شنبه‌های خوب برای کرونا؛ چرا و چطور؟

مظاهر گودرزی: خیلی‌ها برای شروع هر کاری روز شنبه را انتخاب می‌کنند، از ورزش گرفته تا رژیم غذایی یا انجام پایان‌نامه‌های دانشگاهی، شاید آن‌ها فکر می‌کنند شنبه‌ روز خوبی برای یک شروع است یا حداقل مانند سه‌شنبه‌ها خاکستری نیست، برای همین تا رسیدن شنبه منتظر می‌مانند اما احتمالاً نه ورزشی شروع می‌شد، نه رژیمی گرفته می‌شود، و نه درسی خوانده می‌شود تا شنبه برای آن‌ها تبدیل به یک روز بد شود؛ خیلی‌های دیگر هم چون قرار است بعد از تعطیلی آخر هفته مجدد به محل کار خود بروند حس خوبی‌ نسبت به شنبه‌ها ندارند. با این وجود شنبه‌ها همیشه هم بد نیستند، حداقل از روزی‌که کرونا شیوع پیدا کرد روزهای شنبه برای آمار و ارقام مربوط به موارد ابتلا به کووید۱۹ خوش یمن بوده‌اند. طوری‌که با یک نگاه ساده به آمار در ماه‌های گذشته می‌بینیم روزهای شنبه کمترین موارد ابتلا به کرونا را دارند.

کرونا و همه شنبه‌های دی‌ ۱۴۰۰

عکس زیر (عکس شماره یک) مربوط به تعداد بیمارانی است که در دی‌ماه ۱۴۰۰ به کرونا مبتلا شدند، در این عکس فلش‌های آبی‌رنگ روزهای شنبه را نشان می‌دهند، همان‌طورکه مشخص است طبق آمارهای رسمی، روز شنبه چهارم دی‌ماه، ۱۱۲۱ نفر موارد ابتلا به کرونا شناسایی شدند، این درحالی‌ست که آمار این روز (چهارم دی‌ما) از آمار روز قبل و بعد خودش کمتر است. طوری‌که جمعه (سوم دیماه) ۱۹۶۷ نفر و یکشنبه (پنجم دیماه) ۱۸۵۷ نفر موارد شناسایی شده هستند که تست پی‌سی‌آر آن‌ها مثبت شده است.

این روند مجدد برای شنبه هفته بعد یعنی یازدهم دیماه ۱۴۰۰ تکرار شده است. طوری‌که در این روز با ثبت ۱۰۰۲ نفر موارد ابتلا به کرونا، تعداد افراد شناسایی شده کمتر از روز قبل (جمعه دهم دیماه) و روز بعد (یکشنبه ۱۲ دیماه) است.

"با این وجود شنبه‌ها همیشه هم بد نیستند، حداقل از روزی‌که کرونا شیوع پیدا کرد روزهای شنبه برای آمار و ارقام مربوط به موارد ابتلا به کووید۱۹ خوش یمن بوده‌اند"سومین شنبه در دی‌ماه گذشته همین روال را دارد، طوری‌که اگر در تصویر بالا به روز ۱۸ دی‌ماه نگاه کنیم باز هم خواهیم دید ۷۰۱ بیمار شناسایی شده در این روز از آمارهای روز قبل (جمعه ۱۷ دی‌ماه) و روز بعد (یکشنبه ۱۹ دی‌ماه) کمتر است. در آخرین شنبه دی‌ماه (۲۵‌ام) یعنی جایی که آهسته آهسته دارد سروکله‌ی اومیکرون پیدا می‌شود، آمار موارد ابتلا افزایش پیدا می‌کند اما الگوی کمتر بودن شناسایی بیماران در روز شنبه همان الگوی تکراری است. در این روز ثبت ۱۴۲۱ نفر مبتلا به کرونا کمتر از جمعه قبل و یکشنبه بعد از خودش است.

