در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

هرانا - ۳ شهریور ۱۴۰۲

خانه > slide, بهداشت و محیط زیست > در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۲/۰۶/۰۳
دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۸۵۷۹

چاپ خبر

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۴ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، علت تلف شدن پلنگ پیدا شده در میان زباله ها، اصابت گلوله از نوع چهار پاره و خون ریزی داخلی عنوان کرد. همچنین شانزده شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است"افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۳۹ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در یازده شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی و بحران های فرونشست در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای که گذشت، مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، علت تلف شدن پلنگ پیدا شده در میان زباله ها، اصابت گلوله از نوع چهار پاره و خون ریزی داخلی عنوان کرد.

اسلام جاودان خرد افزود: بر اساس بررسی‌های انجام شده، این پلنگ از پلنگ‌ های شناسنامه دار مناطق حفاظت شده بوده که به عنوان شماره ۹ ثبت شده است.

به گفته وی، در ۱۴ هزار هکتار از پارک ملی دنا ۱۹ قلاده پلنگ در سنوات گذشته شناسنامه دار شدند و با بررسی‌های بالینی لاشه و تطبیق خال‌های ثبت شده از ۱۹ قلاده پلنگ، هویت پلنگ تلف شده مشخص شد.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی ساری با اشاره به جزئیات سرقت یک قلاده شیر از باغ وحش ساری گفت: متهمان در حین سرقت یک قلاده میمون شناسایی و دستگیر شدند که مشخص شد شیر سرقت شده را در یکی از کشورهای همسایه به فروش رسانده اند.

عبدالله حسن‌زاده همچنین از کشف یک قبضه تبر، یک قبضه قمه، ۵ دستگاه دوربین مداربسته، یک قبضه سلاح شکاری خبر داد و عنوان کرد:این افراد پس از تشکیل پرونده به مرجع قضائی معرفی شدند.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود.

بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۰ تن چوب قاچاق در شهرهای بوکان و کردکوی ضبط شده و در این راستا دو متهم بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین طی این مدت دستکم چهارده شکارچی غیرمجاز در شهرهای جاجرم، سرخه، گچساران، آبیک، شمیرانات، جهرم و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در استان چهارمحال و بختیاری بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

اسماعیل عبدالله‌وند، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بوکان گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۱۲ محموله چوب قاچاق با وزن بیش از ۴۰ تُن کشف و ضبط شده و با متخلفان و افراد سوجو طبق قانون برخورد قضایی صورت گرفته است.

همچنین مسلم آهنگری، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست مازندران گفت: روز جمعه ۲۷ مردادماه، یک محیط بان، در پی درگیری با شکارچی غیر مجاز دچار سوختگی از ناحیه صورت شد.

آهنگری افزود: شکارچی متخلف همان روز بازداشت و روز یکشنبه ۲۹ مردادماه با تودیع وثیقه آزاد شد.

افزون بر این، رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نور از ضرب و شتم یکی از نگهبانان منابع طبیعی توسط قاچاقچیان چوب در این شهرستان خبر داد.

حسن فبلا افزود: یکی از نگهبانان منابع طبیعی که جزو نیروهای شرکتی بوده و مسئولیت نگهبانی و کنترل ورود و خروج قاچاق چوب در پارک جنگلی نور را برعهده داشت به یک خودروی وانت نیسان حامل چوب مشکوک می شود و با جلوگیری از خروج این خودرو متاسفانه قاچاچیان که ۳ تن بودند به این نگهبان حمله ور شده و با سلاح سرد از جمله داس او را از ناحیه سر، گردن و دست زخمی می کنند.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۱۵۶، اندیمشک ۱۵۵، بجنورد ۲۲۶، شادگان ۱۵۵، دزفول ۱۴۷، شوش ۱۳۴، اراک ۱۶۳، تهران ۱۳۰، نهبندان ۱۱۳، شوشتر ۱۰۹ و اصفهان ۱۸۳ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل و نقل شهرداری اصفهان عنوان کرد که در ۲۸ مرداد، شاخص هوا در ایستگاه کردآباد با ۱۷۱، بولوار کاوه با ۱۵۲، خیابان ۲۵ آبان با ۱۶۵ و خیابان زینبیه با ۱۶۷ AQI در وضعیت قرمز و ناسالم برای عموم شهروندان است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

مدیرکل مدیریت بحران مازندران با اعلام اینکه وسعت حریق در مرتع بلده نور، ۶ هکتار بود، گفت: به‌ واسطه افزایش دما، عدم رطوبت در منطقه بلده و قرار گرفتن آتش‌سوزی در معرض باد حریق گسترش پیدا کرد ولی با کمک هم مأموران و جوامع محلی توانستیم نسبت به مهار حریق اقدام کنیم.

از سوی دیگر، علی محمدی، فرماندار بهمئی گفت: ۱۵ هکتار از جنگل و مرتع در منطقه ماغر و تنگ دره نا در شهرستان بهمئی در آتش سوخت.

به گفته وی، از ابتدای امسال، ۵۰ فقره آتش سوزی در مناطق مختلف شهرستان بهمئی از جمله علفزار‌های حومه شهر، اراضی کشاورزی، مناطق تپه‌ای و جنگل‌ها رخ داده است که بر اثر این آتش سوزی‌ها، ۵۰۰ هکتار از مزارع کشاورزی، مراتع، جنگل در شهر و روستا‌ها در آتش سوخت.

