چالش‌های اخلاقی در «بی‌مادر»/ جایزه اصلی‌ام را از مخاطبان می‌گیرم

سید مرتضی فاطمی کارگردان فیلم سینمایی «بی‌مادر» از آثار راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این فیلم سینمایی توضیح داد: ما برای دریافت پروانه نمایش هم اقدام کرده‌ایم که دوستان ارشاد اصلاحاتی را مدنظر داشتند و در حال مذاکره هستیم تا فیلم با کمترین اصلاحات در جشنواره روی پرده برود.

وی درباره اولین تجربه کارگردانی خود گفت: این فیلم یک ملودرام اجتماعی است که زیرلایه‌های فلسفی، اخلاقی و روان‌شناختی هم دارد. موضوع اصلی فیلم درباره یک زن و شوهر است که زندگی خوبی دارند اما کمبودی در زندگی خود احساس می‌کنند که یکی از طرفین برای رفع آن تلاش و پافشاری می‌کند. به‌واسطه همین پیگیری و تلاش، افراد دیگری به زندگی آن‌ها وارد می‌شود که همین رفت و آمدها زندگی آن‌ها را دچار مخاطراتی می‌کند و آن‌ها را در مقابل دوگانه‌ها و گاه چندگانه‌های اخلاقی قرار می‌دهد.

فاطمی درباره حذف بخش «نگاه نو» از جشنواره و در عین حال تعداد بالای فیلم‌اولی‌ها در جشنواره چهلم هم بیان کرد: مثل همه فیلم‌اولی‌ها من هم تا پیش از اعلام نظر هیأت انتخاب، علاقه داشتم که جشنواره بخش ویژه‌ای را برای فیلم‌اولی‌ها داشته باشد اما وقتی قرار است همه فیلم‌ها در یک بخش به نام «سودای سیمرغ» حضور داشته باشند و مورد قضاوت قرار بگیرند، حتماً انتخاب شدن در این بخش برای یک فیلمساز جذاب‌تر است. ترجیحم این بود که فیلم من هم اگر قرار است برای حضور در جشنواره انتخاب شود، در بخش سودای سیمرغ حضور داشته باشد. از این منظر انتخاب شدن اولین فیلمم برای حضور در جشنواره برایم ایده‌آل بود.

وی ادامه داد: با توجه به دوره‌های گذشته جشنواره فجر، معمولاً در بخش «نگاهی نو» که مختص فیلم‌اولی‌ها بود، ۱۰ فیلم انتخاب می‌شد و در جشنواره چهلم هم در حدود هفت فیلم اول حضور دارند و به نظر می‌رسد از نظر کمی، خیلی اتفاق عجیبی برای فیلم‌های اول رخ نداده است.

"موضوع اصلی فیلم درباره یک زن و شوهر است که زندگی خوبی دارند اما کمبودی در زندگی خود احساس می‌کنند که یکی از طرفین برای رفع آن تلاش و پافشاری می‌کند"البته این شرایط نشان می‌دهد که فیلم‌اولی‌ها احتمالاً فیلم‌های خوبی را به جشنواره ارائه کرده‌اند که در رقابت با دیگران توانسته‌اند به بخش اصلی جشنواره راه پیدا کنند.

این کارگردان سینما که تجربه تهیه‌کنندگی را در کارنامه خود دارد، درباره شرایط اقتصادی تولید فیلم در سال‌های اخیر اظهار کرد: قاعدتاً همه فیلمسازان با معضل اقتصادی مواجه بوده‌اند و دست و پنجه نرم کرده‌اند. من هم از آنجایی که تلاش داشتم فیلم اولم کاملاً مستقل باشد، سراغ سرمایه‌گذار بخش خصوصی و مستقل رفتم و با همین شرایط مواجه بودم. با توجه به اینکه هزینه‌ها هم بسیار بالا رفته، لاجرم مجبور بودیم در مواردی سطح انتظار خود را پایین بیاوریم تا فیلم ساخته شود، تلاشم اما این بود تا جایی که ممکن است در هیچ بخشی کم و کسری نداشته باشیم.

وی با اشاره به حضور بازیگران توانمند در فیلم خود ادامه داد: ترکیب بازیگران تنها بخشی از فرآیند تولید است و به نظرم عوامل پشت دوربین هم به اندازه بازیگرانی که در ویترین کار دیده می‌شوند، نقش دارند. در آن بخش هم تلاش کردم که بهترین‌ها در این پروژه دور هم جمع شوند.

فاطمی درباره گلایه‌مندی برخی فیلمسازان از هیأت انتخاب به دلیل عدم راه‌یابی فیلم خود به جشنواره هم گفت: یکی از دوستان پیش‌تر از من پرسیده بود که اگر فیلمت در جشنواره پذیرفته نشود، چه موضعی خواهی داشت؟ با اینکه از ابتدا انتظار انتخاب شدن فیلم را داشتم، خیلی به این سوال فکر کردم، اما سرانجام با خود گفتم حتماً ۲۲ فیلم بهتر از «بی‌مادر» وجود داشته که فیلم من انتخاب نشده و اگر اینگونه باشد این نشان‌دهنده سطح کیفی بالای جشنواره است. قاعدتاً برای هیچ فیلمسازی خوش‌آیند نیست که فیلمش بیرون از جشنواره بماند، من هم مثل همه گمان می‌کنم مثل هر رویداد دیگری، احتمال بیرون ماندن برخی فیلم‌های خوب وجود دارد اما در مجموع امیدوارم که هیأت انتخاب بهترین‌ها را انتخاب کرده باشند تا مخاطبان وقتی از سالن‌ها بیرون می‌آیند، با خود نگویند ای‌بابا این چه انتخابی بود و فیلم‌های بهتر، بیرون مانده است.

وی با تأکید بر اینکه نفس حضور در جشنواره را از جنس رقابت نمی‌داند، گفت: اصل لذت در فیلمسازی، فرآیند خلق کردن است.

بعد از آنکه فیلم ساخته می‌شود، همه چیز مربوط به محرک‌ها و مشوق‌ها می‌شود و برای من لااقل بحث رقابت با دیگران مطرح نیست. من فیلمی ساخته‌ام که به نظرم جایزه اصلی‌اش را تنها از مخاطب می‌تواند بگیرد، باقی موارد همان‌طور که همه می‌دانیم، مرتبط با سلیقه افراد است و مبتنی‌بر سلیقه هیأت انتخاب و داوری، هر اتفاقی می‌تواند برای یک فیلم رخ دهد.