وزیر امور خارجه پیشنهادی رئیسی، دیپلماسی را چگونه می‌بیند؟

خبرگزاری مهر، گروه سیاست- از روزهای قبل از معرفی وزرای پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی در دیدارهایی که سید ابراهیم رئیسی با شخصیت‌های سیاسی بین المللی داشت حضور یک شخصیت برجسته سیاسی _ بین المللی در کنار وی، برخی گمانه زنی‌ها در خصوص وزیر امور خارجه آینده کشورمان را تقویت کرد.

بر اساس لیست ارائه شده رئیس جمهور به مجلس شورای اسلامی، حسین امیرعبداللهیان دیپلمات کهنه‌کار کشورمان، متولد ۱۳۴۳ در شهرستان دامغان است و به عنوان دهمین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران معرفی شده است.

وی دارای مدرک کارشناسی روابط بین‌الملل از دانشکده وزارت امور خارجه (۱۳۷۰)، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (۱۳۷۵) و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است و در حال حاضر استاد مدعو دانشگاه‌های تهران و روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه است.

امیرعبداللهیان هم‌اکنون دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین الملل است. وی در مجلس قبلی نیز در همین سمت مشاور علی لاریجانی بود.

امیرعبداللهیان در اوج تنش‌های سیاسی

اما اوج فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیک امیرعبداللهیان در زمانی بود که وی در به عنوان معاون عربی و افریقایی وزارت امور خارجه حضور داشت و در همین مقطع، خاورمیانه و شمال آفریقا با یکی از بی‌سابقه‌ترین بحران‌های سیاسی و امنیتی خود مواجه شد.

از یک طرف ناامنی و عدم ثبات در برخی از این کشورها و از طرف دیگر ظهور داعش و سایر گروه‌های تروریستی لحظه به لحظه منطقه را به لبه‌ی پرتگاه نزدیک می‌کرد.

امیرعبداللهیان در یکی از آثارش «کتاب صبح شام» در تشریح جزئیات چگونگی انتخابش به عنوان معاون عربی و افریقایی وزارت امور خارجه می‌نویسد: «در همان چند هفته اول که آقای صالحی وزیر خارجه شد، وقایع و جریانات بی سابقه‌ای که به بیداری اسلامی شهرت یافت در کشورهای تونس و مصر آغاز شد و به سرعت جایگاه نخست را در تمام رسانه‌های دنیا به خود اختصاص دادند. به این ترتیب آقای صالحی با منطقه‌ای کاملاً گرفتار بحران مواجه شد و می‌شود گفت در آن روزها بیش از ۷۰ درصد وقت ایشان صرف بررسی، مطالعه و تحلیل این تحولات، سفرهای خارجی و رایزنی با مقامات کشورها و شرکت در جلسات می‌شد. همه این وقایع در حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا به اضافه حوزه خلیج فارس رخ می‌داد. طبیعتاً اداره کل ما مسئولیت این حوزه را بر عهده داشت.

بعد از چند ماه بنا به خواست و تصمیم آقای دکتر صالحی مسئولیت معاونت وزیر امور خارجه در کشورهای عربی و آفریقایی را بر عهده گرفتم.

"طبیعتاً اداره کل ما مسئولیت این حوزه را بر عهده داشت.بعد از چند ماه بنا به خواست و تصمیم آقای دکتر صالحی مسئولیت معاونت وزیر امور خارجه در کشورهای عربی و آفریقایی را بر عهده گرفتم"در اوج بحران‌هایی که این منطقه پرآشوب، دنیا را در بر گرفته بود حدود پنج سال و نیم، معاون وزیر امور خارجه بودم که دو سال و نیم از این دوران همزمان با زمان وزارت آقای صالحی بود و سه سال با وزارت آقای ظریف همزمان شد.»

همچنین بنابر روایت امیرعبداللهیان در این کتاب، یکی از پرتنش‌ترین مسائل سیاست خارجی کشور در دوران مسئولیتش، مسئله روابط با عربستان سعودی بعد از اعدام شیخ نمر روحانی شیعه و عدالت خواه عربستان، حادثه منا و شهادت حجاج بیت الله‌الحرام و در نهایت اتفاقاتی که در خصوص سفارت عربستان در تهران رخ داد، است.

سابقه مذاکره امیرعبداللهیان با آمریکایی‌ها

امیرعبداللهیان در کارنامه‌ی دیپلماتیک خود سابقه مذاکره با آمریکا در خصوص بحران عراق را نیز دارد و در زمانی که نیروهای نظامی آمریکایی این کشور را اشغال کرده بودند. وی در آن زمان رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه بود.

جانشین پیشنهادی ظریف معتقد است آمریکایی‌ها در این مذاکرات شکست خورد و همچنین تصریح می‌کند: آمریکایی‌ها در میز مذاکره به دلیل منطق گفتمانی و مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران باختند. از سفیر آمریکا رایان کراکر گرفته تا جانشین ژنرال پترائوس حاکم نظامی آمریکا مقامات ارشد سازمان سیا در تیم مذاکره کننده آمریکا حضور داشتند ولی میز مذاکره را باختند ولی وقتی که بیرون آمدند یک سلسله دروغ را زنجیره وار مطرح کردند.