همچنین، حمید سلامتی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان از مهار کامل آتش‌سوزی در ارتفاعات جنگلی نیلکوه شهرستان گالیکش خبر داد.

وی وسعت آتش‌سوزی را ۳ هکتار اعلام کرد و افزود: این آتش‌سوزی در علفزارها رخ داد و به درختان پهن‌برگ منطقه آسیبی نرسید.

افزون بر این، آتش‌سوزی در ارتفاعات شهرستان ورزقان (چال داغی سونگون) که روز یکشنبه مورخه ۱۴۰۲/۰۵/۲۹ به جان طبیعت افتاده بود با تلاش نیروهای آتش‌نشانی معدن مس سونگون در کمترین زمان ممکن مهار شد.

همچنین رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان باشت گفت: بیش از ۱۵ هکتار از جنگل‌ های «کوه مورد» باشت در آتش سوزی از بین رفت. محراب عبدی علت آتش سوزی را اصابت صاعقه عنوان کرد و گفت: توپوگرافی سخت منطقه مهار آتش را با سختی مواجه می‌کرد.

"افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۳۹ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند"در هفته ای که گذشت، مراتع و کوه های اطراف روستای بسطام سقز طعمه حرق شدند که با تلاش مردم و نیروهای آتش نشانی مهار شد. از سوی دیگر، علی آزادی، فرمانده انتضامی استان کردستان، از بازداشت ۴ نفر از عاملان اصلی آتش‌سوزی مراتع و مزارع شهرستان سقز توسط پلیس خبر داد و اظهار داشت: متهمان پس از تشکیل پرونده مقدماتی جهت سیر مراحل قانونی، تحویل مقامات قضایی شدند.

فرماندار شهرستان رستم نیز در این خصوص گفت: آتش سوزی در جنگل‌های زاگرس این شهرستان ، عصر روز ۲۸ مردادماه آغاز شد و بلافاصله نیرو‌های منابع طبیعی شهرستان‌های رستم و ممسنی، طبیعت دوستان، نیرو‌های مردمی برای مهار آتش به منطقه اعزام شدند.

کرمی افزود: در این حادثه حدود ۶۰ هکتار از جنگل‌های کوه بردکوه و حاجی کوهی شهرستان رستم با پوشش گیاهی درختان بلوط و بادام و بنه در آتش سوخت.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

به گزارش اعتماد، محمد کهنسال، فعال محیط زیستی عنوان کرد: در صورت ادامه این وضعیت تا ۵ سال دیگر تالاب انزلی به حوضچه‌های جدا افتاده و کم عمق تبدیل خواهد شد.

تالاب انزلی یکی از تالاب‌های بین‌المللی کشور با وسعت ۲۰ هزار هکتار است هر چند کارشناسان با وجود اتفاقاتی که در این سال‌ها افتاده این رقم را کمتر از این مقدار محاسبه می‌کنند. تالابی که معیشت نزدیک به یک میلیون نفر به آن گره خورده است. این تالاب که چسبیده به دریای کاسپین در شمال کشور است طبق برآوردها ۵۲ گونه ماهی و ۲۶۴ گونه پرنده را در اکوسیستم خود جا داده است، اما حالا چیزی که ملوانان و ساکنان اطراف و فعالان محیط زیستی تالاب می‌بینند تنها لاشه ماهیان است که روی آب می‌آید و پرندگانی که از حالا باید به ‌فکر لانه جدیدی برای خود باشند. محمد درویش، فعال محیط زیست نیز میگوید: یکی از مهم‌ترین معضلات ورود ۷۲ دهنه فاضلاب خام به این تالاب است.

همچنین براساس اعلام اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان تالاب هورالعظیم به دلیل شرایط کنونی حاکم بر کشور در خصوص کمبود آب به ویژه در حوضه بالادست کرخه، با تنش و بحران آبی مواجه است.

شرایط به وجود آمده در اثر خشک شدن تالاب، باعث مرگ بسیاری از گونه‌های جانوری و همچنین پوشش‌های گیاهی خاص هورالعظیم شده است.

تالاب هورالعظیم بزرگ‌ترین تالاب مرزی ایران در مرز ایران و عراق است که با حدود ۱۲۰ هزار هکتار در انتهای رودخانه کرخه و در منطقه دشت آزادگان قرار دارد.

این تالاب دارای پنج مخزن است که به دلیل عدم تامین حق آبه مورد نیاز، خشکسالی، برداشت نفت و جاده‌سازی و احداث خاکریز‌ها توسط شرکت‌های نفتی در حال خشک شدن و مرگ تدریجی است.

از سوی دیگر، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان گفت: برای مقابله با کم‌آبی در بخش کشاورزی استان سمنان ۳۴۰۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

محمدرضا قاسمی اظهار داشت: یکی از مخاطرات اصلی و عوامل مهم خسارت زا در بخش کشاورزی با توجه به تغییرات شرایط اقلیمی و استمرار پدیده خشکی و خشکسالی‌ های مکرر، خسارت ناشی از این خشکسالی‌ها در سال‌های اخیر است که به بخش کشاورزی در استان سمنان وارد شده است.

همچنین رسانه های مناطق بلوچ نشین در جنوب شرقی کشور از خطر خالی از سکنه شدن روستای سیف الدینی از توابع شهرستان ریگان در استان سیستان و بلوچستان خبر دادند

گفتنی است، بر اثر کمبود آب چاه های این روستا نخل ها خشکیده شدن و تعدادی از اهالی این روستا مجبور به مهاجرت شده اند.