پوتین و پریگوژین؛ دوستی‌ای که به تیرگی کشید
بی بی سی فارسی
پوتین و پریگوژین؛ دوستی‌ای که به تیرگی کشید
- آندری گوریانوف
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر،
Reuters
توضیح تصویر،
یوگنی پریگوژین بر میز شام به پوتین خدمت می‌کند، ۲۰۱۱
رابطه میان یوگنی پریگوژین، رییس واگنر و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در وضعیتی مشکوک پا گرفت - فروپاشی این رابطه نیز به همان اندازه مبهم است. این رابطه‌ای درهم‌تنیده و برآمده از منطقه‌ای خاکستری بود که در آن سرویس‌های امنیتی حکومتی با شبکه‌های جرایم زیرزمینی در هم می‌آمیختند و اوضاع همیشه با وخامت تمام می‌شد.
ظرف فقط چند هفته واگتر یکی از ذی‌نفوذترین ساختارها در روسیه شد و عده‌ای باور داشتند که نفس دوام آوردن رژیم پوتین بستگی به موفقیت‌های پریگوژین در جنگ دارد. حالا به نظر می‌رسد که گویی کرملین می‌خواهد همه رقابت‌ها برای کسب نفوذ سیاسی را از میان بردارد.
مجرمان، کا‌گ‌ب و صحنه‌ای ناگوار در سن پترزبورگ
اوایل دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.
دقیقاً نمی‌دانیم برخورد اول آنها تحت چه شرایطی رخ داد ولی تصور این است که دیدار آنها زمانی بود که او به تازگی از زندان آزاد شده و دیگری به تازگی از سرویس امنیتی اتحاد شوروی، کا گ ب، در آلمان شرقی به روسیه برگشته بود و دنبال راهی برای ورود به سیاست بود.Skip مطالب پیشنهادی and continue reading
مطالب پیشنهادی
- نیروهای واگنر از روستوف خارج شدند، پریگوژین رهسپار بلاروس شد
- لوکاشنکو: پریگوژین در بلاروس است
- روسیه چطور به سقوط هواپیمای پریگوژین واکنش نشان داد؟ «مرگ پریگوژین باید درس عبرتی برای دیگران باشد»
- رئیس واگنر، در اولین پیام ویدئویی پس از شورش، «در آفریقا» دیده شد
End of مطالب پیشنهادی
پیشینه ماجرا واقعیت‌های حاد سیاسی روسیه در دهه ۱۹۹۰ بود. وقتی که اتحاد شوروی به آن وضع آشوبناک در سال ۱۹۹۱ فروپاشید، تا مدتی شبکه جرایم زیرزمینی دست بالا را در امور داشت و قدرتی شگفت‌انگیز در اختیار داشت. از لحاظ تاریخی، سرویس امنیتی اتحاد شوروی خیلی اوقات با مجرمان معامله می‌کرد و آنها را به خدمت می‌گرفت تا کارهای مختلف را برای‌شان انجام دهد در حالی که مجرمان از ثروتمند شدن از طریق این همکاری راضی بودند.
یوگنی پریگوژین و ولادیمیر پوتین هر دو اهل سن پترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسیه هستند و برای بسیاری - این شهر پایتخت فرهنگی روسیه، خانه موزه هنرهای آرمیتاژ و قصر زمستانی پادشاهی است.
"وقتی که اتحاد شوروی به آن وضع آشوبناک در سال ۱۹۹۱ فروپاشید، تا مدتی شبکه جرایم زیرزمینی دست بالا را در امور داشت و قدرتی شگفت‌انگیز در اختیار داشت"این شهر همچنین مشهور است به «پایتخت جنایت روسیه»، که مأمن شمار زیادی از دار و دسته‌های قدرتمند جنایی و همچنین دزدان خرده‌پاست.
یوگنی پریگوژین از این قاعده مستثنا نبود. او در اواخل دهه ۱۹۷۰ حکمی تعلیقی به خاطر دزدی دریافت کرد. در سال ۱۹۸۱ یک بار دیگر محکوم شد و این بار به خاطر سرقت و محکوم به ۱۳ سال زندان شد.
شرایط این جرم هولناک چنین توصیف شده است: او و دو نفر از همدستانش به زنی در خیابان حمله کردند و گردن او را چسبیده و سعی داشتند او را خفه کنند. بعد پوتین‌های زمستانی و گوشواره‌های‌اش را در آوردند و فرار کردند.
رییس آینده واگتر سال ۱۹۹۰ از زندان بیرون آمد و این دوره در مقایسه با وقتی که به زندان افتاده بود خیلی فرق داشت. به جای لئونید برژنف، رییس سابق اتحاد شوروی، رهبر اصلاح‌طلب‌شان میخائیل گورباچف به قدرت رسیده بود، پروسترویکا به راه افتاده بود و دیوار برلین سقوط کرده بود.
منبع تصویر،
Reuters
توضیح تصویر،
ادای احترام گل در سن پترزبورگ برای پریگوژین که در سانحه هواپیما کشته شد
اواسط دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین رستورانی در سن پترزبورگ باز کرد به اسم «گمرک‌خانه کهن» که رییس‌های محلی‌ها مجرمان به آن رفت و آمد داشتند و همچنین محل رفت و آمد آناتولی سوبچک شهردار سن پترزبورگ بود.
ولادیمیر پوتین که در این ایام ۴۰ ساله بود، دستیار سوبچک بود.