کرونا و همه شنبه‌های بهمن‌ ۱۴۰۰

آمار پایین شناسایی موارد ابتلا به کرونا در روزهای شنبه، همانند دی‌ماه در بهمن‌ماه هم تکرار شد. عکس زیر(عکس شماره دو) مربوط به تعداد بیمارانی است که در ماه بهمن به کرونا مبتلا شدند، همان‌طورکه مشخص است در این ماه باتوجه به شیوع سویه‌ی اومیکرون تعداد موارد شناسایی شده به‌شدت افزایش پیدا کرده است، یعنی اگر در دی‌ماه این تعداد زیر ۵ هزار نفر بود، در بهمن‌ماه به مرز ۴۰ هزار نفر هم رسید، با این وجود روال پایین بودن آمار در روز شنبه همچنان حفظ شد، در عکس پایین فلش‌های آبی رنگ مجدد دارند روزهای شنبه را نشان می‌دهند، به‌خوبی مشخص است در تمام شنبه‌های بهمن (دوم، نهم، شانزدهم بهمن‌ماه) آمار موارد ابتلا از جمعه‌ها و یکشنبه‌های قبل و بعد از خودشان کمتر است. در تصویر زیر آمار روز شنبه بیست‌وسوم بهمن وجود ندارد، اما آمار این روز خبر از شناسایی ۱۸۵۹۸ بیمار جدید می‌دهد که از آمار روز قبل خود (جمعه بیست‌ودوم بهمن) با ۲۱۲۴۷ بیمار شناسایی شده و آمار روز بعد خود (یکشنبه بیست‌وچهارم بهمن) با ۲۵۸۱۲ بیمار شناسایی شده کمتر است و این نشان از روال ثابت شنبه‌های خوب در روزهایی بد کرونایی دارد.

کرونا فردای یک روز تعطیل

حالا باید پرسید چرا آمار موارد ابتلا به کرونا در روزهای شنبه تحت هر شرایطی کمتر است.

این پرسش را با مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا مطرح کردیم، او دراین‌باره به خبرآنلاین می‌گوید: «برخلاف تصور برخی که گمان می‌کردند ما باید روزهای تعطیل آمارهای پایین‌تری داشته باشیم این‌طور نیست چراکه مثلاً ظهر روز جمعه وقتی قرار است آمارها اعلام شود به‌طور طبیعی آمار ۲۴ ساعت گذشته اعلام می‌شود، بنابراین بخش زیادی از آمارهای روزهای تعطیل برای روز قبل از آن است که تعطیل نیستند. همین‌طور آمارهای روز بعد از تعطیلی در واقع همان آمار روز تعطیل است، در روزهای تعطیل هم که با یک مناسبت همراه شود به طریق اولی در آمارهای روز بعد با کاهش مواجه خواهیم بود.»

این اظهار نظر نشان می‌دهد آمار موارد ابتلا به کرونا نه‌تنها در روزهای شنبه پایین می‌آید بلکه در همه روزهای بعد از یک تعطیلی این روند تکرار می‌شود. مثلاً روز ۲۶ بهمن‌ماه به‌مناسبت روز ولادت حضرت علی (ع) در تقویم ایران تعطیل بود و آمارهای آن روز نشان از شناسایی ۲۵ هزار و ۳۴ بیمار جدید می‌داد، درحالی‌که فردای آن روز یعنی ۲۷ بهمن‌ماه که تعطیل نبود آمار شناسایی بیماران مبتلا به کرونا به ۱۶ هزار و ۳۱۰ بیمار کاهش پیدا کرد، یعنی تقریباً ۸ هزار بیمار کمتر شناسایی شد.

آمار پایین روز شنبه، چرا و چگونه؟

اما چرا این مسئله برای فردای یک روز تعطیل اتفاق می‌افتد؟ یونسیان در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «همیشه در روزهای شنبه و فردای تعطیلی آمارها از سایر روزها کمتر است، این مسئله چند دلیل دارد، یا در روزهای جمعه مردم خودشان کمتر به مراکز مراجعه می‌کنند چون گمان می‌کنند مراکز تعطیل هستند، یا واقعا برخی از مراکز، بخصوص بخش خصوصی و برخی از انواع مراکز دولتی روز جمعه تعطیل هستند و این باعث انباشت موارد برای روزهای غیر تعطیل می‌شود. از سویی، مراکز درمانی نیز برای جمع‌آوری و گزارش موارد ابتلا به نیروی کار نیاز دارند که در روزهای تعطیل تعدادشان کمتر می‌شود، لذا آمارها با تاخیر جمع‌آوری شوند.»

او در پاسخ به این پرسش که آیا آمارهای فریبنده روز شنبه سبب اختلال در تحلیل‌ها نمی‌شود بیان می‌کند: «ما همیشه برای بررسی‌ها یا آمارهای روز شنبه را کنار می‌گذاریم و آن شش روز دیگر هفته را بررسی می‌کنیم، یا میانگین هفتگی می‌گیریم، اگر بخواهیم شنبه‌ها را در نظر بگیریم ما را گمراه می‌کند. این مسئله برای سایر کشورها هم هست که از آن با عنوان «تاثیر آخر هفته» یا «weekend effect» یاد می‌شود و حتی در روزهای تعطیل غیر از آخر هفته نیز دیده می‌شود، اما آن‌ها چون یکشنبه‌ها تعطیل هستند بنابراین آمار روز دوشنبه‌هایشان پایین‌تر می‌شود.»

بیشتر بخوانید:

مسئولان بهشت زهرا: فعلا پذیرش ۱۷۰ تا ۲۰۰ فوتی در تهران/ پرسنل بهشت زهرا خسته‌اند

۴۷۲۳۳