افزایش ۲۳۲ درصدی ارزش سهام در بورس تهران؛ آیا پروازِ بورس، سرابی بیش نیست؟

تبلیغ بازرگانی

حسن روحانی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران در جلسه روز یکشنبه ۷ اردیبهشت/ ۲۶ آوریل ستاد ملی مقابله با کرونا به رونق در بازار سرمایه ایران اشاره کرد. او گفت: «وضعیت بورس ایران خوب شده است، اما آنها با عصبانیت می‌گویند که در همه دنیا بورس به هم ریخته است، چرا وضعیت بورس ایران خوب است؟ بورس ایران خوب است، چون همه شرکت‌ها و فعالان اقتصادی در این زمینه تلاش کرده‌اند و خوشبختانه سهام شرکت‌های بزرگ در این بورس عرضه شده است. شستا نیز اعلام کرده است که به زودی نیز در بورس عرضه خواهد شد و همچنین بانک‌ها نیز سهام‌های خود را در بورس عرضه خواهند کرد.»

 حسن روحانی بر این باور است که نه تنها بورس، بلکه سایر شاخص های کلان اقتصادی کشور از جمله تورم، در حال بهبود است و مخالفان خارج‌نشین را عصبانی کرده است. روحانی در این باره گفت: تازه ترین آمار تورم نشان داد که با وجود مشکلاتی که در ماه‌های اسفند و فروردین داشتیم، روند تورم نقطه به نقطه و همچنین سالانه اقتصاد کشور کاهشی بوده است؛ در این شرایط مجدداً رسانه‌های ماهواره‌ای عصبانی می‌شوند و می‌گویند که در این شرایط که کشورهای دیگر بدبخت شده‌اند، چرا شما وضعیت‌تان خوب شده است؟»

رئیس جمهوری خطاب به برخی کشورها و رسانه‌های خارجی گفت: «اگر شما از این دستاوردها ناراحت هستید، پنبه‌ای در گوش‌تان قرار دهید و این حرف‌های خوب را نشنوید.»

حسن روحانی در حالی از بهبود تورم در ایران سخن می‌گوید که بر اساس  تازه‌ترین گزارش اتاق بازگانی تهران نرخ متوسط تورم در سال گذشته حدوداً ۳۵درصد بوده است و در این یکماه و اندی هم که آز آغاز سال جدید می‌گذرد، اگر تورم قیمت‌ها بیشتر نشده باشد، یقیناً بهتر نشده است. رشد اقتصادی منفی ١٠درصدی هم جای خود را دارد.

"تبلیغ بازرگانی حسن روحانی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران در جلسه روز یکشنبه ۷ اردیبهشت/ ۲۶ آوریل ستاد ملی مقابله با کرونا به رونق در بازار سرمایه ایران اشاره کرد"هدف در اینجا بررسی وضعیت کنونی اقتصاد ایران نیست؛ شرایط بد اقتصادی ایران در آمارهای نهادهای مستقل بین‌المللی بازتاب یافته است و همه مردم ایران با تمام وجود این شرایط را لمس می‌کنند و برای اثبات بحرانی بودن آن نیازی به بحث و مجادله نیست. اما آنچه آقای روحانی درباره رونق بی‌نظیر بورس تهران می‌گوید؛ نیازمند روشنگری بیشتری است.

در این رابطه فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:« رشد خطرناک و حبابی بورس کشور، بزرگترین خطری است که اقتصاد ایران را در سال ۹۹ تهدید می‌کند و متأسفانه کسانی که می‌دانند این موضوع چه فجایعی می‌تواند در سرنوشت بنگاه‌ها و مردم داشته باشد، سکوت کرده‌اند.»

فرشاد مومنی می‌گوید «اگر شرایط دوران بعد از کرونا را نیز نادیده بگیریم، رشد مشکوک چندماهه اخیر بورس در شرایطی که بالغ بر نصف ارزش این بورس به بنگاه‌های معدنی و به اصطلاح صنعتی وابسته به نفت و گاز و انرژی است که قیمت آنها در مقیاس جهانی سقوط بی‌سابقه کرده است، معنی مشکوک بودن را بهتر می‌شود درک کرد...از منظر ساختار نهادی ضد تولیدی داخلی نیز در شرایطی که کشور بی‌سابقه‌ترین رکودها را تجربه می‌کند، جهش بورس به اندازه ۲ برابر سایر حیطه‌های تأثیرپذیر از تب سوداگری مانند زمین و مسکن و ارز به وضوح واقعیت را به نمایش می‌گذارد.»

