وال استریت جورنال: ایران تولید سانتریفوژ پیشرفته را در سایت کرج از سر گرفته است

روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال روز سه‌شنبه ۲۵ آبان خبر داد ایران تولید سانتریفوژهای پیشرفته در سایت کرج را که در حمله پهپادی منتسب به سازمان جاسوسی اسرائیل آسیب دیده بود، از سرگرفته است.

بر اساس این گزارش، ایران با بازیابی توان تولید دستگاه‌های گریز از مرکز برای غنی‌سازی اورانیوم، پس از حمله ۵ ماه پیش، دستکم ۱۷۰ سانتریفوژ پیشرفته جدید در سایت کرج تولید کرده است.

وال استریت جورنال به نقل از «منابع دیپلماتیک» نوشته است که ایران از نیمه تابستان، یعنی یک ماه و پس از حمله پهپادی، تولید سانتریفوژها را از سرگرفت و از آن زمان به بعد، این تولیدات شتاب گرفته است.

بیشتر در این باره:

گروسی: عدم تماس دولت رئیسی برای مذاکره تعجب‌انگیز است

ایران پس از بررسی‌ها در مورد حمله یادشده، اسرائیل را به انجام آن متهم کرد اما اسرائیل سکوت خود در این باره را تا کنون ادامه داده است.

در گزارش‌های مقامات ایران آمده بود که پهپادِ به پرواز درآمده از محلی در کرج، شرکت تکنولوژی سانتریفوژ ایران، تسا»، در حدود ۴۰ کیلومتری شمال غرب تهران را هدف قرار داد.

نیویورک‌تایمز چند روز بعد از آن حمله در روز سوم تیر، نوشته بود که اسرائیل حمله را برنامه‌ریزی و هدایت کرد.

به نوشته وال استریت جورنال، ایران از بعد از آن تعرض پهپادی، تدابیر امنیتی برای مراقبت از سایت کرج را به میزان خیره‌کننده‌ای افزایش داده است.

یکی از «منابع دیپلماتیک» به این روزنامه گفته است که سانتریفوژهای جدید تولید شده در سایت کرج احتمالا به سایت هسته‌ای فردو، یکی از سایت‌های زیرزمینی به‌شدت تحت مراقبت امنیتی ایران در اطراف قم، انتقال یافته است.

به گفته «منبع» یاد شده، معلوم نیست که سانتریفوژهای بیشتری از تولیدات اخیر سایت کرج به سایر تاسیسات هسته‌ای ایران انتقال یافته است یا نه.

این «منبع» افزوده که با توجه به ابهامات زیاد و عدم دسترسی آژانس به سایت کرج، احتمال انتقال تجهیزات جدید گریز از مرکز به سایت‌های غنی‌سازی دیگر ایران و احتمال تشدید فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم برای «اهداف نظامی» وجود دارد هر چند که شواهدی نمی‌توان ارائه کرد.

نام این «منبع» و سایر «دیپلمات‌ها» که وال استریت جورنال با استناد به آنها گزارش را تهیه کرده، ذکر نشده ولی نظر به سابقه ممکن است از دیپلمات‌های غربی مستقر در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین باشند.

گزارش این روزنامه آمریکایی در شرایطی منتشر شده که دو هفته دیگر به موعد از سرگیری مذاکرات ایران با طرف‌های مانده در برجام در وین باقی مانده است.

همزمان، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته که منتظر دعوت ایران است تا هر چه زودتر به تهران رفته و بار دیگر با مقامات ایران در باره لزوم همکاری شفاف‌تر با آژانس در خصوص پرسش‌های زیاد باقی‌مانده در باره فعالیت هسته‌ای ایران، گفت‌وگو کند.

تهران از یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، در مراحلی گام به گام تعهدات خود بر اساس برجام را محدودتر کرد و ارزیابی‌ها بر این است که از آن زمان تا کنون، حدود یک هزار سانتریفوژ پیشرفته ساخته است.

منابع وال استریت جورنال ارزیابی کرده‌اند که سانتریفوژهای پیشرفته یکی از موضوع‌های اصلی مورد اختلاف در مذاکرات آتی وین خواهد بود.

پیشرفت ایران در تولید سانتریفوژهای قوی به تهران امکان داده تا «زمان گریز» خود را به میزان محسوسی کوتاه‌تر کند؛ به این مفهوم که همه مواد، توانمندی و دانش لازم را برای تولید بمب اتم، در صورتی که تصمیم سیاسی آن را اتخاذ کند، سریعا در اختیار داشته باشد.

بر اساس گزارش ماه گذشته مقامات ایران، سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران به ۶۰ درصد افزایش یافته که به غنای ۹۰ درصدی مورد نیاز برای تولید بمب اتمی، بسیار نزدیک شده است.

اسرائیل با این تصور که بتواند «زمان گریز» برای ایران را طولانی‌تر کند، در مظان این اتهام است که در ماه‌های اخیر حملات خرابکاری به سایت‌های مهم هسته‌ای ایران، مانند نظنز و سایت کرج را تشدید کرد؛ سایت کرج از نظر تولید سانتریفوژهای قوی، تاسیسات مادر محسوب می‌شود.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کرده که بعد از آن حمله به کرج قادر نیست نظارت لازم و کافی بر تاسیسات هسته‌ای ایران و فعالیت‌های صورت گرفته در آن داشته باشد.

آژانس از یک‌سو مخالفت حکومت ایران را به عنوان دلیل ناتوانی خود در اعمال نظارت ذکر کرده و از سوی دیگر تایید کرده که تعرض صورت گرفته به سایت کرج، باعث از دست رفتن دوربین‌های نظارتی ایران شده است. آژانس در همین حال، به نام اسرائیل به عنوان عامل احتمالی حمله تیرماه به سایت کرج اشاره نکرده است.

گزارش‌های ماه‌های گذشته حاکی بود که مقامات ایران حمله منتسب به اسرائیل را به عنوان فرصتی خوب تلقی کرده و تتمه آرشیو ضبط شده از فعالیت‌های سایت کرج در دوربین‌های نظارتی آژانس را عامدانه پاک کردند.

وال استریت جورنال در تازه‌ترین گزارش خود نوشته است که توافق موقتی که چند ماه پیش میان دولت ایران و آژانس نیز بدست آمد، به طور کامل اجرا نمی‌شود اما آژانس هنوز از توان اعمال نظارت در سایت‌های فردو و نطنز، دو تاسیساتی که ایران در آن غنی‎‌سازی اورانیوم را انجام می‌دهد، برخوردار است.