ثبات در بازار نفت دغدغه مشترک اوپک پلاس و گروه جی ۲۰

حق نشر عکس

Getty Images

صادرات انرژی به ویژه نفت نقش مهمی در سیاست خارجی دونالد ترامپ ایفا می‌کند. دولت ترامپ در کنار مخالفت با سیاست‌های اوپک همیشه نوسانات بازار نفت را به دقت رصد کرده است و در مواقع لازم حتی از عنصر تهدید علیه کشورهای عمده تولید کننده نفت هم برای ایجاد ثبات در بازار بهره گرفته است.

برای اولین بار در تاریخ آمریکا رییس جمهوری این کشور تلاش گسترده ای برای افزایش قیمت نفت انجام داد. دونالد ترامپ برای جلوگیری از تعطیلی دکل‌های حفاری در صنعت شیل و بیکاری کارگران این صنعت از تمامی ابزار لازم برای افزایش قیمت نفت و کاهش تولید کشورهای عمده تولید کننده نفت بهره گرفت. ترامپ پیش از نشست اوپک پلاس با ولادیمیر پوتین و ملک سلمان تلفنی صحبت کرد تا این همه کشورها به روند کاهش تولید نفت بپوندند.

در کنار تلاش‌های ترامپ، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، وزارت انرژی، وزارت امور خارجه، نمایندگان سنا و مطبوعات آمریکا هم دیپلماسی انرژی فعالی برای تاثیر گذاری در بازار نفت و حمایت از صنعت شیل این کشور به‌کار گرفتند.

"حق نشر عکسGetty Imagesصادرات انرژی به ویژه نفت نقش مهمی در سیاست خارجی دونالد ترامپ ایفا می‌کند"پیش از اجلاس دوم اوپک پلاس ۱۳ نفر از نمایندگان سنای آمریکا با سفیر عربستان در واشنگتن دیدار کردند و با اشاره به خسارت جنگ نفتی عربستان و روسیه بر صنعت شیل آمریکا تداوم جنگ نفت را عامل تضعیف روابط ریاض و واشنگتن عنوان کردند.

Image caption

همه گیری ویروس کرونا با تعطیل کردن بسیاری از واحدهای صنعتی و خانه نشین کردن مردم از تقاضای جهانی نفت کاسته است

شیوع ویروس کرونا و کاهش تدریجی قیمت نفت به دغدغه اصلی کشورهای عمده تولید کننده نفت و گاز تبدیل شده است. روز جمعه ۱۰ آوریل وزیران انرژی و نفت گروه جی ۲۰ برای بررسی نوسانات بازار نفت نشستی برگزار کردند تا برای ثبات در بازار نفت تصمیم گیری کنند. گروه جی ۲۰ متشکل از کشورهایی با اقتصاد بزرگ جهان است. این گروه را آمریکا، آلمان، آرژانتین، استرالیا، برزیل، چین، اندونزی، فرانسه، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، هند، انگلیس، ایتالیا، ژاپن، کانادا، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، ترکیه و اتحادیه اروپا تشکیل داده‌اند. این گروه در سال ۱۹۹۹ تشکیل شد و می توان ادعا کرد که یکی از مهم‌ترین نشست‌های آن در سال ۲۰۰۸ تشکلیل شد.

در این سال اعضای گروه در یک جلسه اضطراری در مورد واکنش به بحران مالی جهانی بحث و گفت‌وگو کردند.

عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت از ماه دسامبر سال قبل رهبری گروه جی ۲۰ را بر عهده گرفت. صادرات نفت نقش مهمی در سیاست خارجی ریاض ایفا می‌کند و این کشور با بهره‌گیری از تمامی امکانات لازم در پی حفظ سهم خویش در بازار انرژی است. با توجه به اهمیت اثرات اقتصادی، انسانی و اجتماعی شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضای جهانی نفت عربستان اوائل ماه مارس خواستار برگزاری نشست مجازی وزیران انرژی و نفت جی ۲۰ شد. محور مذاکرات این نشست هم راه‌های مقابله با شیوع ویروس کرونا و ایجاد ثبات در بازار نفت تعیین شد.

• چرا بازار نفت به یک 'توافق تاریخی' واکنشی سرد نشان داد؟
• اوپک پلاس چیست و در بازار نفت چه اهمیتی دارد؟
• آتش جنگ نفتی و کرونا؛ سرآغاز فصل سرد بازار
• کاهش ۱۰ درصدی تولید نفت اوپک پلاس زیر سایه کرونا

ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی که ریاست اجلاس گروه ۲۰ را به عهده دارد، ۲۶ مارس یعنی دو هفته پیش از نشست مجازی وزیران انرژی و نفت این گروه در سخنانی گفت که "برگزاری این اجلاس در راستای پاسخ‌گویی به مسئولیت ما در مقابله با ویروس کروناست.

"برای اولین بار در تاریخ آمریکا رییس جمهوری این کشور تلاش گسترده ای برای افزایش قیمت نفت انجام داد"تاثیر این شیوع احتمالا اقتصادها، بازارهای مالی و تجارت و زنجیره‌های امدادرسانی جهانی را دربرمی‌گیرد". ملک سلمان با اشاره به تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد عربستان و همه کشورهای جهان افزود: «تاثیر شیوع ویروس منجر به مانع‌تراشی در چرخه توسعه، پیشرفت و تاثیر منفی بر دستاوردهای کشورها طی سال‌های گذشته می‌شود. این بحران انسانی نیاز به یک واکنش جهانی دارد. مهم است که با هم جمع شویم و برای مقابله با این چالش همکاری کنیم".

