دیده‌بان حقوق بشر: مرزبانان عربستان سعودی صدها مهاجر اتیوپیایی را در مرز با یمن کشته‌اند

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید مرزبانان عربستان سعودی با آتش گشودن به روی مهاجران اهل اتیوپی که قصد داشته‌اند از یمن جنگ‌زده وارد خاک این کشور شوند، صدها مهاجر غیرمسلح را در سال‌های اخیر کشته‌اند.

این سازمان حقوق بشری در گزارشی که روز دوشنبه ۳۰ مرداد منتشر شد، اعلام کرده که «کشتار دسته‌‌جمعی» صدها مهاجر به‌دست مرزبانان سعودی با «شلیک مسلسل و خمپاره» صورت گرفته است.

این گزارش ۷۳ صفحه‌ای که با استناد به روایات شاهدان عینی از حملات نیروهای نظامی سعودی و تصاویری که نشان‌دهندۀ اجساد و محل دفن آنها در مسیرهای مهاجرت تهیه شده، حاکی است که شمار کشته‌شدگان این سال‌ها حتی ممکن است به «هزاران تن» برسد.

سازمان ملل متحد پیشتر خواستار توضیح عربستان سعودی در مورد آتش گشودن نیروهایش به روی مهاجران و تشدید الگوی حملات در امتداد مرز جنوبی این کشور با یمن جنگ‌زده شده بود.

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام رسمی سعودی که نخواسته هویتش فاش شود، گزارش تازۀ دیده‌بان حقوق بشر را «بی‌‌پایه و اساس» خوانده و گفته که این روایت‌ها نه مبتنی‌بر منابع معتبر است و نه مدرکی ارائه کرده که مؤید این ادعاها باشد.

به نوشتۀ آسوشیتدپرس، شورشیان حوثی یمن نیز که گفته می‌شود درآمد هفتگی آنها از قاچاق مهاجران در مرز دو کشور به «ده‌ها هزار دلار» می‌رسد، از اظهارنظر در این باره خودداری کرده‌اند.

حدود ۷۵۰ هزار مهاجر اهل اتیوپی ساکن عربستان سعودی هستند. آمار سال ۲۰۲۲ سازمان بین‌المللی مهاجرت نشان می‌دهد که از این میان، احتمالا حدود ۴۵۰ هزار نفر به شکل «غیرقانونی» وارد عربستان شده‌اند.

جنگ داخلی دو ساله در منطقۀ تیگرای در شمال اتیوپی منجر به آوارگی ده‌ها هزار تن شده است.

بیشتر در این باره:

مقام آمریکایی: دستیار ارشد بایدن با محمد بن سلمان درباره جنگ یمن گفت‌وگو کرد

عربستان سعودی که با معضل بیکاری نسل جوان خود دست به گریبان است، هزاران مهاجر را در هماهنگی با آدیس آبابا به اتیوپی بازگردانده است.

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید که در تهیۀ گزارش اخیر خود با ۳۸ مهاجر اتیوپیایی و چهار نفر از بستگان کسانی که قصد داشتند بین مارس ۲۰۲۲ تا ژوئن ۲۰۲۳ از مرز عبور کنند صحبت کرده‌ و همگی شاهد بوده‌اند که مرزبانان سعودی به ضرب گلوله یا شلیک مواد منفجره به روی مهاجران آتش گشوده‌اند.

این گروه حقوق بشری تصریح کرده که بیش از ۳۵۰ تصویر و ویدئوی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی یا ویدئوهایی را که از سوی دیگر منابع در فاصله مه ۲۰۲۱ تا ژوئیه ۲۰۲۳ گردآوری و ثبت شده، تجزیه و تحلیل کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر افزوده که این گزارش را همچنین با استناد به بررسی تصاویر ماهواره‌ای از منطقه‌ای به وسعت چند صد کیلومتر مربع که بین فوریه ۲۰۲۲ و ژوئیه ۲۰۲۳ ثبت شده‌اند، تهیه کرده است.

در این گزارش آمده است: «این تصاویر اجساد مهاجران و مجروحان را در مسیرها، اردوگاه‌ها و مراکز درمانی نشان می‌دهند و از گسترش محل دفن اجساد در نزدیکی کمپ‌های مهاجران، توسعه زیرساخت‌های امنیت مرزی عربستان سعودی و مسیرهایی که در حال حاضر، مهاجران سعی می‌کنند برای عبور از مرز از آنها گذر کنند حکایت دارند».