امیرعبداللهیان: آمریکایی‌ها از عراق درخواست حضور ایران در نشست بغداد را داشتند

امیرعبداللهیان همچنین معتقد است فرصت حضور در این نشست مهم را، میدان در اختیار دیپلماسی کشورمان قرار داد و در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر تاکید می‌کند: جمهوری اسلامی ایران در منطقه حرفی برای زدن دارد. برای آمریکایی‌ها نیز مهم است که از آن طرف دنیا به بغداد بیایند و از طرف‌های عراقی درخواست کنند که از ایرانی‌ها بخواهید حضور پیدا کنند. عراقی‌ها نیز اصرار کنند که برای دوستان خودتان هم که شده بیایید و در این مذاکرات شرکت کنید.

میز مذاکره، میز دیپلماتیک بود و من به عنوان یک دیپلمات آنجا بودم. اما ظرفیت میدانی، فرصت حضور ما دیپلمات‌ها را در آن میز مذاکره فراهم کرد.

امیرعبداللهیان بر خلاف محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت قبلی معتقد است که میدان می‌تواند دست دیپلمات‌ها را در مذاکرات باز کند. وی در گفتگوی مشروحی که اخیراً با خبرگزاری مهر داشته است تاکید می‌کند:

من در سال‌هایی که مسئولیت داشتم در بسیاری از مذاکرات بین‌المللی و چند جانبه در مسائل منطقه‌ای و همچنین کارهایی که مرتبط با ما بوده است، همیشه ما سعی کردیم از ظرفیت میدان برای دیپلماسی استفاده کنیم، چه دیپلماسی پارلمانی و چه دیپلماسی سیاسی و رسمی که در کشور وجود دارد.

وی همچنین در آن مصاحبه به نوع نگاه سردار شهید سلیمانی در خصوص دیپلماسی اشاره می‌کند و می‌گوید: سردار سلیمانی هیچ‌گاه دیپلماسی و میدان را جدا ازهم نمی‌دید. سردار سلیمانی نه تنها هیچگاه از دیپلماسی برای میدان هزینه نکرد بلکه از جیب مردم هم برای میدان هزینه نکرد. هر اقدامی که سردار سلیمانی انجام داد و یا نظام در حوزه دیپلماسی و میدان انجام داد، به نظرم مکمل یکدیگر بودند.

امیرعبداللهیان: مذاکره با آمریکا هرگز تابو نبوده است

امیر عبداللهیان همچنین پیش‌تر در صفحه شخصی خود در خصوص انجام مذاکره با آمریکا گفته بود: مذاکره با آمریکا هرگز تابو نبوده است.

"برای آمریکایی‌ها نیز مهم است که از آن طرف دنیا به بغداد بیایند و از طرف‌های عراقی درخواست کنند که از ایرانی‌ها بخواهید حضور پیدا کنند"دهها ملاقات وزرای خارجه دو کشور در برجام و سه دور مذاکره در بغداد که من هم در آن حضور داشتم از آن جمله است.

وی ادامه می‌دهد: مشکل، مذاکره نیست بلکه رفتار قلدرمآبانه، جنایات بزرگ و بدعهدی‌های مکرر آمریکا است. موقع شناسی و اقتدار دو رکن هر مذاکره دیپلماتیک است.

وزیر امور خارجه پیشنهادی دولت سید ابراهیم رئیسی همچنین دارای سوابق اجرایی زیر نیز می‌باشد:

دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۵ تاکنون)

مشاور وزیر امور خارجه (۱۳۹۵ تاکنون)

معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه (۱۳۹۵ تا ۱۳۹۰) در دوره وزارت علی‌اکبر صالحی و محمدجواد ظریف

مدیر کل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امور خارجه (۱۳۹۰ تا ۱۳۸۹)

سفیر جمهوری اسلامی ایران در بحرین (۱۳۸۹ تا ۱۳۸۶)

رئیس ستاد ویژه عراق در وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)

معاون مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۵)

معاون دستیار ویژه وزیر امور خارجه در امور عراق (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۲)

معاون اداره اول سیاسی خلیج فارس وزارت امور خارجه (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۰)

کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد (۱۳۸۰ تا ۱۳۷۶)

از امیرعبداللهیان آثار و تالیفاتی زیر نیز موجود است:

کتاب «صبح شام» انتشارات سوره مهر، چاپ اول، مهر ماه ۱۳۹۹

کتاب «ناکارآمدی طرح خاورمیانه بزرگ» مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت خارجه، چاپ چهارم، آذرماه ۱۳۹۷

کتاب «دموکراسی متعارض ایالات متحده آمریکا در عراق جدید» ۱۳۸۶، تهران، انتشارات مدیا

کتاب «استراتژی‌های دوگانه» پاییز ۱۳۷۸، تهران، انتشارات بعثت