روز ۱۰ آوریل نشست مجازی وزاری انرژی گروه جی ۲۰ برگزار شد. پیش از آن، در روز ۲۶ مارس نشست فوق العاده سران و رهبران کشورهای عضو گروه برگزار شده بود.

برخی از اعضای این گروه تولید کننده و برخی هم مصرف کننده انرژی هستند و هرگونه نوسانی در بازار انرژی به ویژه نفت تاثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی و امنیت ملی این کشورها می‌گذارد. روز ۱۰ آوریل هم پس از پایان اجلاس وزیران انرژی گروه جی‌۲۰ توافق خاصی در مورد بازار نفت حاصل نشد. آنچه موجب شد تا اعضای گروه نتوانند در این مورد تصمیم گیری کنند به توافق نرسیدن اوپک پلاس در مورد کاهش تولید بود. باید اشاره کرد که اعضای گروه بر لزوم ایجاد ثبات در بازار نفت اتفاق نظر داشتند اما تداوم اختلاف در بین اعضای اوپک پلاس باعث شد تا وزیران انرژی جی‌ ۲۰ هم نتوانند درباره اعداد و ارقام تولید نفت مذاکره کرده و به نتیجه برسند.

بر اساس توافق جدید اوپک پلاس اعضا باید از روی اول ماه می روزانه ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از تولید خود را کاهش دهند و اعضای جی‌ ۲۰ هم برای مدت یکسال روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ بشکه از تولید نفت خود بکاهند. رئیس جمهوری آمریکا هم وعده داد که روزانه ۲۵۰ هزار بشکه در روز به جای مکزیک از تولید نفت خویش بکاهد.

"دونالد ترامپ برای جلوگیری از تعطیلی دکل‌های حفاری در صنعت شیل و بیکاری کارگران این صنعت از تمامی ابزار لازم برای افزایش قیمت نفت و کاهش تولید کشورهای عمده تولید کننده نفت بهره گرفت"روسیه، آمریکا و عربستان تلاش گسترده‌ای برای رسیدن به توافق در چارچوب جی‌ ۲۰ به‌کار گرفتند و در عین حال روسیه و عربستان به عنوان اعضای اوپک پلاس هم دیپلماسی فشرده‌ای را دنبال کردند تا بتوانند با راضی کردن مکزیک توافق لازم برای کاهش تولید حاصل شود.

حق نشر عکس

Getty Images

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه پس از توافق اوپک پلاس از تایید این توافق‌نامه توسط پوتین، ترامپ و ملک سلمان خبر داد. بلافاصله پس از توافق اوپک پلاس، دونالد ترامپ در توییتی خوشحالی خویش را از این توافق اعلام کرد و نوشت: "معامله بزرگ نفت توسط اوپک پلاس انجام شده است. این موجب حفظ صدها هزار شغل در حوزه انرژی در آمریکا می‌شود. از پوتین، رئیس جمهوری روسیه و پادشاه عربستان تشکر می‌کنم و تبریک می‌گویم...

معامله بزرگ برای همه."

در ماه‌های آینده با کاهش تولید می‌توان انتظار داشت که قیمت نفت به تدریج افزایش یابد. برای پیش بینی در مورد میزان افزایش تقاضا هم باید تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشورها به تدریج مشخص شود و کشورهای عمده مصرف کننده انرژی بتوانند با غلبه بر مشکلات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد خویش به میزان رشد اقتصادی پیش از شیوع ویروس کرونا دست یابند. همکاری اوپک پلاس و گروه جی‌ ۲۰ می‌تواند در سال‌های آینده هم برای ثبات بازار انرژی بکار گرفته شود. طبیعی است که پس از حل مشکلات شیوع ویروس کرونا و افزایش تقاضا برای انرژی، رقابت در بین تولید کنندگان نفت و گاز در بازار افزایش خواهد یافت.

می‌توان ادعا کرد که نشست وزیران نفت و انرژی گروه جی‌ ۲۰ به رهبری عربستان سعودی همانند نشست سران این گروه که در سال ۲۰۰۸ برای بررسی بحران اقتصادی جهانی گردهم آمده بودند مهم و حیاتی بود و این گروه توانست برای ثبات در بازار نفت و کمک به اقتصاد کشورهای تولید کننده و مصرف کننده نفت نقش سازنده ای ایفا کند.

"روز جمعه ۱۰ آوریل وزیران انرژی و نفت گروه جی ۲۰ برای بررسی نوسانات بازار نفت نشستی برگزار کردند تا برای ثبات در بازار نفت تصمیم گیری کنند"می‌توان انتظار داشت که در صورت بروز حوادث مشابه گروه جی‌ ۲۰ به ویژه درباره نفت و انرژی در آینده هم بتواند چنین نقشی ایفا کند. اگر اعضای گروه جی‌ ۲۰ برای دوران پساکرونا هم سیاست مشابهی دنبال کنند می‌توان امیدوار بود که تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد کشورها به تدریج کاهش یابد. اقتصاد قوی این کشورها در کنار مدیریت دولتها می‌تواند الگویی برای کشورهای در حال توسعه برای کاهش تدریجی اثرات شیوع ویروس کرونا شود.

• 'اوپک پلاس' برای کاهش روزانه ۱۰ میلیون بشکه‌ای نفت توافق کرد
• جنگ نفت؛ وقتی ریاض و مسکو به مصاف هم می‌روند
• حمله ایران به پایگاه‌های آمریکا چه اثری بر بازار نفت گذاشت؟