یک روایت معتبر از مسجد هدایت تا شعارهای طنز انقلاب

مجموعه یک روایت معتبر روایت روزها و سال هایی است که خوب یا بد، خوش یا تلخ بر مردمان و میهنمان گذشته؛ گذشته ای که مرور آن چراغی است روشنای راه آینده، راه اهتزاز پرچم اسلام بر قلل رفیع کرامت و بزرگواری، همان که معمار این بنا در سر داشت تا نایبش پرچم این قافله را به منزل مقصود برساند.

چنان که سید شهیدان اهل قلم روزی بر قلم رانده «زمان بر ما اسیران زمان است که می گذرد اگر نه در پیشگاه لازمان و لامکان دیروز و امروز و فردا به یکباره حاضرند و این عرصه زمان را هم او برای تکامل من و تو گسترده است. هزاران سال از آغاز حیات بشر بر این کره خاکی می گذرد و همه آنان تا به امروز مرده اند و ما نیز خواهیم مرد و بر مرگ ما نیز قرن ها خواهد گذشت، خوشا آنانکه مردانه مرده اند و تو ای عزیز می دانی تنها کسانی مردانه می‌میرند که مردانه زیسته باشند...».

بهانه انتشار این مجموعه از تاریخ کشور روایت اشخاص، وقایع و اماکن بر پایه مستندات آن روزهاست، تاکنون حدود ۲۲ جلد از این مجموعه منتشر شده است. 

روایت مسجد هدایت نوشته حسین یحیوی از تازه ترین عنوان های این مجموعه است؛ روایت کتاب از سال های آخر دهه ۲۰ و با این جملات آغاز می شود:

سربازهای آمریکایی انگلیسی و روسی تهران را قرق کرده بودند، اسباب تفریحشان هم نه در شیرکش خانه های تهران پیدا می شد و نه در عرق فروشی محله ارمنی ها؛ جنس خارجی می خواستند، حجره دارهای بازار هم که سنتی بودند و مذهبی تن به فروش این جور چیزها نمی دادند...

آقا سیدمحمود از قم که به تهران آمد سمت دروازه قزوین خانه گرفت آن سمت شهر پر بود از کاروان سرا، پاتوق مردم روستایی مردمی که هنوز در شش و بش انتخاب میان قبا و لباده خودشان با کت و کلاه پهلوی بودند.

حاج حبیب الله مبل ساز آمد پیش آقای طالقانی دعوت کرد ایشان هفته ای یک بار بیاید مسجد هدایت و تفسیر قرآن بگوید، آقای طالقانی پذیرفت اما حکایت مسجد هدایت حکایت غریبی بود.

مسجد هدایت نزدیک چهارراه استانبول بود جایی که لاله زار و استانبول به هم می رسیدند در مسجد تو کوچه باز می شد کوچه بن بست بود و انتهایش یک سینما سینما پارک...

هرچه برنامه های مسجد بیشتر طرفدار پیدا می کرد صاحب سینما هم فیلم های مستهجن تری نمایش می داد بعدها کار به آنجا کشید که صاحب سینما دو هزار تومان به کلانتری رشوه داد تا در مسجد را ببندند اما مردم نگذاشتند سینما پارک یکی از هزار بود توی همان راسته چهارراه استانبول...

عرق فروشی و کاباره هم تا دلت بخواهد پیدا می شد، به همین خاطر خیلی از مذهبی های آن روزگار به آقا خرده می گرفتند چرا رفتی آنجا نماز می خوانی، یکی شان پدر جلال آل احمد بود (احمد طالقانی) پسرعموی آقا بود، یک بار جلوی آقا را گرفت و پرسید چرا رفتی وسط محله عرق فروش ها نماز میخوانی؟ آقای طالقانی هم گفت: مسلمان کردن آدم متدین زحمتی ندارد، او خودش نمازش را بهتر از من و شما می خواند، اگر بتوانم پای یکی از اینها را که دور و بر سینما و کاباره پرسه می‌زند به مسجد باز کنم کاری انجام داده‌ام.

بعضی‌ها هم مغرض بودند می‌گفتند: در مسجد هدایت همه ریش شان را هفت تیغه می کنند بعد نماز می خوانند آقای طالقانی مگر حرمت تراشیدن ریش را نمی داند؟ آقا هم جواب داد: درست کردن ریشه این جماعت با من درست کردن ریش شان با شما، من می آورمشان مسجد با قرآن و اسلام آشناشان می‌کنم بعد شما ببرید ریش گذاشتن یادشان بدهید. (ص. ۱۰-۱۴)

روایت تحولات مسجد هدایت با جلسات آیت الله طالقانی در ۶ فصل این کتاب همراه با تصاویر قدیمی در ۸۸ صفحه آمده است تا نهایت: «با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۵۷ تفسیر قرآن مسجد هدایت به شکل وسیع‌تری در نماز جمعه تهران و برنامه های رادیو و تلویزیونی آقای طالقانی جای گرفت، از آن پس هدایت به اندازه شاگردان تربیت یافته اش وسعت یافت، شاگردانی که هر کدام نقش بزرگی در پیروزی و پایداری انقلاب داشتند.»(ص. ۸۱)

یک روایت معتبر درباره شعارهای طنز ایام انقلاب

این کتاب توسط امید مهدی نژاد در ۴ فصل و ۸۸ صفحه به شعارها و اشعار طنز دوران انقلاب و داستان های کوتاه مربوط و پیش زمینه آن می پردازد. 

«شعارها ویترین خواسته‌ها و دغدغه‌های مردم هستند به ویژه در شرایط ملتهب سیاسی که شعارسازی ها بیش از آنکه کنترل شده باشند فی البداهه اند و به طور خودجوش پدید می آیند و شیوع پیدا می‌کنند، برای دستیابی به شعارهای انقلاب منابع زیادی در اختیار نیست در واقع به جز یکی دو کتاب که برخی از شعارهای آن دوران را در خود ثبت کرده‌اند منبع دیگری در این زمینه وجود ندارد.

در این یکی دو کتاب نیز چیزی درباره زمینه‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی شعارها نیامده و تنها به ثبت و ضبط شعارها اکتفا شده است.

در مجموعه مختصری که پیش روی شماست شعارهایی گردآوری شده اند که غیررسمی و غیر مجاز شمرده می‌شود، وجه مشترک این شعارها طنز آمیز بودن آنهاست برخی از آنها در هجو شاه و وابستگان به رژیم شاهنشاهی ساخته و پرداخته شده اند و برخی از طنزی تلخ و عمیق و گزنده برخوردارند.»

بخشی از کتاب:

انقلاب تا کی؟ دویدن و زدن و خوردن و کف خیابان پرپرشدن تاکی؟ تاکی می‌شود مردم توی خیابان ها باشند و شعار بدهند و فرار کنند و گلوله بخورند و آرزوی مرگ شاه و سقوط نظام شاهنشاهی را فریاد کنند این وضع تا کی باید ادامه پیدا کند؟ این حرف خیلی ها بود. پیرترها و محتاط تر ها می پرسیدند مگر تا کی میشود این وضع را ادامه داد، می‌گفتند مردم آسایش و آرامش میخواهند و مملکت نظم و ثبات، خیلی‌ها بودند که می پرسیدند «تا کجا و تا کی؟» و جواب جوان های انقلابی این بود که تا هر وقت که لازم باشد تا اطلاع ثانوی؛ تا اطلاع ثانوی /مرگ برای شاه... (ص.۱۹)