مسیر پیش روی پریگوژین پرفراز و نشیب بود. او زنجیره‌ای از رستوران‌ها را در سن پترزبورگ باز کرد که مشتریان محلی و خارجی از جمله سیاست‌مداران به آن رفت و آمد داشتند.
عکسی از سال ۲۰۰۲ هست که در آن پریگوژین برای ولادیمیر پوتین و جورج بوش رییس جمهور آمریکا شام سرو می‌کند. تصور می‌رود که لقب «سرآشپز پوتین» حدود همین زمان‌ها پیش آمده است.
برای مردی مثل پوتین با آن سابقه کا گ ب و ذهن مشکوک بسیار مهم بود که سرآشپزی شخصی داشته باشد تا اطمینان حاصل کند غذایی که مصرف می‌کند امن است.
از سرآشپز تا ترول و مزدور نظامی
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدصفحه ۲در این برنامه با صاحب‌نظران درباره مسائل سیاسی و اجتماعی روز گفت و گو می‌کنیم.
پادکست
پایان پادکست
در اوایل دهه ۲۰۰۰، ولادیمیر پوتین وارد کرملین شد و دستگاه امنیتی روسیه به تدریج دوباره زمام امور را به دست گرفت. از نیمه دهه ۲۰۰۰، یوگنی پریگوژین شروع به انجام وظایف مختلفی برای کرملین کرد که به طور خاص دور از دسترس سرویس‌های امنیتی بودند.
او یک امپراتوری رسانه‌ای ایجاد کرد که تمرکزش روی نشر اطلاعات نادرست و گمراه‌کنند در داخل روسیه و خارج بود.
"این شهر همچنین مشهور است به «پایتخت جنایت روسیه»، که مأمن شمار زیادی از دار و دسته‌های قدرتمند جنایی و همچنین دزدان خرده‌پاست.یوگنی پریگوژین از این قاعده مستثنا نبود"داستان‌هایی که این ماشین رسانه‌های اختراع می‌کردند گاهی چنن باورنکردنی بودند که هیچ دستگاه تبلیغاتی حکومتی جرأت نشرشان را نداشت.
با تحول رسانه‌های اجتماعی و کسب نفوذ بیشتر آنها، پریگوژین برای خودش «کارخانه ترول» درست کرد. بسیاری از صاحب‌نظران باور دارند که قدرت اصلی این کارخانه در نشر این تصور در میان روس‌ها بود که چیزی به اسم حقیقت وجود ندارد و دنبال حقیقت گشتن امری عبث است. پس از انقلاب میدان در اوکرین در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۴ و الحاق کریمه به روسیه، اولین گزارش‌ها درباره شرکت نظامی خصوصی واگنر پدیدار شد. گروه واگنر از جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در کریمه و در شرق اواکراین حمایت می‌کرد.
در آن زمان، کرملین جرأت نداشت که حمله تمام عیاری علیه اوکراین انجام دهد و در عوض عملیاتی نظامی در سوریه راه انداخت.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دخالت روسیه در سوریه به معنای پرت کردن حواس‌ها از جنگ در دونباس در شرق اوکراین بود. آن موقع بود که اولین بار اسم دیمیتری اوتکین همکار نزدیک پریگوژین شنیده شد که فرمانده گروه واگنر شد و به خاطر دیدگاه‌های افراطی راست‌گرایانه‌اش - و همچنین قساوت قلب و بی‌رحمی‌اش - مشهور بود.
منبع تصویر،
Reuters
توضیح تصویر،
یادبود موقت بیرون دفتر محلی گروه واگنر در نووسیبیرسک با تصاویری از یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دیمیتری اوتکین (راست)
دولت روسیه به رغم اینکه خود یوگنی پریگوژین و مزدوران واگنرش روز به روز برای‌اش مهم‌تر می‌شدند، همچنان می‌کوشید تا همین اواخر در بهار سال ۲۰۲۲ ادعا کند که دولت روسیه هیچ ارتباطی با پریگوژین ندارد.
سازمان‌های مزدوری در قانون روسیه ممنوع هستند.
سخنگوی رسمی کرملین، دمیتری پسکوف، بارها منکر هر گونه اطلاعی از عملیات واگنر شده است.
او می‌گوید که کرملین از کار «یک تاجر خصوصی» خبر داشته که شاید دخالتی در آن دارد.
درعین حال، برای همه روشن بود که عملیات نظامی در اوکراین و در سوریه که واگنر نیز مخیفانه در آن دخیل بود، و همچنین در چند کشور آفریقایی، بدون رضایت و تصویب بالاترین سطوح مقامات روسی امکان‌پذیر نبود.
در تابستان سال ۲۰۲۲، گزارش‌هایی در رسانه‌های روسی منتشر شد مبنی بر اینکه گروه مسلح تاجر سن پترزبورگی در اوکراین می‌جنگد.
یوگنی پریگوژین ظرف چند هفته شروع به گردش درزندان‌های روسیه کرد و در آنها زندانیان را برای شرکت در جنگ استخدام می‌کرد. تا پاییز سال ۲۰۲۲، دمیتری پسکوف سخنگوی رسمی کرملین پریگوژین را مردی توصیف می‌کند که «دلش از اتفاقاتی که افتاده به درد آمده است» و «سهم بزرگی ایفا می‌کند».
تا نوامبر سال ۲۰۲۲، یوگنی پریگوژین «مرکز واگنر» را در سن پترزبورگ افتتاح کرده بود و در عین حال انتقادهای او از ارتش روسیه و وزارت دفاع تندتر شده بود. با عقب‌نشیتی نیروهای روسی از بخش‌های زیادی از جنوب و بخشی از شرق اوکراین، انتقادهای پریگوژین از وزارت دفاع به اوج خود رسید.
شورش
رییس واگنر شکایت می‌کرد که فرماندهی ارتش از به رسمیت شناختن سهم مزدوران در جنگ امتناع می‌کند. او سپس آشکارا سرگی شویگو وزیر دفاع و رییس ستاد کل، والری گراسیموف را متهم کرد که مهمات واگنر را «به تحلیل می‌برد» آن هم درست وقتی که این گروه در شهر باخموت در شرق اوکراین مشغول نبرد است.
کرملین هیچ اظهار نظر علنی درباره بالا گرفتن تنش‌ها نکرد.
در اوایل ماه ژوئن، وزارت دفاع از همه گروه‌های نظامی خصوصی، یعنی مزدوران، درخواست کرد که تحت چتر دولت در آیند و با ارتش قرارداد امضا کنند. پریگوژین قاطعانه امتناع کرد.
وضعیت در ساعات نخست ۲۳ ژوئن به اوج خود رسید و یوگنی پریگوژین ارتش روسیه را متهم به حمله به مواضع واگنر کرد (هیچ سندی وجود ندارد که ثابت کند چنین حمله‌ای در عمل رخ داده باشد) و اعلام «راهپیمایی برای عدالت» کرد با هدف رسیدن به مسکو.
منابعی که بی‌بی‌سی و سایر رسانه‌ها با آنها صحبت کرده‌اند این را به مثابه نشانه‌ای از استیصال پریگوژین و تلاش او برای جلب توجه رییس جمهور پوتین به درگیری‌اش با نیروهای نظامی روسیه انجام داد.
"بعد پوتین‌های زمستانی و گوشواره‌های‌اش را در آوردند و فرار کردند.رییس آینده واگتر سال ۱۹۹۰ از زندان بیرون آمد و این دوره در مقایسه با وقتی که به زندان افتاده بود خیلی فرق داشت"منبعی آشناب با یوگنی پریگوژین به بی‌بی‌سی گفت: «او نگران از دست دادن استقلال خود بود.»
نیروهای واگنر دو هلی‌کوپتر نظامی و یک هواپیما را سرنگون کردند و حدود ۱۵ نفر از سربازان روسی را کشتند.
ضمن اینکه پریگوژین متوسل به این راهکارهای تند می‌شد، سریس امنیتی روسیه، اف اس بی، پرونده‌ای جنایی علیه او طرح کرد و در عین حال رییس جمهور پوتین او را خائنی نامید (هر چند نامی از او نبرد) که «از پشت به کشور خنجر زده است» و وعده داد همه شورشیان را مجازات کند.
غروب روز ۲۴ ژوئن ماجرا ناگهان حل و فصل شد و یوگنی پریگوژین راهپیمایی مزدوران‌اش را متوقف کرد.
روز ۲۹ ژوئن رییس جمهور پوتین با پریگوژین و سایر فرماندهان واگنر دیدار کرد. بعداً رییس جمهور گفت که او مزدوران را متقاعد کرده است که تحت فرماندهی واحد ارتش روسیه در آیند.
پریگوژین این را انکار کرد و گفت هرگز قبول نکرده که زیر پرچم وزارت دفاع خدمت کند.
پس از شورش، ولادیمیر پوتین غافلگیرانه آشکار کرد که واگنر همیشه تحت حمایت حکومت روسیه بوده است هر چند کرملین هر گونه ارتباط با مزدوران را سال‌ها انکار کرده بود.
اواخر ژوئیه بود که گزارش‌هایی منتشر شد حاکی از دیده شدن یوگنی پریگوژین در همایش روسیه-آفریقا در سن پترزبورگ. بسیاری از ناظران حدس زدند که با توجه به پیشینه دخالت واگنر در چند کشور آفریقایی، پریگوژین احتمالاً فعالیت‌های‌اش را روی این قاره متمرکز خواهد کرد.
منبع تصویر،
Reuters
توضیح تصویر،
تصویری ویدیویی از پریگوژین منتشر شد که احتمالا در یک کشور آفریقایی بوده
دو روز قبل از این سقوط مرگبار در منطقه تور، ویدیویی در فضای آنلاین دیده شد که ادعا می‌شد در کشور مالی در غرب آفریقا ضبط شده است.
در این فیلم پریگوژین کلاه به سر در میدانی ایستاده است و می‌گوید: «اینجا ما رعب در دل داعش، القاعده و راهزنان دیگر می‌اندازیم.»
این ویدیو همچنان آخرین بیانیه علنی اوست.
با توجه با نمونه‌های دیگر در تاریخ روسیه به نظر می‌رسد ماجرای پریگوژین مسیری آشنا را طی کرده است - که مجریان سنگدلانه‌ترین سیاست‌های کرملین خودشان بعداً مجازات و نابود می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
گزارش‌ها از «کشته شدن» پریگوژین پس از سقوط یک هواپیما
پریگوژین؛ مردی که این بار زیاده‌روی کرد
گروه واگنر، ارتش پنهان روسیه چیست؟
- آندری گوریانوف
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Reuters
یوگنی پریگوژین بر میز شام به پوتین خدمت می‌کند، ۲۰۱۱
رابطه میان یوگنی پریگوژین، رییس واگنر و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در وضعیتی مشکوک پا گرفت - فروپاشی این رابطه نیز به همان اندازه مبهم است. این رابطه‌ای درهم‌تنیده و برآمده از منطقه‌ای خاکستری بود که در آن سرویس‌های امنیتی حکومتی با شبکه‌های جرایم زیرزمینی در هم می‌آمیختند و اوضاع همیشه با وخامت تمام می‌شد.
ظرف فقط چند هفته واگتر یکی از ذی‌نفوذترین ساختارها در روسیه شد و عده‌ای باور داشتند که نفس دوام آوردن رژیم پوتین بستگی به موفقیت‌های پریگوژین در جنگ دارد. حالا به نظر می‌رسد که گویی کرملین می‌خواهد همه رقابت‌ها برای کسب نفوذ سیاسی را از میان بردارد.
مجرمان، کا‌گ‌ب و صحنه‌ای ناگوار در سن پترزبورگ
اوایل دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.
دقیقاً نمی‌دانیم برخورد اول آنها تحت چه شرایطی رخ داد ولی تصور این است که دیدار آنها زمانی بود که او به تازگی از زندان آزاد شده و دیگری به تازگی از سرویس امنیتی اتحاد شوروی، کا گ ب، در آلمان شرقی به روسیه برگشته بود و دنبال راهی برای ورود به سیاست بود.
پیشینه ماجرا واقعیت‌های حاد سیاسی روسیه در دهه ۱۹۹۰ بود. وقتی که اتحاد شوروی به آن وضع آشوبناک در سال ۱۹۹۱ فروپاشید، تا مدتی شبکه جرایم زیرزمینی دست بالا را در امور داشت و قدرتی شگفت‌انگیز در اختیار داشت. از لحاظ تاریخی، سرويس امنیتی اتحاد شوروی خیلی اوقات با مجرمان معامله می‌کرد و آنها را به خدمت می‌گرفت تا کارهای مختلف را برای‌شان انجام دهد در حالی که مجرمان از ثروتمند شدن از طریق این همکاری راضی بودند.
یوگنی پریگوژین و ولادیمیر پوتین هر دو اهل سن پترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسیه هستند و برای بسیاری - این شهر پایتخت فرهنگی روسیه، خانه موزه هنرهای آرمیتاژ و قصر زمستانی پادشاهی است. این شهر همچنین مشهور است به «پایتخت جنایت روسیه»، که مأمن شمار زیادی از دار و دسته‌های قدرتمند جنایی و همچنین دزدان خرده‌پاست.
یوگنی پریگوژین از این قاعده مستثنا نبود. او در اواخل دهه ۱۹۷۰ حکمی تعلیقی به خاطر دزدی دریافت کرد. در سال ۱۹۸۱ یک بار دیگر محکوم شد و این بار به خاطر سرقت و محکوم به ۱۳ سال زندان شد.
شرایط این جرم هولناک چنین توصیف شده است: او و دو نفر از همدستانش به زنی در خیابان حمله کردند و گردن او را چسبیده و سعی داشتند او را خفه کنند. بعد پوتین‌های زمستانی و گوشواره‌های‌اش را در آوردند و فرار کردند.
رییس آینده واگتر سال ۱۹۹۰ از زندان بیرون آمد و این دوره در مقایسه با وقتی که به زندان افتاده بود خیلی فرق داشت. به جای لئونید برژنف، رییس سابق اتحاد شوروی، رهبر اصلاح‌طلب‌شان میخائيل گورباچف به قدرت رسیده بود، پروسترویکا به راه افتاده بود و دیوار برلین سقوط کرده بود.
منبع تصویر، Reuters
ادای احترام گل در سن پترزبورگ برای پریگوژین که در سانحه هواپیما کشته شد
اواسط دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین رستورانی در سن پترزبورگ باز کرد به اسم «گمرک‌خانه کهن» که رییس‌های محلی‌ها مجرمان به آن رفت و آمد داشتند و همچنین محل رفت و آمد آناتولی سوبچک شهردار سن پترزبورگ بود. ولادیمیر پوتین که در این ایام ۴۰ ساله بود، دستیار سوبچک بود.
مسیر پیش روی پریگوژین پرفراز و نشیب بود. او زنجیره‌ای از رستوران‌ها را در سن پترزبورگ باز کرد که مشتریان محلی و خارجی از جمله سیاست‌مداران به آن رفت و آمد داشتند.
عکسی از سال ۲۰۰۲ هست که در آن پریگوژین برای ولادیمیر پوتین و جورج بوش رییس جمهور آمریکا شام سرو می‌کند. تصور می‌رود که لقب «سرآشپز پوتین» حدود همین زمان‌ها پیش آمده است.
برای مردی مثل پوتین با آن سابقه کا گ ب و ذهن مشکوک بسیار مهم بود که سرآشپزی شخصی داشته باشد تا اطمینان حاصل کند غذایی که مصرف می‌کند امن است.
از سرآشپز تا ترول و مزدور نظامی
در اوایل دهه ۲۰۰۰، ولادیمیر پوتین وارد کرملین شد و دستگاه امنیتی روسیه به تدریج دوباره زمام امور را به دست گرفت. از نیمه دهه ۲۰۰۰، یوگنی پریگوژین شروع به انجام وظایف مختلفی برای کرملین کرد که به طور خاص دور از دسترس سرویس‌های امنیتی بودند.
او یک امپراتوری رسانه‌ای ایجاد کرد که تمرکزش روی نشر اطلاعات نادرست و گمراه‌کنند در داخل روسیه و خارج بود. داستان‌هایی که این ماشین رسانه‌های اختراع می‌کردند گاهی چنن باورنکردنی بودند که هیچ دستگاه تبلیغاتی حکومتی جرأت نشرشان را نداشت.
