چین در بحران اوکراین با روسیه چه می‌خواهد؟

اهداف مشترک، دشمن مشترک

چین و روسیه این روزها به هم نزدیک اند - به اعتقاد برخی کارشناسان شاید حتی نزدیک‌تر از دوران استالین و مائو.

بحران کریمه سال ۲۰۱۴ در اوکراین به عنوان سوق دهنده هرچه بیشتر روسیه به آغوش چین تلقی می‌شود که در بحبوحه انزوای بین المللی به روسیه حمایت‌های اقتصادی و سیاسی ارائه کرد.

از آن زمان این رابطه شکوفاتر شد. چین سال‌ها بزرگ‌ترین شریک تجاری روسیه بوده است و تجارت دو جانبه آن‌ها در سال گذشته به بالاترین میزان خود یعنی ۱۴۷ میلیارد دلار رسیده است. همچنین دو کشور در سال گذشته همزمان با افزایش مانورهای نظامی مشترک، نقشه راه مشترکی برای روابط نظامی نزدیک‌تر تدارک دیده‌اند.

روز جمعه ولادیمیر پوتین با دعوت شی جین پینگ برای حضور در المپیک زمستانی به پکن پرواز کرد. آن دو در آنجا دیدار مهمی داشتند که این آقای پوتین را به اولین رهبر یک قدرت جهانی تبدیل خواهد کرد که آقای شی را شخصا در دو سال گذشته ملاقات کرده است.

از ابتدای همه‌گیری، رهبر چین از سفر به خارج خودداری کرده و فقط تعداد کمی از خارجی‌ها را ملاقات کرده است.

اما نکته‌ی مهم این است که هر دو کشور در حال حاضر روابط پرتنشی با غرب دارند.

کریس میلر، استادیار تاریخ بین الملل دانشگاه تافتس می‌گوید: "پکن و مسکو علاقه مشترکی برای عقب راندن ایالات متحده و اروپا و به دست آوردن نقش بزرگتری برای خودشان در سیاست بین الملل دارند."

در صورت تشدید مناقشه که منجر به اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه شود، کارشناسان متعقدند چین احتمالا همانند قبل به کمک اقتصادی روسیه خواهد رفت. که این می‌تواند شامل فراهم‌کردن سیستم‌های پرداخت جایگزین، وام برای بانک‌ها و شرکت‌های روسی، خرید بیشتر نفت روسیه یا حتی رد کامل کنترل‌های صادراتی ایالات متحده باشد.

هرچند همه این‌ها می‌تواند به بهای اقتصادی سنگینی برای چین تمام شود، و از جمله از این روست که کارشناسان معتقدند که پکن فعلا فقط تا حد بازتاب دادن خط مشی مسکو پیش خواهد رفت.

دکتر میلر می‌گوید: "حمایت لفظی از روسیه حرکت کم هزینه‌ای برای پکن است."

درگیری نظامی در اوکراین منجر به منحرف کردن توجه ایالات متحده خواهد شد که بی‌شک برای چین یک موهبت است. اما بسیاری از ناظران حرف چین را باور می‌کنند که می‌گوید چین جنگ نمی‌خواهد.

بانی گلاسر، مدیر برنامه آسیا در صندوق مارشال آلمان خاطر نشان می‌کند که چین در حال حاضر به دنبال تثبیت روابط با ایالات متحده است. او به بی‌بی‌سی می‌گوید اگر پکن حمایت قوی‌تری از مسکو بکند "می‌تواند تنش‌های بیشتری با ایالات متحده، از جمله شکاف واضح‌تری بین دموکراسی و حکومت مطلقه، ایجاد کند."

مینسین پی، دانشمند علوم سیاسی، در مقاله جدیدی می‌گوید پکن همچنین احتمالا در این بحران "از شرط بندی طفره می‌رود" زیرا نسبت به نیات واقعی مسکو محتاط است. علاوه بر آن، حمایت سنگین‌تر از روسیه ممکن است بر ضد اتحادیه اروپا، دومین شریک تجاری بزرگ چین، باشد که موجب واکنش منفی اروپا شود.

پروفسور پی استدلال می‌کند که این می‌تواند احتمالا به شکل حمایت از تایوان باشد - و این نگرانی در حاشیه بحران اوکراین سر بر آورده است.

'تایوان اوکراین نیست'

برخی در ایالات متحده و همچنین در جوامع چینی در سراسر جهان، به دقت درگیری اوکراین را به عنوان آزمونی بالقوه برای وفاداری ایالات متحده نسبت به متحدانش، زیر نظر دارند.

• چین با تایوان چه می‌کند؟
• آمریکا در صورت حمله چین از تایوان 'دفاع می‌کند'

بسیاری می‌پرسند که اگر روسیه اوکراین را اشغال کند آیا ایالات متحده دخالت نظامی خواهد کرد - و اگر روزی چین تلاش کند تا جزیره‌ تایوان را، که خود را کشور مستقلی می‌داند و ایالات متحده را بزرگ‌ترین متحد خود می‌شمارد، بازپس بگیرد آیا آمریکا کار مشابهی خواهد کرد.

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

غرب نسبت به تحریم‌های بیشتر روسیه در صورت حمله به اوکراین هشدار داده است

با بالا گرفتن رقابت ایالات متحده و چین و گزارش‌های فزاینده‌ تایوان از تعرض جنگنده‌های چینی به حریم دفاعی هوایی خود-خوانده‌اش، این سوال که آیا ایالات متحده بر سر تایوان به جنگ با چین خواهد رفت نگرانی به حقی در آسیا است.

"چین سال‌ها بزرگ‌ترین شریک تجاری روسیه بوده است و تجارت دو جانبه آن‌ها در سال گذشته به بالاترین میزان خود یعنی ۱۴۷ میلیارد دلار رسیده است"

موضع ایالات متحده در مورد این‌که در صورت وقوع چنین حمله‌ای چه خواهد کرد عامدانه مبهم بوده است. این کشور قانونی دارد که باید به تایوان کمک کند تا از خود دفاع کند، اما در عین حال واشنگتن به طور دیپلماتیک سیاست چین واحد را که توسط پکن تعیین شده است، تأیید می‌کند. بنا به این موضع، فقط یک دولت چین وجود دارد.

هرچند کارشناسان چنین شباهت‌هایی را رد می‌کنند و خاطرنشان می‌کنند که این دو موقعیت با نگرانی‌های ژئوپلیتیک کاملا متفاوتی کنترل می‌شوند. آن‌ها خاطرنشان می‌کنند که ایالات متحده ارتباط تاریخی بسیار عمیق‌تری با تایوان دارد و آن را محور راهبرد ایدئولوژیک، سیاسی و نظامی خود برای آسیا می‌داند.

خانم گلاسر می‌گوید: "چین روسیه نیست و تایوان اوکراین نیست.

آمریکا در تایوان منافع بسیار بیشتری دارد تا در اوکراین."

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید