کابل تحت چه شرایطی روزانه ۱۰۰ زندانی طالبان را آزاد می‌کند؟

محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در حالی روز سه‌شنبه ۲۰ اسفند/ حوت (۱۰ مارس) فرمان عفو و آزادی ۵ هزار نفر از زندانیان طالبان را صادر کرد که پیش از این گفته بود هیچ نوع تعهدی برای رهایی این زندانیان وجود ندارد.

صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان دلیل این فرمان را آغاز و انجام مذاکرات صلح میان حکومت و گروه طالبان عنوان کرد.

طبق گزارش طلوع نیوز، فرمان اشرف غنی چهار بند دارد که مراحل و نحوه آزادی زندانیان طالبان این گونه شرح می‌دهد:

ماده نخست این فرمان به تعهد کتبی زندانیان اشاره دارد: «زندانیانی که با استفاده از این فرمان رها می‌گردند مکلف به ارایه تعهد کتبی مبنی بر عدم برگشت آنان به صفوف جنگ می‌باشند. رهایی زندانیان مربوط به این فرمان، پس از تکمیل روند بایومتریک آنان، صورت می‎گیرد.»

در بند دوم به آزادی ۱۵۰۰ زندانی طالبان در مرحله نخست از تاریخ ۲۴ حوت/ اسفند اشاره شده است: «عفو مجازات و رهایی شمار (۱۵۰۰) زندانیان طالب به نشانۀ حسن نیت از محبس و توقیف خانه پروان سر از تاریخ ۲۴ حوت سال روان، آغاز می‌گردد. در هر روز ۱۰۰ تن از زندانیان طالب با در نظرداشت سن، وضعیت صحی و مدت حبس باقی مانده، رها گردند.»

ماده سوم درباره آغاز مذاکرات بین الافغانی و نحوه آزادی سایر زندانیان می‌گوید: «پس از آغاز و در جریان مذاکرات مستقیم میان هیئت تعیین شده از جانب حکومت و طالبان، در هر دو هفته به شمار ۵۰۰ زندانی طالب که مجموع شان به ۳۵۰۰ تن می‎رسد، مشروط به اینکه سطح خشونت‌ها به طور چشمگیر کاهش یابد، رها گردند.»

چهارمین و آخرین ماده، مسئولیت دفتر شورای امنیت ملی افغانستان را تطبیق دادن این فرمان عنوان کرده است.

• اختلاف نظر اشرف غنی و عبدالله عبدالله بر سر آزادی زندانیان طالبان
• چرا شهروندان افغانستان به آینده صلح با طالبان خوشبین نیستند؟

رئیس جمهوری افغانستان پیش از این گفته بود که رهایی زندانیان به‌عنوان پیش شرط مطرح نیست بلکه می‌تواند بخشی از مذاکرات بین الافغانی باشد.

اشرف غنی یک روز پس از امضای توافقنامه صلح بین ایالات متحده آمریکا و طالبان تصریح کرده بود: «هیچ نوع تعهد برای رهایی پنج هزار زندانی وجود ندارد. ما بارها این موضوع را به‌صورت شفاف با آقای خلیل‌زاد و مقامات دیگر مطرح کرده‌ایم.»

عبدالله عبدالله، که نتایج آخرین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان را قبول ندارد و خود را رئیس جمهور می خواند، همان وقت گفته بود صلح در این کشور تا زمانی که هزاران زندانی دو طرف در زندان باشند محقق نخواهد شد.

از سوی دیگر زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان پس از صدور این فرمان در چند توئیت از آن حمایت کرد و نوشت که طالبان نیز در مقابل توافق کرده است که هزار زندانی «جانب دولت افغانستان» را رها می‌کند.

وی در ادامه از دو طرف خواست تا فورا در دوحه قطر، برای مذاکره گرد هم آیند و آن را گام مهمی در روند صلح عنوان کرد.

ما از طالبان انتظار داریم تا به تعهدات شان عمل کنند تا خشونت کاهش یافته و راه برای آزادی بدون مشکل زندانیان گشوده شود و روند صلح کامیاب شود. زلمی خلیل‌زاد فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان

آقای خلیل‌زاد با این حال از بالا ماندن سطح خشونت‌های طالبان انتقاد کرد و گفت: «ما از طالبان انتظار داریم تا به تعهدات شان عمل کنند تا خشونت کاهش یافته و راه برای آزادی بدون مشکل زندانیان گشوده شود و روند صلح کامیاب شود.»

اما کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان مخالف آزادی تمامی زندانیان طالبان است و تاکید می‌کند که این کمیسیون نامه‌ای را در بارۀ چگونگی آزادی این زندانیان به حکومت افغانستان و امریکا ارسال کرده، اما هیچ پاسخی دریافت نکرده است.

نعیم نظری، معاون کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفت: «افرادی که مرتکب جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت شده باشند و افرادیکه طبق قوانین ملی و بین المللی رییس جمهور هم صلاحیت رهایی آنان را ندارد، نباید آزاد شوند.»

چند ساعت پس از امضای فرمان آزادی زندانیان طالبان، شورای امنیت سازمان ملل نیز با رای مثبت ۱۵ عضو خود قطعنامه‌ای را در تایید توافق آمریکا و طالبان تصویب کرد.

شورای امنیت در قطعنامه خود بر اهمیت زنان، جوانان و اقلیت‌های افغانستان تاکید کرده است و معتقد است در هر توافق سیاسی باید حمایت از حقوق آن‌ها تضمین شود.

قطعنامه سازمان ملل از طالبان و دولت افغانستان می‌خواهد که تدابیر اعتمادسازی را ادامه دهند و سریعتر به سمت مذاکرات بین الافغانی حرکت کنند.

زلمی خلیل‌زاد در توئیتر به این قطعنامه نیز واکنش نشان داد و گفت: «این قطعنامه نمایانگر حمایت جامعهٔ جهانی از رویکرد ما برای امنیت جهان از افغانستان میباشد، و صلح، وحدت و حاکمیت برای مردم افغانستان.»