با تحول رسانه‌های اجتماعی و کسب نفوذ بیشتر آنها، پریگوژین برای خودش «کارخانه ترول» درست کرد. بسیاری از صاحب‌نظران باور دارند که قدرت اصلی این کارخانه در نشر این تصور در میان روس‌ها بود که چیزی به اسم حقیقت وجود ندارد و دنبال حقیقت گشتن امری عبث است. پس از انقلاب میدان در اوکرین در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۴ و الحاق کریمه به روسیه، اولین گزارش‌ها درباره شرکت نظامی خصوصی واگنر پدیدار شد. گروه واگنر از جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در کریمه و در شرق اواکراین حمایت می‌کرد.
در آن زمان، کرملین جرأت نداشت که حمله تمام عیاری علیه اوکراین انجام دهد و در عوض عملیاتی نظامی در سوریه راه انداخت.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دخالت روسیه در سوریه به معنای پرت کردن حواس‌ها از جنگ در دونباس در شرق اوکراین بود. آن موقع بود که اولین بار اسم دیمیتری اوتکین همکار نزدیک پریگوژین شنیده شد که فرمانده گروه واگنر شد و به خاطر دیدگاه‌های افراطی راست‌گرایانه‌اش - و همچنین قساوت قلب و بی‌رحمی‌اش - مشهور بود.
منبع تصویر، Reuters
یادبود موقت بیرون دفتر محلی گروه واگنر در نووسیبیرسک با تصاویری از یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دیمیتری اوتکین (راست)
دولت روسیه به رغم اینکه خود یوگنی پریگوژین و مزدوران واگنرش روز به روز برای‌اش مهم‌تر می‌شدند، همچنان می‌کوشید تا همین اواخر در بهار سال ۲۰۲۲ ادعا کند که دولت روسیه هیچ ارتباطی با پریگوژین ندارد.
سازمان‌های مزدوری در قانون روسیه ممنوع هستند.
سخنگوی رسمی کرملین، دمیتری پسکوف، بارها منکر هر گونه اطلاعی از عملیات واگنر شده است. او می‌گوید که کرملین از کار «یک تاجر خصوصی» خبر داشته که شاید دخالتی در آن دارد.
درعین حال، برای همه روشن بود که عملیات نظامی در اوکراین و در سوریه که واگنر نیز مخیفانه در آن دخیل بود، و همچنین در چند کشور آفریقایی، بدون رضایت و تصویب بالاترین سطوح مقامات روسی امکان‌پذیر نبود.
در تابستان سال ۲۰۲۲، گزارش‌هایی در رسانه‌های روسی منتشر شد مبنی بر اینکه گروه مسلح تاجر سن پترزبورگی در اوکراین می‌جنگد.
یوگنی پریگوژین ظرف چند هفته شروع به گردش درزندان‌های روسیه کرد و در آنها زندانیان را برای شرکت در جنگ استخدام می‌کرد. تا پاییز سال ۲۰۲۲، دمیتری پسکوف سخنگوی رسمی کرملین پریگوژین را مردی توصیف می‌کند که «دلش از اتفاقاتی که افتاده به درد آمده است» و «سهم بزرگی ایفا می‌کند».
تا نوامبر سال ۲۰۲۲، یوگنی پریگوژین «مرکز واگنر» را در سن پترزبورگ افتتاح کرده بود و در عین حال انتقادهای او از ارتش روسیه و وزارت دفاع تندتر شده بود. با عقب‌نشیتی نیروهای روسی از بخش‌های زیادی از جنوب و بخشی از شرق اوکراین، انتقادهای پریگوژین از وزارت دفاع به اوج خود رسید.
شورش
رییس واگنر شکایت می‌کرد که فرماندهی ارتش از به رسمیت شناختن سهم مزدوران در جنگ امتناع می‌کند. او سپس آشکارا سرگی شویگو وزیر دفاع و رییس ستاد کل، والری گراسیموف را متهم کرد که مهمات واگنر را «به تحلیل می‌برد» آن هم درست وقتی که این گروه در شهر باخموت در شرق اوکراین مشغول نبرد است.
کرملین هیچ اظهار نظر علنی درباره بالا گرفتن تنش‌ها نکرد.
در اوایل ماه ژوئن، وزارت دفاع از همه گروه‌های نظامی خصوصی، یعنی مزدوران، درخواست کرد که تحت چتر دولت در آیند و با ارتش قرارداد امضا کنند. پریگوژین قاطعانه امتناع کرد.
وضعیت در ساعات نخست ۲۳ ژوئن به اوج خود رسید و یوگنی پریگوژین ارتش روسیه را متهم به حمله به مواضع واگنر کرد (هیچ سندی وجود ندارد که ثابت کند چنین حمله‌ای در عمل رخ داده باشد) و اعلام «راهپیمایی برای عدالت» کرد با هدف رسیدن به مسکو.
منابعی که بی‌بی‌سی و سایر رسانه‌ها با آنها صحبت کرده‌اند این را به مثابه نشانه‌ای از استیصال پریگوژین و تلاش او برای جلب توجه رییس جمهور پوتین به درگیری‌اش با نیروهای نظامی روسیه انجام داد. منبعی آشناب با یوگنی پریگوژین به بی‌بی‌سی گفت: «او نگران از دست دادن استقلال خود بود.»
نیروهای واگنر دو هلی‌کوپتر نظامی و یک هواپیما را سرنگون کردند و حدود ۱۵ نفر از سربازان روسی را کشتند.
