مرگ کهنه‌سربازی که چه گوارا را کشته بود

۵۵ سال بعد از دستگیری و کشته شدن ارنستو چه گوارا در جنگل‌های بولیوی، ماریو تران سالازار، افسر ارتش بولیوی که ادعا می‌کرد چه گوارا با گلوله او کشته شده، بر اثر سرطان درگذشت.

پسر این نظامی سابق بولیوی روز پنج‌شنبه ۱۹ اسفند (۱۰ مارس) در گفت‌وگویی با خبرگزاری فرانسه، از مرگ پدر خود ''بر اثر ابتلا به سرطان پروستات'' خبر داد.

در همین خصوص، گری پرادو، مربی نظامی پیشین که چه گوارا را دستگیر کرده بود، نیز می‌گوید: «تران بیمار بود و کاری از دست کسی برنمی‌آمد».

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

داستان مرگ چه گوارا

ارنستو چه گوارا، انقلابی آرژانتینی، که قصد داشت تا انقلابی همچون کوبا را در لیبی رهبری کند، حدود یک سال پایانی زندگی‌اش را همراه با شماری از هوادارنش در جنگل‌های بولیوی گذراند.

او تحت تعقیب نیروهای نظامی – امنیتی بولیوی و ایالات متحده آمریکا قرار داشت و سرانجام در ۸ اکتبر سال ۱۹۶۷ در جنگل‌های بولیوی دستگیر شد. 

چه گوارا در جریان آخرین درگیری نظامی خود مجروح شد. او را پس از بازداشت، به مدرسه‌ای در یک روستا منتقل کردند و ظاهرا در این مدرسه، به ضرب گلوله ماریو تران سالازار از پای درآمد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به فاصله اندکی پس از اعلام خبر بازداشت و کشته شدن چه گوارا تصویری از جنازه او و شش همرزمش به نمایش گذاشته شد.

''بدترین لحظه زندگی من بود''

ماریو تران سالازار قرار بود ۳۰ سال در ارتش بولیوی خدمت کند. او یک بار درباره لحظه تیراندازی به چه گوارا گفته بود: «بدترین لحظه زندگی من بود». به گفته ماریو تران، چه گوارا ''سرگیجه'' داشت. 

چه‌گوارا در زمانی که کنار چریک‌های انقلابی کوبا به رهبری فیدل کاسترو سرگرم مبارزه بود، با شخصیت گیرا و پرجذبه‌ی خود به شهرتی جهانگیر رسید، اما از فردای مرگش به شخصیتی اسطوره‌ای بدل شد

تران گفته است که می‌ترسید تا چه گوارای مجروح، اسلحه را از او بگیرد و با خودش فکر کرد: «خونسرد باش؛ خوب هدف بگیر؛ تو یک نفر را خواهی کشت». تران سپس چشم‌هایش را بست و شلیک کرد.

چه گوارا  تحصیل‌کرده‌ی رشته پزشکی بود و برای مداوا به نقاط فقرزده شهرها می‌رفت. او در سال ۱۹۵۵ میلادی با فیدل کاسترو آشنا شد. این دو، جنبشی شورشی و زیرزمینی علیه فولخنثیو باتیستا، دیکتاتور کوبا به راه انداختند.

فیدل کاسترو پس از پیروزی انقلاب کوبا با تغییر قانون، چه گوارا را که به "فرمانده" شهرت داشت، از تابعیت کوبایی برخوردار کرد. چه گوارا نخست رئیس بانک مرکزی بود و در سال ۱۹۶۱ به ریاست وزارت صنایع کوبا رسید.

"او دست به اصلاحاتی بنیادین در نظام اقتصادی کوبا زد، تمامی دارایی‌های آمریکای شمالی در این کشور را دولتی کرد"او دست به اصلاحاتی بنیادین در نظام اقتصادی کوبا زد، تمامی دارایی‌های آمریکای شمالی در این کشور را دولتی کرد. اصلاحات ارضی و برنامه‌های گسترده برای سوادآموزی نیز از دیگر اقدامات مهم او در کوبا بود.

اختلاف میان چه گوارا و کاسترو در سال ۱۹۶۵ بالا گرفت و "ال چه" کوبا را به مقصد کنگو ترک کرد تا در آنجا ارتشی چریکی پایه‌ریزی کند.