مومنی ادامه داد: «اساس ماجرا به پارادوکس دولت باز می‌گردد؛ آیا دولت می‌خواهد از طریق ایجاد ثبات در اقتصاد کلان، امنیت حقوق مالکیت، جلب مشارکت مردم و پاداش به تولیدکنندگان اقتصاد را اداره کند، یا می‌خواهد از طریق دامن زدن به مناسبات رانتی جدید، رویه سه‌دهه اخیر را دنبال کند؟ آنچه تا امروز مشاهده می‌شود گویای این است که  آنان روی گزینه دوم متمرکز شده‌اند به طوری که برای جااندازی این مسئله دوباره به زنده کردن لولوی نقدینگی پرداخته‌اند که اگر آزاد شود اینچین و آنچنان می‌کند. در حالیکه نقدینگی طی سه دهه گذشته، جهش‌های غیرمتعارف خود را بیش از هر چیز مدیون شوک‌های قیمتی به قیمت‌هایی مانند ارز و حامل‌های انرژی و مطامع سوداگرانه بانک‌های خصوصی، است.»

وی افزود: «اکنون که همه آن راه‌های پیشین، رسوا و ابعاد فاجعه آفرینی آنها به اشباع رسیده است، در موج چهارم بهم ریختگی‌های اقتصادی و بسترساز فقر مردم، نوبت به بازار بورس رسیده و شرایط موجود اقتصاد ملی، نشان می‌دهد که اگر این روند متوقف نگردد به هم ریختگی‌های ایجاد شده از کانال بورس از نظر مشکل آفرینی برای اقتصاد ملی بسیار بیشتر از گذشته بوده و بیشتر نیز خواهد شد.»

این اقتصاددان در گفتگوی خود با "ایلنا"، به نتایح آمارهایی اسثتناد می‌کند که اخیراً از سوی اتاق بازگانی تهران نیز منتشر شده است.

فرشاد مومنی می‌گوید:« مشاهده می‌شود که حباب سهام برخی شرکت‌های ورشکسته‌ تا ۴ برابر در بورس تهران افزایش یافته است. همچنین تورم ارزش دارایی‌های بورس در دو سال اخیر چیزی حدود ۶۰ درصد از قیمت ارز در سال  ۹۷ بیشتر شده و از ۲ برابر جهش‌های قیمتی مسکن نیز فراتر رفته است.»

در همین حال اتاق بازرگانی تهران در جدیدترین گزارش خود به بررسی وضعیت قیمت در بازارهای اصلی اقتصادی ایران در سال ۹۸ پرداخته و این عملکرد را با شرایط این بازارها در سال ۹۷ مقایسه کرده است. نتایج این گزارش برای بازار سرمایه بسیار قابل توجه است.

براساس اطلاعات ارائه شده در این گزارش، میانگین نرخ سکه طرح قدیم در سال ۹۷ معادل سه میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده که این عدد در سال ۹۸ به چهار میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده و به این ترتیب رشدی حدودا ۳۴ درصدی را تجربه کرده است.

میانگین نرخ سکه طرح جدید نیز از سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در سال ۹۷ به چهار میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در سال ۹۸ رسیده و به این ترتیب حدوداً ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته است.

براساس برآوردهای صورت‌گرفته توسط اتاق تهران، میانگین نرخ دلار در سال ۹۷، ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان برآورد شده که این عدد در سال گذشته به ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده است.

به این ترتیب افزایشی کمتر از ۲۰ درصد را ثبت کرده است. نرخ یورو نیز از ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان در سال ۹۷ به ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان در سال ۹۸ رسیده و افزایشی کمتر از ۱۵ درصد داشته‌ است.

در حوزه مسکن، افزایش قیمت بیشتری به چشم می‌خورد. طبق آمارها میانگین نرخ هر متر واحد مسکونی در شهر تهران در سال ۹۷ حدوداً ۸ میلیون تومان بوده که این عدد در سال ۹۸ از مرز ۱۳ میلیون تومان عبور کرده و به این ترتیب افزایش قیمت ۶۲ درصدی را در حوزه مسکن به ثبت رسانده است.

اما، در حوزه بازار سرمایه یعنی بورس، مقایسه میان دو سال گذشته نشان می‌دهد که ارزش سهام معامله شده در بورس در سال ۹۸ نسبت به سال  ۹۷ افزایش ۲۳۲ درصدی را تجربه کرده و به این ترتیب پربازده‌ترین بازار ایران در سال ۹۸ برای سرمایه‌گذاران بوده است.

