اعتدال بهاری در آینه علم نجوم

احسان مهرجو در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص لحظه تحویل سال از دیدگاه نجوم گفت: از لحاظ نجومی لحظه تحویل سال، لحظه‌ای ست که سیاره زمین در مدار خودش به دور خورشید به نقطه اعتدال بهاری می‌رسد.

وی با تاکید بر اینکه جایی که سیاره زمین از نیمکره جنوبی آسمان وارد نیمکره شمالی آسمان شود نقطه اعتدال بهاری است، گفت: زمین در ساعت ۱۳:۰۷ دقیقه روز شنبه سی ام اسفندماه ۱۳۹۹ به نقطه اعتدال بهاری می‌رسد و این همان لحظه تحویل سال جدید است.

کارشناس نجوم تاکید کرد: در نخستین روز بهار، طول شب و روز با هم برابر می‌شود به طوریکه در تمام جهان ۱۲ ساعت روز و ۱۲ ساعت شب است. سپس هرچه به انتهای بهار نزدیک شویم، به طول روز افزوده می‌شود بطوریکه در آخرین روز بهار که زمین به نقطه انقلاب تابستانی می‌رسد شاهد بلندترین روز سال در نیمکره شمالی آسمان خواهیم بود.

وی با تاکید بر اینکه تقویم شمسی دقیق‌ترین تقویم جهان به شمار می‌رود، بیان کرد: این تقویم بر خلاف سایر تقویم‌ها بر مبنای حرکت زمین به دور خورشید محاسبه می‌شود و بر خلاف تقویم میلادی، هر ۴ سال یکبار سال کبیسه (اسفندماه ۳۰ روزه) را داریم.

وی گفت: در تقویم هجری شمسی، کبیسه‌های ۵ ساله هم داریم، به این معنا که گاهی بعد از چهار سال، سال پنجم را کبیسه می‌گیریم و این باعث می‌شود دقت تقویم هجری شمسی بالا رود.

کارشناس نجوم با اشاره به یکی از دلایل دقیق بودن تقویم شمسی خاطر نشان کرد: آغاز سال میلادی دقیقاً در نیمه شب نجومی است ولی در تقویم شمسی لحظه تحویل سال متغیر است زیرا بر اساس لحظه رسیدن زمین به نقطه اعتدال بهاری محاسبه می‌شود.

وی در خصوص آغاز روز اول فروردین گفت: ممکن است برای بعضی مردم سوال پیش بیاید که چرا بعضی سال‌ها همان روزی که سال تحویل می‌شود روز اول بهار است و گاهی فردای روز تحویل سال، روز اول فروردین است (مانند سال ۱۴۰۰ که تحویل آن شنبه است، اما اول فروردین روز یکشنبه است) که در پاسخ به این سوال می‌توان گفت این موضوع به قاعده‌ای در تقویم شمسی بر می‌گردد که نشان می‌دهد نوروز ما ایرانیان تحویلی است.

مهرجو ادامه داد: تقویم نویسان ایرانی از گذشته، برای تثبیت آغاز سال بر ابتدای بهار از قاعده نوروز تحویلی استفاده می‌کنند. به این صورت که ابتدا لحظه تحویل سال را محاسبه می‌کنند و سپس آن را با لحظه ظهر شرعی همان روز مقایسه می‌کنند. اگر تحویل سال قبل از لحظه ظهر شرعی رخ بدهد همان روز که سال تحویل شده اول فروردین است اما اگر تحویل سال همزمان یا بعد از ظهر شرعی باشد فردای آن روز اول بهار یا فروردین است.

وی عنوان کرد: در واقع بر اساس قاعده نوروز تحویلی، نوروز منطبق با اول بهار است.