ابراز نگرانی آمریکا و آلمان در مورد اتهام‌های مطرح‌شده علیه ریاض

در همین حال، ایالات متحده آمریکا نیز در واکنش به انتشار این گزارش از سوی دیده‌بان حقوق بشر ابراز نگرانی کرد و خواستار «تحقیق کامل» عربستان سعودی در این باره شد.

یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که واشینگتن «نگرانی‌ها»ی خود در رابطه با اتهام‌های مطرح شده را با دولت سعودی در میان گذاشته است.

خبرگزاری فرانسه به نقل از این سخنگو که به نامش اشاره نشده است، افزوده که دولت بایدن، از مقام‌های سعودی خواسته است تا «تحقیقات جامع و شفاف» در این باره را آغاز کنند و همچنین به تعهدات بین‌المللی خود پایبند بمانند.

وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده است که مرزبانان مورد اشاره در گزارش دیده‌بان حقوق بشر، هیچ‌گونه پشتیبانی مالی یا آموزشی از سوی دولت آمریکا دریافت نکرده‌اند.

آمریکا از دیرباز از شرکای امنیتی عربستان سعودی به عنوان تولیدکننده نفت به‌شمار می‌رود اما دولت جو بایدن در زمینه حقوق بشر همواره منتقد پادشاهی سعودی بوده است.

در ادامۀ واکنش دولت‌های غربی، وزارت خارجه آلمان نیز در مورد گزارش تازۀ دیده‌بان حقوق بشر ابراز نگرانی کرد.

یک سخنگوی این وزارتخانه روز دوشنبه که دولت آلمان در مورد «اتهام‌های سنگین» مطرح‌شده در این گزارش «بسیار نگران» است.

او در عین حال تأکید کرد که دولت آلمان خود هنوز یافته‌هایی در اختیار ندارد که گزارش منتشرشده از سوی دیده‌بان حقوق بشر مبنی‌بر «کشتار جمعی» پناهجویان و مهاجران به‌دست مرزبانان سعودی را تأیید کند.

بیشتر در این باره:

رئیس منطقه تیگرای: ایران، ترکیه و امارات در تشدید درگیری‌های اتیوپی دست دارند

شبه‌نظامیان حوثی از سپتامبر ۲۰۱۴ صنعا، پایتخت یمن، را به تصرف خود درآورده‌اند. ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی از مارس ۲۰۱۵ با هدف بیرون راندن حوثی‌ها از پایتخت با این گروه وارد نبرد شده است.

همزمان با تلاش ریاض برای یافتن راهی برای توقف جنگ در یمن، درگیری‌ها بین نیروهای ائتلاف و شورشیان حوثی نیز تا حد زیادی به تعلیق درآمده است.

در ماه‌های اخیر، نگرانی فزاینده‌ای از سوی بدنۀ سازمان ملل متحد در مورد حملات نیروهای سعودی به مهاجرانی که از یمن قصد ورود به این کشور را دارند، مطرح شده است.

این سازمان در نامه‌ای که اکتبر ۲۰۲۲ به پادشاهی سعودی نوشت تصریح کرد که بازرسانش «گزارش‌های نگران‌کننده‌ای» از شلیک خمپاره و تیربار توسط نیروهای امنیتی سعودی دریافت کرده‌اند که منجر به «کشته شدن بیش از ۴۳۰ مهاجر و زخمی شدن ۶۵۰ مهاجر دیگر شده است».

در نامه‌ای که در ماه مارس ۲۰۲۳ توسط نمایندگی عربستان سعودی به سازمان ملل در ژنو ارسال شد، آمده است که ریاض ادعاها مبنی‌بر کشتار «سیستماتیک» مهاجران در مرز پادشاهی سعودی را «قاطعانه» رد می‌کند.

در این جوابیه همچنین آمده بود سازمان ملل «اطلاعات محدودی» در این زمینه ارائه کرده است که نمی‌تواند «این ادعاها را تأیید یا اثبات کند».

با استفاده از گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر، خبرگزاری آلمان، آسوشیتدپرس و رادیوفردا/آ.ت/ک.ر.