ضمن اینکه پریگوژین متوسل به این راهکارهای تند می‌شد، سريس امنیتی روسیه، اف اس بی، پرونده‌ای جنایی علیه او طرح کرد و در عین حال رییس جمهور پوتین او را خائنی نامید (هر چند نامی از او نبرد) که «از پشت به کشور خنجر زده است» و وعده داد همه شورشیان را مجازات کند.
غروب روز ۲۴ ژوئن ماجرا ناگهان حل و فصل شد و یوگنی پریگوژین راهپیمایی مزدوران‌اش را متوقف کرد.
روز ۲۹ ژوئن رییس جمهور پوتین با پریگوژین و سایر فرماندهان واگنر دیدار کرد. بعداً رییس جمهور گفت که او مزدوران را متقاعد کرده است که تحت فرماندهی واحد ارتش روسیه در آیند.
پریگوژین این را انکار کرد و گفت هرگز قبول نکرده که زیر پرچم وزارت دفاع خدمت کند.
پس از شورش، ولادیمیر پوتین غافلگیرانه آشکار کرد که واگنر هميشه تحت حمایت حکومت روسیه بوده است هر چند کرملین هر گونه ارتباط با مزدوران را سال‌ها انکار کرده بود.
اواخر ژوئیه بود که گزارش‌هایی منتشر شد حاکی از دیده شدن یوگنی پریگوژین در همایش روسیه-آفریقا در سن پترزبورگ. بسیاری از ناظران حدس زدند که با توجه به پیشینه دخالت واگنر در چند کشور آفریقایی، پریگوژین احتمالاً فعالیت‌های‌اش را روی این قاره متمرکز خواهد کرد.
منبع تصویر، Reuters
تصویری ویدیویی از پریگوژین منتشر شد که احتمالا در یک کشور آفریقایی بوده
دو روز قبل از این سقوط مرگبار در منطقه تور، ویدیویی در فضای آنلاین دیده شد که ادعا می‌شد در کشور مالی در غرب آفریقا ضبط شده است.
در این فیلم پریگوژین کلاه به سر در میدانی ایستاده است و می‌گوید: «اینجا ما رعب در دل داعش، القاعده و راهزنان دیگر می‌اندازیم.»
این ویدیو همچنان آخرین بیانیه علنی اوست.
با توجه با نمونه‌های دیگر در تاریخ روسیه به نظر می‌رسد ماجرای پریگوژین مسیری آشنا را طی کرده است - که مجریان سنگدلانه‌ترین سیاست‌های کرملین خودشان بعداً مجازات و نابود می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
- آندری گوریانوف
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر، Reuters
یوگنی پریگوژین بر میز شام به پوتین خدمت می‌کند، ۲۰۱۱
رابطه میان یوگنی پریگوژین، رییس واگنر و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در وضعیتی مشکوک پا گرفت - فروپاشی این رابطه نیز به همان اندازه مبهم است. این رابطه‌ای درهم‌تنیده و برآمده از منطقه‌ای خاکستری بود که در آن سرویس‌های امنیتی حکومتی با شبکه‌های جرایم زیرزمینی در هم می‌آمیختند و اوضاع همیشه با وخامت تمام می‌شد.
ظرف فقط چند هفته واگتر یکی از ذی‌نفوذترین ساختارها در روسیه شد و عده‌ای باور داشتند که نفس دوام آوردن رژیم پوتین بستگی به موفقیت‌های پریگوژین در جنگ دارد. حالا به نظر می‌رسد که گویی کرملین می‌خواهد همه رقابت‌ها برای کسب نفوذ سیاسی را از میان بردارد.
مجرمان، کا‌گ‌ب و صحنه‌ای ناگوار در سن پترزبورگ
اوایل دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین با ولادیمیر پوتین دیدار کرد.
دقیقاً نمی‌دانیم برخورد اول آنها تحت چه شرایطی رخ داد ولی تصور این است که دیدار آنها زمانی بود که او به تازگی از زندان آزاد شده و دیگری به تازگی از سرویس امنیتی اتحاد شوروی، کا گ ب، در آلمان شرقی به روسیه برگشته بود و دنبال راهی برای ورود به سیاست بود.
پیشینه ماجرا واقعیت‌های حاد سیاسی روسیه در دهه ۱۹۹۰ بود. وقتی که اتحاد شوروی به آن وضع آشوبناک در سال ۱۹۹۱ فروپاشید، تا مدتی شبکه جرایم زیرزمینی دست بالا را در امور داشت و قدرتی شگفت‌انگیز در اختیار داشت. از لحاظ تاریخی، سرويس امنیتی اتحاد شوروی خیلی اوقات با مجرمان معامله می‌کرد و آنها را به خدمت می‌گرفت تا کارهای مختلف را برای‌شان انجام دهد در حالی که مجرمان از ثروتمند شدن از طریق این همکاری راضی بودند.
یوگنی پریگوژین و ولادیمیر پوتین هر دو اهل سن پترزبورگ، دومین شهر بزرگ روسیه هستند و برای بسیاری - این شهر پایتخت فرهنگی روسیه، خانه موزه هنرهای آرمیتاژ و قصر زمستانی پادشاهی است. این شهر همچنین مشهور است به «پایتخت جنایت روسیه»، که مأمن شمار زیادی از دار و دسته‌های قدرتمند جنایی و همچنین دزدان خرده‌پاست.
یوگنی پریگوژین از این قاعده مستثنا نبود. او در اواخل دهه ۱۹۷۰ حکمی تعلیقی به خاطر دزدی دریافت کرد. در سال ۱۹۸۱ یک بار دیگر محکوم شد و این بار به خاطر سرقت و محکوم به ۱۳ سال زندان شد.