چه گوارا از کنگو راهی بولیوی شد، اما در آنجا نیز با مشکلاتی مانند کنگو روبرو گردید. او به جای اینکه بتواند کشاورزان را به شورش ترغیب و بسیج کند، با مبارزان خود در انزوا به سر می‌برد. قشر روستایی بولیوی به ندرت از چه گوارا پشتیبانی می‌کرد.

مرگ چه‌گوارا در بولیوی آغاز دور دیگری از شهرت و محبوبیت او در سطح بین‌المللی و در قاره‌های مختلف بود. 

 

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  رفیقی به نام "چه"

  برخی‌ها او را چهره‌ای می‌خواندند که به خاطر عقاید ایدئولوژیک خود دست به قتل می‌زند و برخی دیگر او را مبارزی می‌دانستند که در راه دنیایی عادلانه می‌جنگد. سخن از ارنستو چه گوارا است که در روز ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸ در خانواده‌ای مرفه در شهر روساریو در آرژانتین به دنیا آمد.

  چه گوارا اگر چه به همراه فیدل کاسترو در کوبا نظامی را پایه نهاد که در آن حکم اعدام اجرا می‌شود، اما به چهره‌ای اسطوره‌ای بدل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  پزشکی در کنار چریک‌ها

  چه گوارا (نفر اول از چپ) تحصیل‌کرده‌ی رشته پزشکی بود. او در سال ۱۹۵۵ میلادی با فیدل کاسترو (نفر دوم از چپ) آشنا شد. این دو جنبشی شورشی و زیرزمینی علیه فولخنثیو باتیستا، دیکتاتور کوبا به راه انداختند. در این تصویر که به سال ۱۹۵۸ برمی‌گردد، کاسترو، چه گوارا و چند چریک دیگر درباره چگونگی مبارزه‌ی خود رایزنی می‌کنند. باتیستا در روز اول ژانویه ۱۹۵۹ از کوبا گریخت.

  "او به جای اینکه بتواند کشاورزان را به شورش ترغیب و بسیج کند، با مبارزان خود در انزوا به سر می‌برد"

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  قهرمانان انقلاب کوبا

  فیدل کاسترو پس از پیروزی انقلاب کوبا با تغییر قانون، چه گوارا را که به "فرمانده" شهرت داشت، از تابعیت کوبایی برخوردار کرد. چه گوارا نخست رئیس بانک مرکزی بود و در سال ۱۹۶۱ به ریاست وزارت صنایع کوبا رسید. او دست به اصلاحاتی بنیادین در نظام اقتصادی کوبا زد، تمامی دارایی‌های آمریکای شمالی در این کشور را دولتی کرد. اصلاحات ارضی و برنامه‌های گسترده برای سوادآموزی نیز از دیگر اقدامات مهم او در کوبا بود.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  مبارزی برای ستم‌دیدگان

  چه گوارا در دوران تحصیل رشته‌ی پزشکی به کشورهای گوناگون آمریکای لاتین سفر کرد. مشاهده‌ی فساد، فقر و محرومیت روی او تأثیری عمیق گذاشت.

  او گاه به عنوان پزشک در مرکز نگهداری بیماران جزامی خدمت کرد. چه‌گوارا بعدها به عنوان وزیر صنایع کوبا نیز دوش به دوش دیگران کار می‌کرد. تصویری از همکاری او با کارگرانی که در اوایل سال ۱۹۶۱ مشغول احداث خانه‌های ارزان‌قیمت در کوبا بودند.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  مصرف "محصولات دشمن"

  چه گوارا علیرغم موضع ضدآمریکایی‌اش گاه دست به مصرف "محصولات دنیای سرمایه‌داری" می‌زد. تصویری از انقلابی مشهور کوبا در هنگام نوشیدن کوکاکولا در کنگره مسائل اقتصادی و اجتماعی در اروگوئه در ماه اوت ۱۹۶۱. بد نیست این نکته را هم از زندگی خصوصی "ال چه" بدانید و آن اینکه او عشق زیادی به بازی شطرنج داشت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  محکوم به شکست

  اختلاف میان چه گوارا و کاسترو در سال ۱۹۶۵ بالا گرفت و "ال چه" کوبا را به مقصد کنگو ترک کرد تا در آنجا ارتشی چریکی پایه‌ریزی کند.