براساس اعلام اتاق تهران، نرخ متوسط تورم در سال ۹۸  یک رشد حدود ۳۵درصد داشته است. در چنین شرایطی است که دولت جمهوری اسلامی با هدف تأمین کسری بودحه خود سهام باقی‌مانده ۵ شرکت دولتی در بورس شامل بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات، بیمه البرز و بیمه اتکایی امین را در قالب یک صندوق سرمایه‌گذاری واسطه مالی یکم عرضه کند. ارزش سهام این پنج شرکت دولتی به نرخ روز حدود ۱۶هزار میلیارد تومان است.

روز گذشته وزارت اقتصاد برای واگذاری نخستین دوره از این سهام در قالب صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله ETF * در بازار سهام، فراخوان رسمی داد.

"نرخ یورو نیز از ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان در سال ۹۷ به ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان در سال ۹۸ رسیده و افزایشی کمتر از ۱۵ درصد داشته‌ است.در حوزه مسکن، افزایش قیمت بیشتری به چشم می‌خورد"بر این اساس اولین دوره از پذیره‌نویسی سهام بزرگ در هفته آینده یعنی از تاریخ ۱۴ تا ۳۱ اردیبهشت و با خرید واحدهای سرمایه‌‌گذاری صندوق سرمایه‌‌گذاری قابل معامله (ETF) «واسطه‌گری مالی یکم» آغاز خواهد شد.

رونق اخیر بازار سرمایه و رشدهای پیاپی این بازار، عزم دولت را برای بهره‌گیری از این فرصت بیشتر از قبل جزم کرد. بطوری‌ که در سال جدید شاهد اخباری پیرامون تعجیل در واگذاری باقی‌مانده سهام دولتی در بازار سهام بودیم. در حالی شورای‌عالی بورس در جلسه یازدهم فروردین ماه، بر اساس قانون بودجه سال ۹۹ و همچنین به استناد اصل ۴۴، ساز‌و‌کار اجرایی واگذاری باقی‌مانده سهام دولتی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد که در همین راستا شانزدهم فروردین امسال مصوبه‌ای به این منظور ازسوی وزیر امور اقتصادی و دارایی به معاون اول رئیس‌جمهوری تقدیم شد. دیری نگذشت که این مصوبه نیز به تایید هیات وزیران رسید. بر این اساس در حالی قرار است طی نخستین دوره از واگذاری‌ها، سه نوع صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) تحت عنوان صندوق‌های مالی شامل گروه بانکی و بیمه‌ای، صندوق‌های پالایشی شامل گروه پالایشی و صندوق‌های خودرویی و فلزی شامل گروه خودرو و فلزات، عرضه باقی‌مانده سهام دولت را در بازار سهام واگذار کنند که در گام نخست، هفته آینده سهام پنج شرکت بانکی و بیمه‌ای در قالب ETF عرضه خواهد شد.

بدین ترتیب دولت می‌خواهد به تدریج سهام خود در بسیاری از شرکت‌های دولتی را واگذار کند؛ در میان این شرکت‌ها، بسیاری عملاً ورشکسته‌اند، و بسیاری، شرکت‌های بالقوه مستحکم و با بازده خوب هستند.

 فرشاد مؤمنی، ستاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در این راستا می‌گوید: «در این مناسبات دولت می‌تواند برای گذران امور جاری و نه توسعه‌ای خود در شرایط بی‌پولی، شرکت‌های خود را گرانتر بفروشد؛ من واقعاً نمی‌دانم نهادهای نظارتی چه می‌کنند؟ در ادبیات خصوصی‌سازی گفته می‌شود بزرگترین خیانت، فروش دارایی‌های بین‌نسلی و صرف آن در امور جاری است؛ باید پرسید چه کسی این اجازه را به دولت داده است.

در این شرایط، بانک‌های ورشکسته و آنهایی که با تحمیل فشارهای سنگین به کشور، از طریق سوداگری ثروت‌های ناروای بزرگ اندوخته بودند نیز تطهیر می‌شوند.»

* صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF که مخفف exchange traded fund است) را می‌توان یک دارایی ارزشمندی در سبد دارایی هر سرمایه‌گذار (از مدیران مالی بزرگترین سازمان‌ها گرفته تا یک سرمایه‌گذار مبتدی که تازه کار خود را شروع کرده‌ است) قلمداد کرد.

نحوه کار اکثر صندوق‌های قابل معامله در بورس ساده است. یک ETF در بازار بورس مانند سهام معامله می‌شود و کارکرد آن شبیه صندوق سرمایه‌ گذاری مشترک است.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید