چطور کودک «باهوشی» داشته باشیم؟

باشگاه خبرنگاران جوان - والدین همگی دوست دارند فرزندان با هوش و ذکاوتی داشته باشند و با داشتن چنین فرزندانی به خو ببالند و آرزو‌های بزرگی برای آن‌ها در سر می‌پرورانند.

باور‌های زیادی در مورد میزان هوش بچه‌ها وجود دارد. همه والدین در مرحله‌ای از رشد کودک خود تصور می‌کنند که کودکشان باهوش است.

برخی افراد بسیاری از اعمال فرزندانشان را نشانی از هوش بالای آن‌ها می‌دانند. به طور مثال گفته می‌شود بچه‌ای که باهوش است بازیگوش هم هست یا بچه بیش فعال خیلی باهوش است و از هوش زیاد نمی‌تواند یک جا آرام بگیرد.

یا بچه‌ای که زودتر حرف می‌زند، زودتر راه می‌رود و کمتر می‌خوابد، حتما بچه باهوشی است، یا اگر در مدرسه دانش‌آموزی ریاضی‌اش خوب باشد گفته می‌شود خیلی باهوش‌تر از بچه‌ای است که ادبیاتش قوی است.

رشد ذهنی کودک از دوران جنینی او آغاز می‌شود. بسته به اینکه مادر در دوران بارداری چه نوع تغذیه‌ای داشته باشد در کنار عامل وراثت، می‌توان به رشد ذهنی کودک امیدوار بود.

هوش جنبه‌های مختلفی دارد. برای رشد ابعاد مختلف هوش، علاوه بر بهره هوش ژنتیکی، نیاز به بستری مناسب برای رشد و تربیت کودک است.

"همه والدین در مرحله‌ای از رشد کودک خود تصور می‌کنند که کودکشان باهوش است.برخی افراد بسیاری از اعمال فرزندانشان را نشانی از هوش بالای آن‌ها می‌دانند"اگر والدین بتوانند تا قبل از ده سالگی، هوش کودک خود را شناسایی و هدایت کنند، احتمال موفقیت کودکان در آینده در زمینه‌های مورد علاقه خودشان بسیار بیشتر خواهد شد.

در این بین والدینی نیز هستند که دنبال بالا بردن هوش کودکشان هستند و از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا کودکشان باهوش شود.

بچه باهوش چه ویژگی‌هایی دارد؟

۱-کودکان باهوش کلمات را درست و بجا به کار می‌برند.

۲-حس رهبری را نسبت به بچه‌های دیگر دارند.

۳-بچه‌ای که باهوش است زودتر حرف می‌زند و راه می‌رود.

۴-علاوه بر همسن‌های خودش با بچه‌های بزرگ‌تر نیز همبازی می‌شود.

۵-کنجکاو بوده و مدام درباره آنچه می‌بینند سؤال می‌کنند و به دنبال چرایی هر چیزی که می‌بینند هستند.

۶-داشتن حافظه خوب؛ برای یاد گرفتن و حفظ‌کردن اطلاعات جدید برای کودک چه در مدرسه برای یادگیری، چه در خانه برای انجام امور زندگی بسیار مهم است. روان‌شناسان معتقد هستند که هوش فعال تنها مختص یادگیری درس از دوران مدرسه تا دانشگاه نیست، بلکه با تصمیم گیری در فعالیت‌های روزمره هم ارتباط دارد. جالب است بدانید کودکانی که از هوش بالایی برخوردارند، هوشمندانه‌تر از بقیه هم سن و سالاشون دروغ می‌گویند!

۷-خوش صحبتی و خوش کلام بودن

کودکان با ضریب هوشی بالا به خاطر اینکه بلوغ اولیه‌ای دارند در نتیجه نسبت به اتفاقات اطرافشان آگاهی بیشتری هم دارند. این کودکان تمایل دارند با بزرگسالان بیشتر صحبت کنند تا با هم سن‌های خودشان.

به همین دلیل به این کودکان بزرگسالان کوچک هم گفته می‌شود. این بزرگسالان کوچک از آن دسته کودکانی هستند که در جشن تولد به جای صحبت و بازی با هم سن‌های خودشان ترجیح می‌دهند با بزرگتر‌ها معاشرت کنند.

۸-برخورداری از مهارت اولیه برای خواندن

به طور کلی کودکان باهوش قبل از سنین مدرسه شروع به خواندن بینایی می‌کنند؛ یعنی اینکه شکل کلمات را یاد می‌گیرند و بر آن اساس آن‌ها را می‌خوانند؛ در حالی که بیشتر کودکان در سن ۶ یا ۷ سالگی بعد از رفتن به مدرسه شروع به خواندن می‌کنند.

نقش محیط در رشد هوش کودک

محیط در هوش کودک تاثیر می‌گذارد؛ هوش یک پدیده پیچیده است که حاصل تعامل محیط و ژن است.

افراد با میزان هوش مشخصی به دنیا می‌آیند و هرچه محیط در پرورش هوش آن‌ها غنی‌تر باشد، عدد هوشی بالاتر می‌رود.

منظور از محیط غنی، محیطی است که محرک‌های لازم برای پرورش استعداد بچه‌ها در آن فراهم باشد. به بیان دیگر، وسایل بازی بچه باید به گونه‌ای باشد که خلاقیت او را شکوفا کند؛ مثلا مدادرنگی یا خمیر بازی در این زمینه بسیار کمک کننده هستند.

نکته مهم‌تر آنکه محیط نباید به گونه‌ای باشد که دست زدن به همه چیز ممنوع باشد و کودک به هر چیزی که دست زد یک «نه» بشنود. برقراری ارتباط با بچه و داشتن عواطف مثبت، بازی با کودک و حرف زدن با او در هوش بچه بسیار موثر خواهد بود.
تکلم با هوش بچه ارتباط دارد

قدرت تکلم یکی از مهم‌ترین و دقیق‌ترین شاخص‌های مهم تکامل کودک و ارزیابی بهره هوشی کودک است. کودکان در سن ۱ سالگی باید بتوانند تک کلمه بگویند و در سن ۱ سال و نیم باید بتوانند جملات ساده مانند «مامان بده»، «بابا اومد» را به زبان بیاورند.

جالب است بدانید درک کلام خیلی قبل‌تر از آنکه کودک بتواند حرف بزند اتفاق می‌افتد. بعد از شاخص کلامی، شاخص حرکتی نیز اهمیت دارد؛ یعنی بچه‌ها در سنین ۴-۳ ماهگی باید گردن بگیرند و در سن ۷-۵ ماهگی بنشینند و در ۱۲ ماهگی را بروند.

معمولا بچه‌ای که زودتر حرف می‌زند و دایره لغت بیشتری در ذهنش وجود دارد باهوش محسوب می‌شود.

هر کودک در یک زمینه استعداد دارد

بسیار اهمیت دارد که والدین بتوانند درست استعدادیابی و در همان زمینه به کودکشان کمک کنند تا استعدادش را شکوفا کند.

"بسته به اینکه مادر در دوران بارداری چه نوع تغذیه‌ای داشته باشد در کنار عامل وراثت، می‌توان به رشد ذهنی کودک امیدوار بود.هوش جنبه‌های مختلفی دارد"ممکن است کودکی در درس ریاضی قوی نباشد، ولی هوش موسیقی خوبی داشته باشد؛ بنابراین اگر بچه‌ای در درس ریاضی موفق نبود به این معنی نیست که باهوش نیست، بلکه حتما در زمینه دیگری استعداد دارد که والدین باید آن را بشناسند.

بیش فعالی ربطی به هوش ندارد

هوش با میزان فعالیت بچه‌ها ارتباطی ندارد؛ یعنی این گونه نیست که اگر بچه‌ای فعالیت بیشتری داشت حتما خیلی باهوش است. اینکه گفته می‌شود بچه‌های بیش فعال باهوش‌تر هستند نیز درست نیست.

البته بچه‌های بیش فعال کم هوش نیستند و ممکن است باهوش باشند، ولی درصد بچه‌های کم هوش نسبت به جمعیت عادی در بچه‌های بیش فعال بیشتر است. در واقع بیش فعالی یک نوع اختلال است و نمی‌توان آن را به هوش ارتباط داد.

