چگونه یک گزارش محرمانه‌ قصد دولت چین برای اویغورها را فاش کرد

• دولت چین کودکان اویغور را 'به زور به یتیم‌خانه می‌فرستد'
• درز یک مطالعه دولتی در چین: تمرکز بر 'جابه‌جایی جمعیت مسلمانان اویغور و همانندسازی اقلیت‌ها'
• آمریکا چین را به نسل‌کشی ایغورها متهم کرد
• ویدیویی از مدل اویغور که اسرار بازداشتگاه سری و امنیتی چین را برملا کرد

"این بررسی قرار بود فقط به رویت مقام‌های رده بالا برسد ولی تصادفا در اینترنت قرار گرفت و اکنون بخشی از تحقیقات بی‌بی‌سی است بر پایه گزارش‌های تبلیغاتی، مصاحبه‌ها و بازدید از کارخانه‌های چین"در این اعلامیه مشاغلی تبلیغ می‌شوند در استان آنهوئی، در فاصله ۴ هزار کیلومتری. به گفته یک خبرنگار، بعد از دو روز تمام، حتی یک نفر هم از روستا برای ثبت نام نیامد و مسئولان خود از این خانه به آن خانه رفتنند.

در ادامه گزارش تصاویری دیده می‌شود از برنامه گسترده چین برای انتقال اویغورها، قزاق‌ها و اقلیت‌های دیگر به سین‌کیانگ و به کارخانه‌ها و مشاغل کارگری که اغلب خیلی دور از خانه‌هایشان است. این گزارش در سال ۲۰۱۷ و تقریبا همزمان با تشدید این سیاست پخش شد ولی تاکنون در اخبار بین‌المللی انعکاس نیافته است. بعد دیده می‌شود که مسئولان با پدری صحبت می‌کنند که بوضوح تمایلی برای فرستادن دخترش به نام بوزینب به چنین فاصله دوری ندارد.

او استدعا می‌کند: "باید کس دیگری باشد که بخواهد برود. ما می‌توانیم زندگی خودمان را اینجا تامین کنیم، بگذارید زندگی‌مان را بکنیم".

بعد مسئولان با خود بوزینب ۱۹ ساله حرف می‌زنند و به او می‌گویند که اگر بماند باید ازدواج کند و دیگر نخواهد توانست آنجا را ترک کند و بعد می‌پرسند: "فکر کن، می‌روی؟". او زیر ذره‌بین نگاه مقام‌های دولتی و دوربین تلویزیون دولتی سر خود را تکان می‌دهد و می‌گوید: "نه".

توضیح تصویر،

این گزارش دولت چین در رسانه‌های خارجی انعکاسی نیافت

فشارها ادامه پیدا می‌کنند و در نهایت او با گریه قبول می‌کند و می‌گوید: "اگر بقیه بروند، من هم می‌روم". این فیلم با خداحافظی و اشک مادران و دختران خاتمه پیدا می‌کند و بوزینب و دیگران برای کار به جایی دیگر منتقل می‌شوند و خانواده و فرهنگ خود را پشت سر می‌گذارند.

"سوپا سکویی کم ارتفاع است که زندگی سنتی خانواده‌های اویغور در وسط خانه به دور آن شکل می‌گیرد"

پروفسور لورا مورفی متخصص حقوق بشر و برده‌داری معاصر در دانشگاه شفیلد هالام در بریتانیا سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ در سین‌کیانگ زندگی کرده و بعد هم چند بار به آنجا سفر کرده است. او به بی‌بی‌سی گفت: "این ویدئو جالب توجه است. دولت چین دائم می‌گوید افراد برای شرکت در این برنامه‌ها داوطلب می‌شوند ولی این ویدئو کاملا نشان می‌دهد این یک سیستم اجبار است و به مردم اجازه امتناع نمی‌دهد".