  "سخن از ارنستو چه گوارا است که در روز ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸ در خانواده‌ای مرفه در شهر روساریو در آرژانتین به دنیا آمد"برخی‌ها بر این باورند که چه گوارا در کوبا بیش از اندازه شور و شوق انقلابی داشت و به همین خاطر نیز به کنگو فرستاده شد. سوای اینکه کدامیک از این دو روایت درست است، باید اذعان داشت که تلاش‌های چه‌ گوارا در کنگو بی‌نتیجه ماند و او پا به آخرین ایستگاه تلاش‌های خود گذاشت.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  انقلاب بدون انقلابیون

  چه گوارا از کنگو راهی بولیوی شد، اما در آنجا نیز با مشکلاتی مانند کنگو روبرو گردید. او به جای اینکه بتواند کشاورزان را به شورش ترغیب و بسیج کند، با مبارزان خود در انزوا به سر می‌برد. قشر روستایی بولیوی به ندرت از چه گوارا پشتیبانی می‌کرد و حتی گاه موضعی بدبینانه و خصمانه در قبال او داشت. یکی از آخرین عکس‌های چه گوارا به همراه قاطرش "چیکو".

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  از انقلابی تا "شهید"

  گری پرادو، فرمانده گردانی در بولیوی، روز هشتم اکتبر ۱۹۶۷ چه گوار را در روستای لا ایگرا دستگیر کرد و او یک روز بعد نیز به همراه یارانش اعدام شد.

  پرادو در آن زمان به خبرگزاری آلمان گفت که چه گوارا "به دستور بالا" اعدام شده است. به گفته‌ی او علت هم آن بوده که "زندان‌های بولیوی چنان وضعیت بدی داشته‌اند که خطر فرار زندانیان می‌رفته است".

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  زیارتگاهی برای "چهره‌ای مقدس"

  جسد چه گوارا ۵۰ سال پیش در شستشو‌خانه‌ی ببمارستان شهر واله‌گرانده نگهداری شده بود و در جایی نامعلوم دفن شد. در گوشه‌ی یکی از دیوارهای این شستشوخانه نوشته شده است: «آنها اگر تو را زیر خاک هم پنهان کنند، مانع نخواهد شد که ما تو را پیدا کنیم.» بقایای جسد چه گوارا ۳۰ سال بعد پیدا و بعد به کوبا منتقل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  فراتر از مرگ

  هزاران نفر در سال ۲۰۰۸ میلادی به مناسبت هشتادمین سالگرد تولد چه گوارا راهی زادگاهش روساریو شدند تا در مراسم رونمایی از تندیس او حضور یابند. خورخه کاستانیدا، زندگی‌نامه‌نویس چه گوارا معتقد است، او به این خاطر چنین محبوب است که توانسته در جهان غرب شورشی فرهنگی و برگشت‌ناپذیر به جریان اندازد. چه گوارا علیرغم اعمال خشونت‌آمیزش به یکی از نمادهای دنیای مدرن بدل شد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  عکسی حک‌شده در اذهان

  عکسی که در سال ۱۹۶۰ از چه‌گوارا گرفته شده را "مشهورترین عکس جهان و نماد قرن بیستم" و حتی "پرتیراژترین اثر تاریخ عکاسی" خوانده‌اند.

  "چه گوارا اگر چه به همراه فیدل کاسترو در کوبا نظامی را پایه نهاد که در آن حکم اعدام اجرا می‌شود، اما به چهره‌ای اسطوره‌ای بدل شد"خالق آن آلبرتو کوردا، عکاس کوبایی است. او عکس را در جریان یک گردهمایی سیاسی گرفت. او که در آن زمان عکاس روزنامه دولتی روولوسیون بود، از فرصتی کوتاه استفاده کرد و سیمای "ال چه" را با دوربین ثبت کرد. یک ناشر ایتالیایی این عکس را پس از مرگ چه گوارا منتشر و پخش کرد.

• پنجاه سال از مرگ اسطوره شورش، ارنستو چه گوارا گذشت

  "پا در کفش سرمایه‌داری"

  تصویر چه گوارا را می‌توان بر شمار زیادی از کالاهای مصرفی دید، از تی‌شرت و پوستر گرفته تا کیف و چتر و ظروف. البته احتمالا "فرمانده" در گور می‌لرزید، اگر از نقشی که در تولید این همه محصولات رنگارنگ بازی‌ می‌کند، آگاه می‌شد.