کلاس جای رابطه عاطفی را نمی‌گیرد

بسیاری از والدین رابطه عاطفی و ساده‌ای که برای تکامل بچه لازم است رها کرده اند و مدام دنبال کلاس‌های مختلف و پکیج‌های مختلف برای بالابردن هوش او هستند؛ در حالی که این کار باعث می‌شود بچه‌ها از نظر رشد عاطفی عقب بمانند.

از آن جایی که کودک در ۳ سال اول زندگی رشد عاطفی می‌یابد هیچ چیز جای رابطه غنی عاطفی بین کودک و والدینش را نمی‌گیرد. حتی اگر والدین برای رشد کودک تشخیص دادند برایش مربی بگیرند و او را در کلاس‌های مختلف آموزشی ثبت نام، باز هم رابطه عاطفی شان نباید کم شود و باید وقت کافی با بچه‌ها صرف کنند.

ژن‌ها عامل مهمی در تعیین هوش کودک هستند، ولی مطالعات نشان می‌دهد غذایی که کودک می‌خورد نیز تاثیر گذار است.

تغذیه کودک بعد از به دنیا آمدن هم نقش زیادی در رشد ذهنی و هوش او دارد. اگر صاحب فرزندی هستید که در سنین ابتدایی رشد قرار دارد با تنظیم یک رژیم غذایی مفید و با کیفیت می‌توانید به رشد ذهنی او کمک کنید.

۶ نمونه از بهترین غذا‌ها برای باهوش شدن کودک

۱- تخم مرغ

پروتئین و مواد مغذی موجود در تخم مرغ آن را تبدیل به یکی از بهترین غذا‌ها برای باهوش شدن کودک تبدیل کرده است.

۲- سبزیجات برگ سبز

سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج و کلم کالی سرشار از ویتامین‌ها و فولات یا ویتامین B۹ هستند و تاثیر آن‌ها بر کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر در بزرگسالی ثابت شده است.

۳- ماهی

انواع ماهی به خصوص ماهی‌های چرب منبع غنی ویتامین D و اسید‌های چرب امگا ۳ هستند که از مغز در برابر کاهش مهارت‌های ذهنی و بیماری‌هایی مثل زوال عقل و آلزایمر پیشگیری می‌کند.

ماهی تن، ماهی ساردین و قزل‌آلا سرشار از امگا ۳ هستند.

مصرف امگا ۳ هم به باهوش شدن کودک کمک می‌کند و هم سبب می‌شود که آن‌ها در فعالیت‌های ذهنی، بازی و درس خواندن تمرکز بهتر و بیشتری داشته باشند.

۴- آجیل و دانه‌های روغنی

آجیل و دانه‌های روغنی مثل مغز تخمه آفتابگردان و کدو منبع غنی پروتئین، اسید‌های چرب مورد نیاز بدن، انواع ویتامین و مواد معدنی ضروری هستند.
آجیل و دانه‌های روغنی و انواع مغز‌ها هم استرس را کاهش می‌دهند و هم سیستم عصبی کودک را سالم نگه می‌دارند.

بد نیست بدانید مغز تخم آفتابگردان سرشار از فولات یا همان ویتامین B۹، ویتامین E و سلنیوم است.

اگر کودک شما تمایلی به خوردن این دانه‌های روغنی مفید ندارد از آن‌ها به صورت پودر روی سالاد، در پخت سوپ و پلو یا روی نان و نان شیرینی استفاده کنید.

۵-بلغور جو دوسر

بلغور جو دو‌سر سرشار از فیبر و پروتئین است و به سلامت رگ‌های مغز و قلب کمک می‌کند.

طبق نتایج تحقیقی که در این زمینه صورت گرفته بچه‌هایی که بلغور جو دو‌سر در برنامه غذایی آن‌هایی گنجانده شده بود عملکرد ذهنی و حافظه بهتری نسبت به کودکانی داشتند که جو‌دوسر نمی‌خوردند.

با جو دوسر غلات صبحانه درست کنید، روی آن میوه‌های مختلف بچینید و دارچین بپاشید و مثل فرنی به کودک خود بدهید.

به این ترتیب یک بمب انرژی برای مغز کودک تهیه کرده‌اید و بهترین غذای محافظ سلول‌های مغز را به او داده‌اید.