"نکته دیگر انگیزه پنهانی است. اگرچه حرف آنها رهایی مردم از فقر است ولی تغییر دادن کامل زندگی، جدا کردن اعضای خانواده، پراکنده کردن جمعیت، تغییر دادن زبان، فرهنگ و ساختار خانوادگی، احتمالا فقر را کم نمی‌کند بلکه افزایش می‌دهد".

رد تغییر واضح رویکرد چین در نحوه حاکمیت بر سین‌کیانگ را می‌توان در دو حمله بی‌رحمانه به عابران پیاده و مسافران در پکن در سال ۲۰۱۳ و شهر کونمینگ در سال ۲۰۱۴ پی گرفت.

این دو حمله به گردن اسلام‌گرایان و تجزیه‌طلبان اویغور انداخته شدند.

در هر دو طرح، اردوگاه‌های اجباری و انتقال مشاغل، انگیزه اصلی، جایگزین کردن وفاداری "قدیمی" اویغورها به فرهنگ و باور اسلامی است با هویت مادی "مدرن" و وفاداری اجباری به حزب کمونیست. این هدف اساسی یعنی ادغام اویغورها در فرهنگ اکثریت هان، در یک بررسی جامع درباره انتقال مشاغل در سین کیانگ بوضوح دیده می‌شود. این بررسی برای مقام‌های ارشد چین تهیه شده بود و بی‌بی‌سی آن را دیده است.

این گزارش یک تحقیق میدانی است که در سال ۲۰۱۸ در ولایت ختن در سین‌کیانگ انجام شده و در دسامبر ۲۰۱۹ ناخواسته در فضای مجازی در دسترس عموم قرار گرفت و چند ماه بعد برداشته شد.

این گزارش را گروهی از دانشگاهیان دانشگاه نانکای در شهر تیانجین چین نوشتند و نتیجه‌گیری کرده‌اند که انتقال انبوه نیروی کار، "روشی مهم برای نفوذ، آمیختن و ادغام اقلیت‌ اویغور" است و باعث "تحول فکری آنها" می‌شود. در آن گفته می شود.

"اما بادهای گرمی که در کویر تاکلاماکان می‌وزند، با خود نگرانی و تغییر می‌آورند.سپس گزارش گروهی از مسئولان را نشان می‌دهد که زیر یک اعلامیه قرمزرنگ در وسط روستا نشسته‌اند"جدا کردن از ریشه کن کردن و جابجایی آنها به مناطق یا دیگر استان‌های چین، "از تراکم جمعیت اویغور می‌کاهد".

یک محقق اویغور خارج از چین این گزارش را در اینترنت یافت و قبل از اینکه دانشگاه متوجه خطای خود شود، یک نسخه از آن را ذخیره کرد.

دکتر آدریان زنز یکی از اعضای ارشد بنیاد یادبود قربانیان کمونیسم در واشنگتن، تحلیل خود را از این گزارش نوشت که شامل ترجمه آن به زبان انگلیسی هم هست. دکتر زنز به بی‌بی‌سی گفت: "این یک منبع معتبر و بی‌سابقه است که دانشگاهیان برجسته و مسئولان سابق دولتی با دسترسی سطح بالا به سین کیانگ نوشته‌اند: "به نظر من مازاد جمعیت اویغورها که به نحوی باید به آن رسیدگی می‌شد و انتقال مشاغل برای کاهش تراکم جمعیت آنها در سرزمین‌های مادری‌شان، تکان‌دهنده‌ترین اذعان این گزارش است".

تجزیه و تحلیل دکتر زنز شامل نظر حقوقی ارین فرل روزنبرگ، مشاور ارشد پیشین موزه یابود هولوکاست در آمریکاست. به نظر او گزارش نانکای "زمینه معتبری" را برای جنایت علیه بشریت از راه انتقال اجباری و مجازات فراهم می‌کند.

وزارت خارجه چین در یک بیانیه مکتوب گفت: "این گزارش فقط دیدگاه شخصی نویسنده را منعکس می‌کند و بیشتر محتویات آن مطابق با واقعیت نیست. ما امیدواریم خبرنگاران برای گزارش دادن درباره سین‌کیانگ از اطلاعات رسمی که دولت چین منتشر کرده استفاده کنند".

نویسندگان گزارش نانکای با آب و تاب درباره تلاش برای مبارزه با فقر می‌نویسند که مبنای آن "تضمین" وجود "داوطلب" در محل‌های کار است و اینکه کارخانه‌ها به کارگران امکان "رفت و برگشت آزادانه" بدهند.

ولی چنین ادعاهایی در تضاد با جزئیات اجرای عملی این سیاست است. "اهدافی" تعیین شده‌اند که باید به آنها رسید و در زمان انجام این مطالعه فقط در ولایت ختن، ۲۵۰ هزار کارگر به جاهای دیگر فرستاده شده بودند که یک‌پنجم کل جمعیت در سن کار در آنجا است. فشارهایی برای رسیدن به این اهداف وجود دارد و در "همه روستاها" مراکز استخدام باز شده که مسئول "بسیج جمعی" و "بازدید از خانه‌ها" هستند، درست مشابه مورد بوزینب.

توضیح تصویر،

خوابگاه کارخانه نساجی هوافو

در هر مرحله نشانه‌های کنترل وجود دارد و همه استخدام شدگان، "آموزش اندیشه سیاسی" می‌بینند و بعد در گروه‌هایی که گاهی تعداد نفراتش به صدها نفر می‌رسد، به کارخانه‌ها فرستاده می‌شوند و "برای اعمال امنیت و مدیریت"، کادرهای سیاسی آنها را "هدایت و همراهی" می‌کنند.

"به گفته یک خبرنگار، بعد از دو روز تمام، حتی یک نفر هم از روستا برای ثبت نام نیامد و مسئولان خود از این خانه به آن خانه رفتنند"کشاورزانی هم که نمی‌خواهند زمین و دا‌م‌ خود را رها کنند، تشویق می‌شوند آنها را به برنامه‌های متمرکز دولتی بسپارند تا در زمان غیبت، آنها را اداره کنند. زمانی هم که آنها به مشاغل جدید خود در کارخانه‌ها می‌رسند، زیر نظر "مدیریت متمرکز" مسئولان قرار می‌گیرند که با آنها "غذا می‌خورند و زندگی می‌کنند".

این گزارش همچنین خاطر نشان می‌کند که تبعیض عمیق در دل سیستم مانع عملکرد موثر آن می‌شود و پلیس محلی در شرق چین گاهی از ورود قطار اویغورها چنان نگران می‌شود که آنها را بر می‌گرداند. نویسندگان گزارش در بعضی موارد حتی هشدار می‌دهند که سیاست دولت در سین‌کیانگ ممکن است بسیار افراطی باشد و مثلا تعداد افرادی که به اردوگاه‌های بازآموزی فرستاده می‌شوند "بسیار بیشتر" از کسانی هستند که ظن ارتباطا‌های افراط‌گرایانه به آنها می‌رود: "نباید فکر کرد همه اویغورها آشوبگر هستند".

شرکت نساجی هوافو در حاشیه یک منطقه صنعتی تیره و تار در شهر هوآی‌بِی، در استان آنهوئی در شرق چین قرار دارد.

بوزینب در گزارش تلویزیون دولتی به همین کارخانه فرستاده شد. در زمان بازدید بی‌بی‌سی از یک خوابگاه پنج طبقه اویغورها، به غیر از یک جفت کفش پشت یک پنجره باز، اقریبا نشانه دیگری از سکونت دیده نمی‌شد. نگهبان دروازه ورودی گفت برای مهار شیوع کرونا، کارگران اویغور "به خانه‌هایشان بازگشته‌اند". هوافو هم در بیانیه‌ای گفت: "در حال حاضر این شرکت کارگران سین‌کیانگ را استخدام نمی‌کند".