شرایط این جرم هولناک چنین توصیف شده است: او و دو نفر از همدستانش به زنی در خیابان حمله کردند و گردن او را چسبیده و سعی داشتند او را خفه کنند. بعد پوتین‌های زمستانی و گوشواره‌های‌اش را در آوردند و فرار کردند.
رییس آینده واگتر سال ۱۹۹۰ از زندان بیرون آمد و این دوره در مقایسه با وقتی که به زندان افتاده بود خیلی فرق داشت. به جای لئونید برژنف، رییس سابق اتحاد شوروی، رهبر اصلاح‌طلب‌شان میخائيل گورباچف به قدرت رسیده بود، پروسترویکا به راه افتاده بود و دیوار برلین سقوط کرده بود.
منبع تصویر، Reuters
ادای احترام گل در سن پترزبورگ برای پریگوژین که در سانحه هواپیما کشته شد
اواسط دهه ۱۹۹۰ بود که یوگنی پریگوژین رستورانی در سن پترزبورگ باز کرد به اسم «گمرک‌خانه کهن» که رییس‌های محلی‌ها مجرمان به آن رفت و آمد داشتند و همچنین محل رفت و آمد آناتولی سوبچک شهردار سن پترزبورگ بود. ولادیمیر پوتین که در این ایام ۴۰ ساله بود، دستیار سوبچک بود.
مسیر پیش روی پریگوژین پرفراز و نشیب بود. او زنجیره‌ای از رستوران‌ها را در سن پترزبورگ باز کرد که مشتریان محلی و خارجی از جمله سیاست‌مداران به آن رفت و آمد داشتند.
عکسی از سال ۲۰۰۲ هست که در آن پریگوژین برای ولادیمیر پوتین و جورج بوش رییس جمهور آمریکا شام سرو می‌کند. تصور می‌رود که لقب «سرآشپز پوتین» حدود همین زمان‌ها پیش آمده است.
برای مردی مثل پوتین با آن سابقه کا گ ب و ذهن مشکوک بسیار مهم بود که سرآشپزی شخصی داشته باشد تا اطمینان حاصل کند غذایی که مصرف می‌کند امن است.
از سرآشپز تا ترول و مزدور نظامی
در اوایل دهه ۲۰۰۰، ولادیمیر پوتین وارد کرملین شد و دستگاه امنیتی روسیه به تدریج دوباره زمام امور را به دست گرفت. از نیمه دهه ۲۰۰۰، یوگنی پریگوژین شروع به انجام وظایف مختلفی برای کرملین کرد که به طور خاص دور از دسترس سرویس‌های امنیتی بودند.
او یک امپراتوری رسانه‌ای ایجاد کرد که تمرکزش روی نشر اطلاعات نادرست و گمراه‌کنند در داخل روسیه و خارج بود. داستان‌هایی که این ماشین رسانه‌های اختراع می‌کردند گاهی چنن باورنکردنی بودند که هیچ دستگاه تبلیغاتی حکومتی جرأت نشرشان را نداشت.
با تحول رسانه‌های اجتماعی و کسب نفوذ بیشتر آنها، پریگوژین برای خودش «کارخانه ترول» درست کرد. بسیاری از صاحب‌نظران باور دارند که قدرت اصلی این کارخانه در نشر این تصور در میان روس‌ها بود که چیزی به اسم حقیقت وجود ندارد و دنبال حقیقت گشتن امری عبث است. پس از انقلاب میدان در اوکرین در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۴ و الحاق کریمه به روسیه، اولین گزارش‌ها درباره شرکت نظامی خصوصی واگنر پدیدار شد. گروه واگنر از جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در کریمه و در شرق اواکراین حمایت می‌کرد.
در آن زمان، کرملین جرأت نداشت که حمله تمام عیاری علیه اوکراین انجام دهد و در عوض عملیاتی نظامی در سوریه راه انداخت.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دخالت روسیه در سوریه به معنای پرت کردن حواس‌ها از جنگ در دونباس در شرق اوکراین بود. آن موقع بود که اولین بار اسم دیمیتری اوتکین همکار نزدیک پریگوژین شنیده شد که فرمانده گروه واگنر شد و به خاطر دیدگاه‌های افراطی راست‌گرایانه‌اش - و همچنین قساوت قلب و بی‌رحمی‌اش - مشهور بود.
منبع تصویر، Reuters
یادبود موقت بیرون دفتر محلی گروه واگنر در نووسیبیرسک با تصاویری از یوگنی پریگوژین (سمت چپ) و دیمیتری اوتکین (راست)
دولت روسیه به رغم اینکه خود یوگنی پریگوژین و مزدوران واگنرش روز به روز برای‌اش مهم‌تر می‌شدند، همچنان می‌کوشید تا همین اواخر در بهار سال ۲۰۲۲ ادعا کند که دولت روسیه هیچ ارتباطی با پریگوژین ندارد.
سازمان‌های مزدوری در قانون روسیه ممنوع هستند.
سخنگوی رسمی کرملین، دمیتری پسکوف، بارها منکر هر گونه اطلاعی از عملیات واگنر شده است. او می‌گوید که کرملین از کار «یک تاجر خصوصی» خبر داشته که شاید دخالتی در آن دارد.
درعین حال، برای همه روشن بود که عملیات نظامی در اوکراین و در سوریه که واگنر نیز مخیفانه در آن دخیل بود، و همچنین در چند کشور آفریقایی، بدون رضایت و تصویب بالاترین سطوح مقامات روسی امکان‌پذیر نبود.
