خواسته مردم چهارمحال و بختیاری در تجمع روز‌های اخیر چه بود؟ / نگذاریم محیط زیست کشور بیابان شود

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، خشکی رودخانه‌ها و رود‌ها از معضلاتی است که این روز‌ها درباره آن زیاد می‌شنویم. خشکسالی و کم آبی البته مشکل دیروز امروز کشور ما نیست، ایران از روزگاران دور با مشکل کم آبی مواجه بوده است و همین موضوع موجب شده بود تا ایرانیان قدیم خود را با شرایط کم آبی هماهنگ کرده تا بتوانند از سال‌های خشک و کم باران به سلامتی عبور کنند.

در عصر حاضر، عوامل متعددی همچون سوء مدیریت و درست مصرف نکردن از منابع آبی، افزایش جمعیت، زیر کشت رفتن بسیاری از زمین‌ها با هدف کشاورزی و افزایش باغات مختلف موجب تا کشور به صورت جدی با مشکل کم آبی مواجه شود و این موضوع امروز به صورت یک معضل جدی گریبان کشور را گرفته است.

هیمن موضوع باعث شده که برخی از استان‌های کشور همچون استان چهارمحال و بختیاری با شدت بیشتری متوجه کم آبی موجود در کشور شوند و این موضوع مشکلاتی را برای مردم این مناطق ایجاد کرده است.

منابع آبی زیرزمینی و رودخانه‌های چهارمحال و بختیاری حال و روز خوشی ندارند

استان چهارمحال و بختیاری با رشته‌کوه‌های برافراشته، چشمه‌سار‌های جوشان، رودخانه‌های خروشان و آب و هوایی سالم و چهارفصل در کشور شناخته می‌شود؛ اما چندی است که تغییر اقلیم و خشکسالی‌های متوالی حال و روز خوشی برای این استان باقی نگذاشته؛ به طوری که بخش بیشتر این استان درگیر خشکسالی است و سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها به پایان رسید.

بیش از دو دهه استان چهارمحال وبختیاری دچار خشکسالی شده و پیامد‌های ناگواری بر منابع آب، محیط زیست و فعالیت‌های اقتصادی این استان برجا گذاشته است. چهارمحال و بختیاری سرچشمه رودخانه‌های زاینده‌رود، کارون و بخشی از دز است و افزایش یا کاهش بارش‌ها در این استان، استان‌های خوزستان، اصفهان و فلات مرکزی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که امیدی برای جبران تبعات خشکسالی و تقویت منابع موجود آب وجود ندارد و چنانچه اقدام موثری برای سازگاری با این شرایط به کار گرفته نشود وضعیت از این نیز ناگوارتر می‌شود.

اکنون نیمی از جمعیت استان چهارمحال و بختیاری یعنی حدود ۴۶۰ هزار نفر در آب شرب خود مشکل دارند و همچنین آب شرب بیش از ۲۰۰ روستا به گفته استاندار این استان از طریق تانکر و به صورت سیار تأمین می‌شود. تمامی نواحی شهرک‌های صنعتی این استان نیز در تأمین آب شرب خود مشکلی جدی دارند؛ به گونه‌ای که آب ۶ شهرک صنعتی بزرگ این استان با تانکر آبرسانی می‌شود.

همچنین در آب کشاورزی که شغل بیشتر مردم این استان است مشکلات فراوانی دیده می‌شود. طرح‌های بزرگی که در سال‌های گذشته مردم استان سرمایه‌گذاری کرده‌اند به دلیل عدم تخصیص آب، معطل مانده و کشاورزان بیکار منتظر نشسته‌اند.

 برگزاری تجمع مردم چهارمحال و بختیاری/ خواسته تجمع کنندگان چه بود؟

این مسائل موجب شد تا یکشنبه ۳۰ آبان، مردم این استان برای رساندن صدای خود به مسئولان، تجمعی اعتراضی و مردمی برگزار کرده و درد بی‌آبی را فریاد بزنند.

"گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، خشکی رودخانه‌ها و رود‌ها از معضلاتی است که این روز‌ها درباره آن زیاد می‌شنویم"این در حالی است که بار‌ها مسئولان هشدار داده‌اند. تجمع مردم این استان دو روز متوالی یعنی در اول آذر هم برگزار شد، تجمعی که بخشی از آن مربوط به خشکسالی و بخشی دیگر مربوط به سوءمدیریت در دولت‌های پیشین است.

مردم چهارمحال و بختیاری که در مقابل استانداری تجمع کرده بودند خواستار توقف پروژه‌های انتقال آب از این استان به استان‌های کویری برای مصارف غیرشرب شدند، آن‌ها معتقد بودند اجرای این پروژه‌ها تبعات زیست‌محیطی فراوانی دارد.

تجمع کنندگان پروژه‌های انتقال آب از جمله تونل بهشت‌آباد، گلاب و سد و تونل کوهرنگ ۳ که زندگی و معیشت آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده را بدون مجوز و غیر قانونی دانسته و خواستار توقف این پروژه‌ها شدند.

برخی از این تجمع کنندگان در تجمع اعتراضی خود تاکید کردند که اگر قرار است آبی از این استان به سایر استان‌ها انتقال داده شود، باید برای مصارف شرب باشد و انتقال آب برای مصارف صنایع آب‌بر در استان‌های کویری مانند اصفهان و یزد مانند نباید صورت بگیرد، زیرا نیمی از مردم این استان در تامین آب برای شرب با مشکل مواجه هستند و کشاورزان نیز با مشکلات بسیاری مواجه شده‌اند.

اجرای عدالت در توزیع آب، تخصیص آب به طرح‌های کشاورزی، اجرای پروژه آبرسانی بن- بروجن و جلوگیری از انتقال آب برای صنایع آب‌بر هم از دیگر خواسته‌های تجمع‌کنندگان بود.

برخی از آن‌ها معتقد بودند دولت سابق یعنی دولت روحانی، سوء مدیریتی گسترده در حق مردم این استان داشته است که به عنوان مثال می‌توان به طرح ملی بن ـ بروجن که مصوب دو دولت است و مورد تأکید و دستور وزارت کشور دولت سابق بوده است اشاره کرد؛ طرحی که دقیقاً بر اثر بی‌کفایتی برخی هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

آب شرب کافی و سالم بروجن معطل پروژه بن ـ بروجن

 مسعود ملکی، فرماندار شهرستان بروجن در خصوص وضعیت آب شرب شهرستان بروجن، گفته است: تولید و مصرف آب در شهرستان برابر است و اگر در این شرایط دِبی یکی از چاه‌ها کمتر شود و یا خشک شود چه در شهر و چه در روستا باشد قطعاً با مشکل مواجه خواهیم بود.

وی ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته سفیددشت با مشکل مواجه شد که با تانکر به شکل جیره‌بندی از آب استفاده می‌کردند؛ اما در هشت ماه گذشته با پیگیری‌ها و حفر چاه اکنون مقداری اوضاع بهبود یافته است، اما تضمینی وجود ندارد، چرا که در بخش مرکزی شهرستان، آب دشت‌ها کاهش یافته و املاح دارد و با مشکل بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنیم.

فرماندار شهرستان بروجن با اشاره به اینکه این شهرستان پیشانی خشکسالی استان است، می‌گوید: این شهرستان در حوزه آب با مشکل جدی مواجه است. در یک دهه اخیر در حوزه آب شرب مردم، کشاورزی، دامپروری، باغات و حتی صنعت با مشکل جدی مواجه هستیم.

ملکی با اشاره به پروژه بن ـ بروجن، بیان می‌کند: سرمایه زیادی برای این پروژه هزینه شده است. در حوزه شهرستان بروجن طول این مسیر و ایستگاه‌ها در حال تکمیل است و تنها شش کیلومتر از این پروژه در شهرستان بروجن باقی مانده که تکمیل می‌شود. در حوزه شهرستان دغدغه‌ای بابت این پروژه نیست، اما باید آب وارد این لوله شود.