۶- میوه ها؛ سیب و آلو بسیار مفید هستند

اغلب کودکان به خوردن شیرینی‌ها علاقه دارند؛ به خصوص زمانی که احساس می‌کنند انرژی کافی برای بازی کردن ندارند. به جای شیرینی‌های صنعتی و مصنوعی به کودک سیب و انواع آلو بدهید. این میوه‌ها به باهوش شدن کودک و افزایش مهارت‌های ذهنی‌اش کمک فراوانی می‌کنند.

توصیه‌های پس از یک سالگی برای باهوش شدن کودک

۱. بازی برای پرورش هوش کودک

شطرنج، جدول، پازل و دیگر بازی‌های فکری، همگی برای مغز کودک همچون ورزش هستند. بازی‌هایی مانند سودوکو (جدول اعداد) علاوه بر اینکه می‌توانند سرگرمی لذت‌بخشی برای کودک شما باشند، تقویت‌کننده توانایی تفکر استراتژیک، حل مشکلات و تصمیم‌گیری در وضعیت‌های پیچیده هستند.

انواع بازی‌های فکری را در خانه داشته باشید و علاوه بر این، گاهی مسائلی را به طور خیالی طرح کنید و برای حل این مشکلات و مسائل ساختگی، از کودکان‌تان کمک بخواهید.

بگذارید با وضعیت‌های دشوار و موقعیت‌های پیچیده تصمیم‌گیری مواجه شده و راه‌های پیشنهادی خود را برای حل مسائل به شما بازگو کنند.

۲.

"برای رشد ابعاد مختلف هوش، علاوه بر بهره هوش ژنتیکی، نیاز به بستری مناسب برای رشد و تربیت کودک است"کودک در جست‌وجوی دانش باشد

محققین معتقدند که والدینی که کودکان خود را به ارائه نظرات و ایده‌های جدید تشویق کرده و کنجکاوی آن‌ها را مورد توجه و احترام قرار می‌دهند، درس بزرگی به آن‌ها داده‌اند؛ اینکه «جست‌وجوی دانش اهمیت زیادی دارد.»

از کودکان‌تان در زمینه سرگرمی‌ها و علایقشان سؤالاتی بپرسید و از کنجکاوی آن‌ها حمایت کنید، نکات و موارد جدید مربوط به سرگرمی‌هایشان را به آن‌ها یاد دهید و برای تشویق کنجکاوی‌هایشان، آن‌ها را به گردش‌های آموزشی ببرید. گردش در موزه‌های تاریخی و طبیعی، رصدخانه و پارک‌های حیوانات از این جمله‌اند.

۳. ورزش فراموش نشود!

شرکت کردن کودکان در فعالیت‌های ورزشی، افزایش میزان اعتماد به نفس، مهارت در کار‌های گروهی و توانایی‌های مدیریتی و رهبری را به دنبال دارد.

با کودکتان توپ‌بازی کرده یا به پیاده‌روی بروید. بد نیست کودک خود را به شرکت در تیم‌های ورزشی مدرسه‌اش تشویق کنید.

۴. الفبای موسیقی، الفبای هوش!

شاید شنیدن سر و صدای ناهنجار کودکتان در حالی که مشغول تمرین نوازندگی و آموختن موسیقی است اصلا لذت‌بخش نباشد، اما باید بدانید که این سرگرمی‌لذت‌بخش کودکان، یکی از مواردی است که نیمکره راست مغز آن‌ها را پرورش می‌دهد.

برنامه‌ریزی دوره‌های آموزش موسیقی برای کودکان منجر به افزایش ضریب هوشی و توانایی‌های علمی آینده آن‌ها خواهد شد.

۵.

شیر مادر، عصاره هوش!

شیر مادر اولین غذای مغز کودک است. تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که شیر مادر از ۲ جهت برای کودک مفید است؛ یکی اینکه از خطر احتمالی ابتلای کودک به بیماری جلوگیری می‌کند و دیگر اینکه به تنهایی یک غذای کامل برای نوزاد است. به گفته دانشمندان تغذیه نوزاد از سینه مادر، کودک را هم سالم‌تر و هم باهوش‌تر می‌کند.

پس اهمیت شیر مادر باید از ابتدا مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که علاوه بر تضمین سلامتی نوزاد، برای آینده او و رشد مهارت‌های ذهنی‌اش هم مفید خواهد بود.