ولی بی‌بی‌سی توانست روبالشی‌های تولید هوافو را در وب‌سایت آمازون بریتانیا برای فروش پیدا کند. البته این امکان وجود نداشت که بفهمیم این محصول در کارخانه‌ای که از آن بازدید کردیم تولید شده بود یا در یکی دیگر از کارخانه‌های این شرکت.

"در ادامه گزارش تصاویری دیده می‌شود از برنامه گسترده چین برای انتقال اویغورها، قزاق‌ها و اقلیت‌های دیگر به سین‌کیانگ و به کارخانه‌ها و مشاغل کارگری که اغلب خیلی دور از خانه‌هایشان است"آمازون به بی‌بی‌سی گفت کار اجباری را تحمل نمی‌کند و اگر محصولی را پیدا کند که با استانداردهای زنجیره تامین کالایش مطابقت نداشته باشند، آن را کنار خواهد گذاشت.

بی‌بی‌سی با همکاری گروهی خبرنگار بین‌المللی مستقر درچین، در مجموع از شش کارخانه بازدید کرد. در کارخانه کفش دونگوان لوژو در استان گوانجو، یکی از کارگران گفت کارکنان اویغور خوابگاه و غذاخوری جداگانه دارند و یک فرد محلی هم به خبرنگاران گفت این شرکت برای اسکچرز کفش می‌سازد. قبلا این کارخانه به شرکت آمریکایی اسکچرز مرتبط دانسته شده بود و ویدئوهایی تایید‌نشده در شبکه‌های اجتماعی بود که ظاهرا کارگران اویغور را در خط تولید اسکچرز نشان می‌داد و به یک بانک راهنمای کسب و کارهای اینترنتی در چین ارجاع می‌داد.

اسکچرز در بیانیه‌ای گفت " کار اجباری را به هیچ وجه نمی‌پذیرد" ولی درباره اینکه آیا از دونگوان لوژو بعنوان تولیدکننده استفاده می‌کند، پاسخی نداد.

دونگوان لوژو هم به پرسش‌های ما پاسخی نداد.

مصاحبه‌های ضبط شده در محل نشان می‌دهند کارگران اویغور در اوقات فراغت اجازه ترک آزادانه آنجا را داشته‌اند. ولی در کارخانه‌هایی که برای تحقیقی دیگر بازدید شده بودند، شواهدی خلاف آن دیده می‌شود. حداقل در دو مورد، به خبرنگاران از برخی محدودیت‌ها گفته شد و در کارخانه‌ای در شهر ووهان، یک کارمند هان‌تبار به بی‌بی‌سی گفت حدود ۲۰۰ کارگر اویغور به هیچ وجه اجازه خروج ندارند.

منبع تصویر،

Nathan VanderKlippe/The Globe and Mail

توضیح تصویر،

خوابگاه کارگران کارخانه کفش دونگوان لوژو

سه ماه بعد از نشان دادن بوزینب در حال ترک روستا برای آموزش سیاسی، تلویزیون دولتی چین بار دیگر با او ملاقات کرد، این بار در شرکت نساجی هوافو در هوآی‌بی. یکپارچه کردن اویغورها باز هم موضوع اصلی گزارش است. در یک نما، بوزینب برای اشتباهاتش سرزنش می‌شود و نزدیک است گریه‌اش بگیرد اما گفته می‌شود تحولی در او در حال شکل‌گیری است: " دختر کمرویی که حرف نمی‌زد و سرش را پایین می‌انداخت، در کار خود اعتماد به نفس پیدا می‌کند.

"این گزارش در سال ۲۰۱۷ و تقریبا همزمان با تشدید این سیاست پخش شد ولی تاکنون در اخبار بین‌المللی انعکاس نیافته است"شیوه زندگی و افکارش در حال عوض شدن هستند".