌نگار در حساب توییتر خود روایت کرده است که یک شهروند کُرد بر اثر اصابت گلوله‌های ساچمه‌ای گارد ویژه جان باخته است.

یک روایت از این واقعه را در زیر بخوانید:

١/١٠ -در نقده چه رخ داد؟
وضعیت شهر نقده در آذربایجان غربی تاسف بار است. به سبب درگیری های امروز، تاکنون دو نفر از شهروندان کرد جان باخته و سه نفر به شدت زخمی شدەاند.

"رسول نوعی، دادستان عمومی و انقلاب نقده درگیری خشونتبار در این شهر را که به مرگ دو نفر انجامید را تأیید کرد"#نقده #ایران #کردستان #آذربایجان pic.twitter.com/IwuKhgWaSR

— Omid Barin | ئومێد بەرین (@barin_omid) August 7, ۲۰۲۱

همزمان با تجمع کُردها در مقابل ساختمان کلانتری که متهم به آنجا انتقال یافته بود، یک گروه از افرادی که گفته می‌شود به جریان‌های «ملی‌گرا و پان‌ترک» نزدیک بودند به مغازه و محل کسب و کار کردها در نقده حمله و آنجا را تخریب کردند. در یک ویدئو در شبکه‌های اجتماعی شعارهایی به زبان ترکی که نقده را یک شهر ترکی که باید کردها از آن بیرون رانده شوند، توصیف می‌شود به گوش می‌رسد.

این ویدئو را که عمار گلی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائیل کردستان به اشتراک گذاشته در زیر ببینید.

«بو توپراقدا پای اولماز، سولدوز کوردستان اولماز»
«حیدر حیدر»
در شعارهای مهاجمان در شهر نقده به وضوح دو جریان سیاسی دیده می‌شود، نخست شعاری که به وضوح سویەهای ناسیونالیستی و راسیستی دارد و دوم شعاری که سویەهای مذهبی(حاکمیتی) دارد، کوردها از دو سو هدف قرار گرفتەاند#پوگروم_نقده https://t.co/c4G3Bv32QP pic.twitter.com/rp1OP3FMT4

— Ammar Goli (Erdelan) (@goliammar) August 7, ۲۰۲۱

تصاویر و ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است هم بیانگر تخریب چندین مغازه و منازل مسکونی شهروندان کُرد است.

مقام‌های رسمی تا به حال در رد یا تأیید پیوند وقایع رخ داده با «تنفر نژادی» و «ستیز قومی» در استان آذربایجان غربی که بسیاری از شهرهای آن محل زندگی کردها و ترک‌ها است، هیچ موضعی نگرفته‌اند. تنها خبرگزاری‌ها به نقل از مقام‌های قضایی نوشته‌اند که این درگیری بعد از چهار ساعت «با تلاش ماموران نیروی انتظامی به پایان رسید». فرماندار نقده نیز شامگاه شنبه «اختلافات مالی دو نفر» را علت بروز ناآرامی دانست و مدعی شد که با حضور ریش‌سفیدان «آرامش کامل در شهر برقرار شده است».

یک‌شنبه ۱۷ مرداد یک روز پس از این ناآرامی‌های نقده، گزارش‌ها از این شهر حاکی از تعطیلی بخشی از بازار اصلی و حضور پرشمار نیروهای یگان ویژه در سطح شهر دارد.

گروهی از فعالان مدنی و فرهنگی ترک شهر نقده نیز یک‌شنبه ۱۷ مرداد در بیانیه‌ای آنچه که در این شهر رخ داده بود را «حادثه‌ای خونین و فجیع» که «جامعه را در موجی از بهت و تأسف فرو برده» توصیف کردند و نوشتند «به هیچ وجه نبایستی اجازه داد که مسأله‌ای چنین چندش‌آور و شرم‌آور به پای مسائل قومیتی نوشته شود».

نویسندگان این بیانیه ضمن محکوم کردن خشونت و نفرت‌پراکنی نوشتند که شهر نقده «متعلق به هر دو قوم کُرد و ترک بوده است و خواهد بود.»

*بیانیه جمعی از فعالان مدنی و فرهنگی ترک شهرستان #نقده*

برگرفته از صفحه فیسبوک قربان عباسی: https://t.co/LUZVmU2ccP pic.twitter.com/LbGECa4cpF

— Kamran Matin (@KamranMatin) August 8, ۲۰۲۱

در بخش دیگری از این بیانیه که به فاصله کوتاهی پس از وقایع روز شنبه منتشر شد، آمده است: «منادیان خشونت و مروجان نفرت‌پراکنی قومی دیریست در این شهر اتراق کرده‌اند و بر طبل دیگری‌ستیزی، نفرت‌پراکنی و اختلافات و منازعات قومی می‌کوبند و خوشبختانه همیشه با پاسخ عقلانیت جمعی جامعه روبرو بوده…»

نویسندگان این بیانیه تأکید کرده‌اند که «تا رسیدگی کامل و مجازات علنی خارج از نوبت خشونت‌طلبانِ بیمار» همپای خانواده کشته‌شدگان خواهند بود.

نقده در استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از سکونت‌گاه‌های مشترک کُردها و ترک‌ها در ایران در نخستین سال پس از استقرار جمهوری اسلامی ایران نیز شاهد حملات خشونت بار گروه‌های ملی‌گرا و مذهبی ترک شیعه به محلاتی که کُردها در آنجا سکونت داشتند، بود.

حسنی امام جمعه پیشین ارومیه نقش پررنگی در دامن زدن به نزاع قومی و نفرت‌پراکنی علیه کردها داشت.

در فروردین ۱۳۵۸ این شهر به مدت سه روز محل نزاع خونین بود، زمانی که گروهی به فرماندهی غلامرضا حسنی معروف به ملا حسنی در قالب نیروهای داوطلب نظامی به این شهر آمدند و موجی از خشونت‌ها را دامن زدند.