۶. رایانه را در خدمت هوش قرار دهید!

شاید از این توصیه تعجب کنید؛ چون بازی‌های کامپیوتری شهرت بدی پیدا کرده‌اند و بسیار مورد انتقاد قرار می‌گیرند. بله، درست است که بسیاری از آن‌ها وحشیانه، بی‌فایده و غیرفکری هستند، اما ما در مورد انواعی از بازی‌های کامپیوتری صحبت می‌کنیم که مهارت‌های فکری و استراتژیک و قدرت تصمیم‌گیری و خلاقیت کودک را پرورش داده و کارگروهی را به او آموزش می‌دهند.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد کودکانی که انواع بازی‌های کامپیوتری آموزشی را بازی می‌کنند، نسبت به آن‌هایی که این بازی‌ها را تجربه نکرده‌اند از قدرت درک و تجسم تصویری بیشتری برخوردارند.

۷.

"روان‌شناسان معتقد هستند که هوش فعال تنها مختص یادگیری درس از دوران مدرسه تا دانشگاه نیست، بلکه با تصمیم گیری در فعالیت‌های روزمره هم ارتباط دارد"صبحانه خوردن کودک یادتان نرود!

خوردن صبحانه باعث تقویت حافظه، تمرکز و قدرت یادگیری می‌شود. کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، معمولا زودتر خسته شده و کم‌طاقت‌تر و زودرنج‌تر هستند. این دسته از کودکان نسبت به آن‌هایی که روز خود را با خوردن صبحانه شروع می‌کنند، از سرعت عمل کمتری برخوردارند.

کودک خود را حتی فقط با خوردن یک لیوان شیر هم شده، صبحانه خورده، روانه مهد کودک یا مدرسه کنید تا تمرکز بیشتری داشته باشد.

۸. کودک خوب بخورد تا باهوش شود!

قند، چربی‌های اشباع و دیگر خوراکی‌های بی‌فایده را از برنامه غذایی کودکان حذف کنید و به جای آن، مواد مغذی و مفیدی که به رشد ذهنی آن‌ها کمک می‌کند، جایگزین کنید. سال‌های اولیه دوران کودکی ـ به ویژه ۲ سال اول ـ بسیار اهمیت دارد و لازم است تمامی مواد لازم را در رژیم غذایی کودک قرار دهید.

برای مثال رشد شبکه مغزی کودک نیاز شدیدی به میزان کافی آهن دارد؛ چرا که در کودکان دچار کمبود آهن، جریان اعصاب کند می‌شود؛ بنابراین تغذیه نادرست باعث می‌شود کودکان از مدرسه و همسالان خود عقب بمانند و دچار افت تحصیلی شون؛ پس اگر می‌خواهید کودکتان در مدرسه نمره بهتری بگیرد، به تغذیه او هم توجه کنید.

۹.

این دوست را برای کودک انتخاب کنید!

کتاب یکی از روش‌های مفید قدیمی است که امتحان‌اش را پس داده، اما بعضی مواقع در مقابل روش‌های تکنولوژیک امروزی برای تقویت هوش، دست‌کم گرفته می‌شود؛ در حالی که کتاب قابل دسترس‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و در عین حال موفقیت آمیزترین روش برای آموزش و رشد ذهنی کودکان در تمامی سنین است. برای کودکان‌تان از سنین پایین‌تر کتاب خواندن را شروع کنید. آن‌ها را برای عضویت در کتابخانه ثبت‌نام کنید و کتابخانه منزلتان را پُر از کتاب کنید.

کلام آخر اینکه؛ همه کودکان قدرت و پتانسیل رسیدن به موفقیت را دارند و اینکه اگر کودکی ضریب هوشی بالایی نداشته باشد در آینده هم آدم موفقی نمی‌شود یک نظریه نادرست است.

اما به طور کلی داشتن هوش بالا می‌تواند مسیر را برای دستیابی به اهداف هموارتر کند و این خودش می‌تواند خیلی کمک کننده باشد. در کنار این‌ها والدین هم باید زمینه لازم رو برای پیشرفت کودکان باهوش فراهم کنند. در این صورت است که می‌شود آینده خوب و روشنی را برای کودک تجسم کرد.

منبع: فارس

انتهای پیام/