وی ادامه می‌دهد: بروجن آخرین نقطه آبرسانی از طریق پروژه بن ـ بروجن است و این پروژه نیمی از مردم استان را در خصوص آب تأمین می‌کند.

کیفیت آب تا این مقطع مشکل بهداشتی حادی ندارد، اما آب می‌تواند استانداردتر باشد.

ملکی تصریح می‌کند: چرا باید ۳۰۰ متر زیر زمین به دنبال آب بود در حالی که مزیت استان چهارمحال و بختیاری آب است؟! وقتی آب در سطح وجود دارد و می‌تواند تمام مناطق این استان را زیر پوشش قرار دهد لزومی ندارد مردم این‌گونه تشنه باشند و آب این استان به دیگر استان‌ها انتقال یابد؛ باید حق و حقوق مبدأ رعایت شود.

وی با اشاره به خطر بی‌آبی در استان، مطرح می‌کند: مردم استان نجیب هستند و از کشور و مسئولان حمایت می‌کنند، اما این صبر و نجابت هم حدی دارد. انتظار است مسئولان بیشتر پای کار باشند تا مردم دغدغه زیادی در این خصوص نداشته باشند.

باید مقدار مصرف آب را مدیریت کنیم

با توجه به خواسته‌های مردم چهارمحال و بختیاری و همچنین مطالباتی که مردم استان‌های کم آب دارند، دولت جلساتی را برای اتخاذ تدبیر مناسب برگزار کرد، اما به نظر می‌رسد مسئولان باید سریع‌تر فکری اساسی برای حل مشکلات این استان‌ها داشته باشند.

البته نباید فراموش کرد که ما در کشور کم آبی زندگی می‌کنیم و باید مقدار مصرف آب را مدیریت کنیم. همانطور که گفته شده متوسط بارندگی در جهان حدود ۸۶۰ میلیمتر است در حالی که متوسط درازمدت این رقم در ایران ۲۵۰ میلیمتر است، این یعنی که میزان منابع آبی ما محدود است پس باید مراقب مصرف آب خود باشیم.  

جالب است بدانید که متوسط مصرف جهانی آب ۱۵۰ لیتر است، اما در ایران این سرانه مصرف تقریبا دو برابر است در حالیکه متوسط بارندگی ما بسیار کمتر از سرانه جهانی است؛  کشور‌های اتحادیه اروپا به طور متوسط چند برابر ایران آب قابل استحصال در اختیار دارند، اما هیچ کدام از آن‌ها چنین رقمی مصرف نمی‌کنند.  در میان کشور‌های اروپایی، سوئد با ۲۰۲ لیتر و لهستان با ۹۸ لیتر، به ترتیب بیشترین و کمترین سرانه مصرف آب را دارند.

در کنار این مسائل کمبود بارندگی و خشکسالی در کشور را هم اضافه کنید، سال به سال از میزان بارندگی‌ها کاسته می‌شود و آخرین آماری که شرکت مدیریت منابع آب ایران منتشر کرده تا اول خرداد ماه ۱۴۰۰ میزان بارندگی‌هایی که اتفاق افتاده ۳۶ درصد کمتر از میانگین ۵۲ ساله بوده است که بدترین وضعیت را حوضه آبخیز بخش شرقی دارد و بهترین وضعیت را حوضه آبریز دریاچه ارومیه دارد که میزان ریزش‌های آسمانی آن فقط ۷ درصد کمتر از میانگین بلند مدت است.

همه این شرایط به ما می‌گوید که دیگر وقتمان برای تلف کردن آب تمام شده و اگر به همین روال در مصرف نادرست آب پیش رویم تا چند سال آینده بخش زیادی از کشور به بیابان تبدیل می‌شود و تمدن چندین هزار ساله ایرانیان از بین می‌رود.