سفر نانسی پلوسی به تایوان منجر به اقدام نظامی چین خواهد شد؟/ جنگ سرد جدیدی در راه است!/ آمریکا قصد دارد چین را وارد رقابت های ژئوپلیتیک کند

بین الملل تابناک: پس از گمانه زنی های مختلف سرانجام نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در سفری تنش زا به تایوان سفر کرد. سفری که واکنش شدیداللحن چینی ها مواجه شد و پکن اعلام کرد پاسخ های سخت تری را در برابر این سفر تحریک آمیز در نظر خواهد گرفت.

در همین رابطه، لازم است به این پرسش ها پاسخ داده شود که چرا آمریکایی ها اصرار داشتند سفر پلوسی به تایوان انجام شود و چرا چین به این سفر حساس بوده است؟ واکنش احتمالی چین چه خواهد بود؟ آیا احتمال اقدام نظامی علیه تایوان وجود دارد؟

این ها پرسش هایی است که تابناک در گفتگو با دکتر محسن شریعتی نیا، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس ارشد مسائل چین بدان ها پرداخته است.

تابناک: چرا آمریکایی ها اصرار دارند سفر نانسی پلوسی به تایوان انجام شود؟ هدف آن ها چیست؟

محسن شریعتی نیا: آمریکا نیاز دارد تا زمین بازی با چین را از ژئواکونومی به ژئوپلیتیک تغییر دهد. چین به شدت  در برابر این تغییر مقاومت می کند. تایوان آن نقطه ای می تواند باشد که مقاومت چین را بشکند و این کشور را وارد زمین بازی ای نماید که آمریکا در آن دست برتر را  دارد. تایوان از مهمترین اهرم های آمریکا در رقابت راهبردی با چین بوده  است و آمریکا می کوشد این  اهرم را در  رقابت تشدید شونده با چین حفظ نماید.

"بین الملل تابناک: پس از گمانه زنی های مختلف سرانجام نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در سفری تنش زا به تایوان سفر کرد"در دور اول رقابت راهبردی چین و آمریکا که از دهه ۵۰ تا اوایل دهه ۷۰ میلادی طول کیشد ایالات متحده مهمترین نقش را در ناکامی چین برای الحاق تایوان با زور ایفا کرد و حتی تایوان به عنوان نماینده ملت چین  در سازمان ملل ایفای نقش می کرد. در دوره دوم رقابت راهبردی که در سال های اخیر آغاز شده  نیز تایوان اهمیت اساسی دارد. آمریکا می کوشد با اقداماتی از این دست، فروش سلاح و تشویق کشورهای دوست به بسط روابط با تایوان تعهد خود را به تایوان نشان دهد، به متحدین آسیایی یاداوری نماید که همچنان در کنار آنهاست و به جهان نشان دهد که همچنان می تواند در صورت تشخیص خط قرمزهای چین را نادیده بگیرد. برخی در چین معتقدند آمریکا سیاست چین واحد راکه از دهه ۱۹۷۰ همواره در دستور کار این کشور بوده را کنار گذاشته است. با توجه به سابقه آمریکا در بهره گیری از اهرم تایوان، چنین دیدگاهی دور از واقعیت نیست.

بعلاوه مقابله با چین به رانت سیاسی بزرگی در آمریکا بدل شده. هر سیاستمداری که در آمریکای امروز در برابر چین قوی ظاهر شود پایگاه اجتماعی خود را ارتقا می دهد. تا اینده قابل پیش بینی  موضوع مقابله با چین برای سیاستمداران آمریکایی جذاب باقی خواهد ماند.

تابناک: علت حساسیت چین نسبت به سفر احتمالی پلوسی چیست؟ در واقع، این سفر چه پیام، معنا و پیامدهایی برای پکن دارد؟

محسن شریعتی نیا: چین همواره به اینگونه سفرها حساسیت داشته است. در اعلامیه های مشترک سه گانه ای که پس از دیپلماسی پینگ پنگ  ودر راستای عادی شدن روابط چین و آمریکا  منتشر شد، تعهد به سیاست چین واحد و قطع ارتباطات سیاسی آمریکا با تایوان به صراحت آمده است.

"تایوان آن نقطه ای می تواند باشد که مقاومت چین را بشکند و این کشور را وارد زمین بازی ای نماید که آمریکا در آن دست برتر را  دارد"چین چنین سفرهایی را نقض حاکمیت خود، کوشش برای مهار این کشور و نشانه ای از  تلاش آمریکا برای کند کردن یا توقف روند قدرت یابی این کشور می داند. از منظر افکار عمومی چین هم چنین سفرهایی حزب کمونیست را در معرض چالش قرار می دهد. ملی گرایی چینی در سال های اخیر به شدت در حال احیا شدن است.اگر حزب کمونیست در برابر چنین اقداماتی ضعف نشان دهد وجهه آن در داخل آسیب می بیند.

تابناک: واکنش احتمالی چین به سفر پلوسی چه خواهد بود؟ احتمال اقدام نظامی از سوی پکن چه اندازه است؟

محسن شریعتی نیا: واکنش نظامی احتمالا از برگزاری مانورهای نظامی فراتر نمی رود. اما چین می کوشد تایوان را تنبیه نماید.

تحریم ها و محدویت های اقتصادی و نظامی علیه آن ایجاد نماید،واکنش های سیاسی به آمریکا نشان دهد. افکار عمومی این کشور را قانع سازد که واکنش مناسبی داشته است و به جهان پیام دهد که نقض حاکمیت خود را پاسخ می دهد. مشخص نیست واکنش های چین تا چه مدت طول بکشد. اما چین  احتمالا به آسانی در دامی که روسیه در آن افتاد گرفتار نخواهد شد. "زمان" به معنای راهبردی کلمه به سود چین است و این کشور در حال تبدیل شدن به اولین اقتصاد جهان و یکی از دو قطب قدرت در نظم دو قطبی در حال  ظهور است.

"تایوان از مهمترین اهرم های آمریکا در رقابت راهبردی با چین بوده  است و آمریکا می کوشد این  اهرم را در  رقابت تشدید شونده با چین حفظ نماید"در چنین شرایطی  درگیر شدن در یک جنگ در تایوان گزینه نخست چین نیست. البته پیش بینی سیاست بین الملل بسیار دشوار است اما معتقدم پاسخ چین محتاطانه خواهد بود

نکته اخر آنکه در تصویر کلان روابط چین و آمریکا نوعی تغییر پارادایمی را تجربه می کند. همچون سال های ۱۹۵۰تا۱۹۷۰ رقابت راهبردی در کانون روابط قرار گرفته گرچه بسیار پیچیده تر از آن زمان است و بر خلاف دور نخست،رشته های وابستگی متقابل در کاستن از شدت و دامنه رقابت موثرند. با یا بدون این سفرها روابط وارد دوره جدیدی شده است. این رقابت راهبردی به تدریج به جهان جدیدی شکل می دهد که بسیار متفاوت از جهان تک قطبی پساجنگ سرد خواهد بود، اما نشانه های مهمی از جنگ سرد در خود خواهد داشت.