در تابستان سال ۲۰۲۲، گزارش‌هایی در رسانه‌های روسی منتشر شد مبنی بر اینکه گروه مسلح تاجر سن پترزبورگی در اوکراین می‌جنگد.
یوگنی پریگوژین ظرف چند هفته شروع به گردش درزندان‌های روسیه کرد و در آنها زندانیان را برای شرکت در جنگ استخدام می‌کرد. تا پاییز سال ۲۰۲۲، دمیتری پسکوف سخنگوی رسمی کرملین پریگوژین را مردی توصیف می‌کند که «دلش از اتفاقاتی که افتاده به درد آمده است» و «سهم بزرگی ایفا می‌کند».
تا نوامبر سال ۲۰۲۲، یوگنی پریگوژین «مرکز واگنر» را در سن پترزبورگ افتتاح کرده بود و در عین حال انتقادهای او از ارتش روسیه و وزارت دفاع تندتر شده بود. با عقب‌نشیتی نیروهای روسی از بخش‌های زیادی از جنوب و بخشی از شرق اوکراین، انتقادهای پریگوژین از وزارت دفاع به اوج خود رسید.
شورش
رییس واگنر شکایت می‌کرد که فرماندهی ارتش از به رسمیت شناختن سهم مزدوران در جنگ امتناع می‌کند. او سپس آشکارا سرگی شویگو وزیر دفاع و رییس ستاد کل، والری گراسیموف را متهم کرد که مهمات واگنر را «به تحلیل می‌برد» آن هم درست وقتی که این گروه در شهر باخموت در شرق اوکراین مشغول نبرد است.
کرملین هیچ اظهار نظر علنی درباره بالا گرفتن تنش‌ها نکرد.
در اوایل ماه ژوئن، وزارت دفاع از همه گروه‌های نظامی خصوصی، یعنی مزدوران، درخواست کرد که تحت چتر دولت در آیند و با ارتش قرارداد امضا کنند. پریگوژین قاطعانه امتناع کرد.
وضعیت در ساعات نخست ۲۳ ژوئن به اوج خود رسید و یوگنی پریگوژین ارتش روسیه را متهم به حمله به مواضع واگنر کرد (هیچ سندی وجود ندارد که ثابت کند چنین حمله‌ای در عمل رخ داده باشد) و اعلام «راهپیمایی برای عدالت» کرد با هدف رسیدن به مسکو.
منابعی که بی‌بی‌سی و سایر رسانه‌ها با آنها صحبت کرده‌اند این را به مثابه نشانه‌ای از استیصال پریگوژین و تلاش او برای جلب توجه رییس جمهور پوتین به درگیری‌اش با نیروهای نظامی روسیه انجام داد. منبعی آشناب با یوگنی پریگوژین به بی‌بی‌سی گفت: «او نگران از دست دادن استقلال خود بود.»
نیروهای واگنر دو هلی‌کوپتر نظامی و یک هواپیما را سرنگون کردند و حدود ۱۵ نفر از سربازان روسی را کشتند.
ضمن اینکه پریگوژین متوسل به این راهکارهای تند می‌شد، سريس امنیتی روسیه، اف اس بی، پرونده‌ای جنایی علیه او طرح کرد و در عین حال رییس جمهور پوتین او را خائنی نامید (هر چند نامی از او نبرد) که «از پشت به کشور خنجر زده است» و وعده داد همه شورشیان را مجازات کند.
غروب روز ۲۴ ژوئن ماجرا ناگهان حل و فصل شد و یوگنی پریگوژین راهپیمایی مزدوران‌اش را متوقف کرد.
روز ۲۹ ژوئن رییس جمهور پوتین با پریگوژین و سایر فرماندهان واگنر دیدار کرد. بعداً رییس جمهور گفت که او مزدوران را متقاعد کرده است که تحت فرماندهی واحد ارتش روسیه در آیند.
پریگوژین این را انکار کرد و گفت هرگز قبول نکرده که زیر پرچم وزارت دفاع خدمت کند.
پس از شورش، ولادیمیر پوتین غافلگیرانه آشکار کرد که واگنر هميشه تحت حمایت حکومت روسیه بوده است هر چند کرملین هر گونه ارتباط با مزدوران را سال‌ها انکار کرده بود.
اواخر ژوئیه بود که گزارش‌هایی منتشر شد حاکی از دیده شدن یوگنی پریگوژین در همایش روسیه-آفریقا در سن پترزبورگ. بسیاری از ناظران حدس زدند که با توجه به پیشینه دخالت واگنر در چند کشور آفریقایی، پریگوژین احتمالاً فعالیت‌های‌اش را روی این قاره متمرکز خواهد کرد.
منبع تصویر، Reuters
تصویری ویدیویی از پریگوژین منتشر شد که احتمالا در یک کشور آفریقایی بوده
دو روز قبل از این سقوط مرگبار در منطقه تور، ویدیویی در فضای آنلاین دیده شد که ادعا می‌شد در کشور مالی در غرب آفریقا ضبط شده است.
در این فیلم پریگوژین کلاه به سر در میدانی ایستاده است و می‌گوید: «اینجا ما رعب در دل داعش، القاعده و راهزنان دیگر می‌اندازیم.»
این ویدیو همچنان آخرین بیانیه علنی اوست.
با توجه با نمونه‌های دیگر در تاریخ روسیه به نظر می‌رسد ماجرای پریگوژین مسیری آشنا را طی کرده است - که مجریان سنگدلانه‌ترین سیاست‌های کرملین خودشان بعداً مجازات و نابود می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
- ۴ شهریور ۱۴۰۲ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
