بررسی فلسفی و عرفانی واقعه عاشورا در کتاب «معجزه عاشورا»
کتاب «معجزه عاشورا» شامل درس گفتار‌های دکتر حسین غفاری، استاد گروه فلسفه دانشگاه تهران است که رویکردی متفاوت و نو را در بررسی نهضت عاشورا در برابر خواننده قرار می‌دهد.
به جز مجلس اول و آخر (دوازدهم) که دارای استقلال نسبی از سایر مباحث هستند، ۱۰ مجلس دیگر در عین تنوع مباحث دارای بافتی منسجم و پیوسته اند.
در مجلس اول با رویکردی پدیدارشناسانه و جدید، واقعه عاشورا معجزه‌ای انسانی در اثباتِ حقیقت متعالیِ نظام هستی قلمداد می‌شود و از این منظر ضمن تحلیل عقلانی پدیده معجزه در تاریخ بشر، ویژگی‌های اصلی امور اعجازآور با قالب رفتاری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و اصحاب بزرگوارشان تطبیق می‌یابند.
مجلس دوازدهم نیز تفسیر غزلی از حضرت حافظ است که انطباق آن با حادثة عاشورا به سبکی بدیع شرح و ارائه شده است. اما مجالس دهگانه دیگر، حاوی مباحث متنوع، گسترده و کاملاً تحلیلی است که در آن‌ها به نقد و بررسی تفسیر‌های متضادِ صاحب نظران گذشته و اکنون امت اسلامی در تفسیر علل، اهداف و ماهیت نهضت عاشورا پرداخته می‌شود و با نارسا دانستن تفسیر‌های یک جانبه (اعم از فردی و اجتماعی) تفسیری جامع ارائه می‌شود که بر اساس مبانی بنیادین انسان شناسی الهی و شیعی و مستند بر تحلیل‌های عمیق فلسفی، عرفانی و نیز اصول معارف قرآنی و وحیانی شکل گرفته است.
از جمله مباحث خواندنی کتاب، تحلیلی فلسفی مسئله گریه و نقش آن در سیر معنوی و تعالی روحی انسان است که در مجالس مختلف از زوایای متفاوت به آن پرداخته شده است.
همچنین بحث عمیق و گسترده‌ای در باب «علم امام» و شبهات و اشکالات ناشی از این بحث در تفسیر نهضت عاشورا که در ضمن آن به طور خاص از نقش و معنا و کارکرد مسئله «علم حضوری» و تفاوت ماهوی و کارکردی آن با «علم حصولی» بحث شده است.
همچنین در مجلسی مستقل، به بحث از مجالس عزاداری حضرت اباعبدالله (ع) و نقش و اهمیت هریک از عناصر تشکیل دهنده این مجالس پرداخته شده و آسیب شناسی آن‌ها و امور ناشایسته داخل در این مجالس نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
به طور کلی ویژگی اساسی و منحصر به فرد این اثر، دخالت دادن مباحث عقلانی و فلسفی در تفسیر و تحلیل امور عینی و اجتماعی در فرهنگ اسلامی است.
این
کتاب
نکات
بسیار
آموزنده‌ای
دارد
.
موضوعات
زیادی
در
آن
مطرح
شده
است؛
گرچه
یک
خط
سیر
پنهان
همه
مجالس
را
به
هم
مرتبط
می‌کند
.
کتاب
موضوعات
متنوعی
دارد؛
اما
نظریه‌ای
که
در
این
کتاب
وجود
دارد،
کانون
توجه
نویسنده
بوده
است ،
سه
مطلب
مهم
در
کتاب
است
که
بسیار
اهمیت
دارند
و
هرکدام
را
می‌توان
جداگانه
پروراند
.
در
مجلس
اول
کتاب
-
که
به
نحوی
از
بقیه
کتاب
جداست
و
خود
بحثی
کامل
است
-
منظور
از
معجزه
بودن
واقعه
عاشورا
به‌صورت
حقیقی
است،
نه
استعاره
.
به
این
موضوع
تأکید
شده
و
به
همین
دلیل
هم
در
رابطه
با
معجزه
صحبت
شده
است
.
در
کتاب،
معجزه
به
دو
بخش
«
حسی
»
و
«
عقلی
»
تقسیم
شده‌است
. «
معجزه
حسی
»
محدودیت‌های
مکانی
و
زمانی
دارد
و
با
ادراک
آن
حالت
عجز
به
انسان
دست
می‌دهد
و
نه
با
شنیدن
آن؛
بنابراین
در
موضوع
معجزات
حسی
که
پیامبران
داشتند
-
مانند
اژدها
شدن
عصای
حضرت
موسی
(
ع
)-
انسان
باید
با
آن
مواجه
شود
تا
آن‌ها
را
باور
کند
.
"بهاینموضوعتأکیدشدهوبههمیندلیلهمدررابطهبامعجزهصحبتشدهاست.درکتاب،معجزهبهدوبخش«حسی» و«عقلی» تقسیمشده‌است"
در
این
شرایط
نیز
انسان
از
طریق
عقل
خود
استدلال
می‌کند
.
نوع
دیگر
که
بهترین
نوع
معجزه
است،
«
معجزه
عقلی
»
است
.
قرآن
از
این
نوع
است
و
از
آنجاکه
اسلام
کامل‌ترین
دین
است
و
این
دین
باید
در
همه
مکان‌ها
و
زمان‌ها
قابل‌استفاده
باشد،
قرآن
چنین
مشخصاتی
دارد
.
غفاری در این کتاب می گوید: حقانیت
دین
اسلام
به
این
معجزه
عقلی
است
و
برمبنای
تاریخ
نیست
. اگر
قرآن
می‌تواند
به
کلام
معجزه
عقلی
باشد،
حرکت
امام
حسین
(
ع
)
هم
یک
معجزه
است
.
نویسنده
در
این
کتاب
امام
حسین
(
ع
)
را
اعتباری
برای
قرآن
و
پیامبر
اکرم
(
ص
)
ذکر
کرده
و
بیان
داشته
«
اگر
هر
جای
دنیا
صحنه
عاشورا
را
توصیف
کنیم
و
کلیات
آن
را
بگوییم
این
داستان
مورد
اعجاب
همگان
خواهد
بود
.
ایشان
همچنین
این
موضوع
را
در
مجلس
بعدی
کتاب
با
حضرت
ابراهیم
(
ع
)
مقایسه
کرده‌اند
.
منظور
نویسنده
از
واژه
معجزه،
معنای
حقیقی
و
کلامی
این
واژه
نبود
و
این‌گونه
نیست
که
امام
حسین
تحدی
کردند
.
بلکه
درواقع
وصف
این
کار
وصف
معجزه
است
.
امام
حسین
(
ع
)
با
کاری
که
انجام
دادند
مکتب
خود
را
اثبات
کردند
.
گفتنی است کتاب معجزه عاشورا در مجلسی مستقل، به بحث درباره ی مجالس عزاداری درباره حضرت اباعبدالله (ع) و نقش و اهمیت هر یک ازعناصر تشکیل دهنده ی این مجالس می پردازد وآسیب شناسی آن ها و امور ناشایسته داخل در این مجالس نیز بررسی می شوند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۵ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
