جزئیات برنامه های دولت سیزدهم برای شبکه ملی اطلاعات

خبرگزاری مهر- گروه دانش و فناوری؛ معصومه بخشی پور: شبکه ملی اطلاعات اگرچه در ۱۵ سال گذشته بیشتر درگیر مفاهیم متعدد و تعاریف مختلفی بود که کاربرد اصلی آن را تحت تأثیر قرار داد اما در دولت جدید، شکل متفاوتی را پیش گرفته و به نظر می‌رسد به سمت اجرایی شدن در حرکت است.

ایجاد کارگروه مشترک میان وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی برای حل اختلاف نظر در خصوص شبکه ملی اطلاعات و نیز تعریف مأموریت جدیدی تحت عنوان «شورای راهبری توسعه شبکه ملی اطلاعات» توسط وزیر ارتباطات، گواهی بر این ادعا است.

روز گذشته نیز عیسی زارع پور در ارائه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه خود به مجلس، از وزارت ارتباطات با عنوان «وزارت شبکه ملی اطلاعات» یاد کرده و گفته است: «شبکه ملی اطلاعات از مهمترین طرح‌هایی است که باید دنبال شود. وضعیت کشور در این حوزه مطلوب نیست. این طرح عظیم بیش از ۱۵ سال است که مطرح بوده اما در شهریورماه سال گذشته، شورای عالی فضای مجازی تکلیف دستگاه‌ها برای ایجاد آن را اعلام کرده است.»

به اذعان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات «طی این سال‌ها دو هیولا از شبکه ملی اطلاعات ساخته شده است؛ یکی در میان مسئولان و دیگری در میان مردم! مسئولان معتقدند ایجاد چنین شبکه ای دست نیافتنی است و مردم معتقدند ایجاد شبکه ملی اطلاعات، دسترسی‌ها و آزادی‌های آنها را محدود می‌کند. اما ما ۱۲۰ پروژه بزرگ برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات تعریف کرده ایم و تلاش داریم قبل از موعد مقرر قانونی این شبکه را راه اندازی کنیم»

در همین حال به تازگی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز مکلف به تدوین ۸ طرح عملیاتی برای تحقق شاخص‌های عملکردی طرح کلان شبکه ملی اطلاعات شده است.

با این وجود به نظر می‌رسد گام محکمی از سوی دولت برای ثمر بخشیدن قابلیت‌ها و کاربردهای شبکه ملی اطلاعات، برداشته شده است و معاون مرکز ملی فضای مجازی نیز به عنوان ناظر شبکه ملی اطلاعات به تازگی در گفتگویی با خبرنگار مهر از عزم دولت سیزدهم برای کاربردی کردن این شبکه خبر داده است.

علی اصغر انصاری که با احکام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌عنوان «معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» و با حفظ سمت به‌عنوان «مجری و دبیر شورای راهبری توسعه شبکه ملی اطلاعات» منصوب شده است، در گفتگو با خبرنگار مهر، وضعیت فعلی شبکه ملی اطلاعات و برنامه‌هایی که وزارت ارتباطات دولت سیزدهم برای اجرایی شدن این ابر پروژه ملی دارد را توضیح می‌دهد.

در حکم انتصاب وی ماموریت‌هایی همچون تشکیل شورای راهبری و برنامه‌ریزی و پیگیری مستمر اجرای شبکه ملی اطلاعات بر اساس سند «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» و نظارت برخط بر پیشرفت پروژه‌ها، پیش‌بینی و تخصیص بودجه مورد نیاز هر یک از بخش‌های وزارتخانه برای اجرایی شدن شبکه ملی اطلاعات و نیز هماهنگی و همکاری سازنده با مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان نهاد ناظر بر توسعه شبکه ملی اطلاعات، دیده می‌شود.

انصاری معتقد است که «برای کاربردی شدن شبکه ملی اطلاعات باید فعالان بخش خصوصی را به سرمایه گذاری و ورود به این پروژه ترغیب کرد. در این زمینه به زودی اولویت‌ها و فهرست نیازمندی هایمان را هم در بخش ساخت و تولید و هم در بخش توسعه و ارائه سرویس اعلام خواهیم کرد.»

متن این گفتگو در زیر می‌آید:

این نخستین اظهار نظر فنی و رسمی وزارت ارتباطات در دولت سیزدهم در مورد ابعاد شبکه ملی اطلاعات و اعلام رویکرد و برنامه‌های مدنظر برای این پروژه ملی محسوب می‌شود.

* با وجود تعریف مسئولیت جدیدی تحت عنوان «دبیر شورای راهبری توسعه شبکه ملی اطلاعات» در وزارت ارتباطات، ابتدا برایمان از رویکرد دولت سیزدهم به «شبکه ملی اطلاعات» بگویید.

"این ابر پروژه ملی در این دولت قرار است چگونه دنبال شود و ماموریت‌هایش چیست؟شبکه ملی اطلاعات به نوعی به عنوان زیرساخت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات الکترونیکی تعریف شده است"این ابر پروژه ملی در این دولت قرار است چگونه دنبال شود و ماموریت‌هایش چیست؟

شبکه ملی اطلاعات به نوعی به عنوان زیرساخت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات الکترونیکی تعریف شده است. یعنی از ابتدا تا امروز یکی از مأموریت‌های اصلی شبکه ملی اطلاعات، تأمین زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی برای خدمات پایه کاربردی و دولت الکترونیکی بوده است. پس این مأموریت ذاتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که باید با همراهی اپراتورها این وظیفه مهم را انجام دهد.

ما معتقدیم که این نیاز و مأموریت، هیچ وقت تمام نمی‌شود؛ یعنی هر چقدر که زمان می‌گذرد به خاطر توسعه کاربری و کاربرد خدمات در شبکه ملی اطلاعات، نیاز به تأمین زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی هم توسعه پیدا می‌کند.

* پس با این وجود در قدم اول توسعه و تأمین زیرساخت‌های ارتباطی را در دستور کار دارید؟

ما در شبکه ملی اطلاعات هم به پهنای باند بیشتر و هم به سرعت‌های بیشتری نیاز داریم. همچنین باید نقاط حضورمان را در کشور توسعه دهیم.

ما معتقدیم که با ورود نسل‌های مختلف و فناوری‌های جدید نیازمند توسعه و سرمایه گذاری هستیم و این مساله در دستور کار اصلی وزارت ارتباطات همیشه بوده و از این پس نیز خواهد بود.

برای مثال در دنیا تکنولوژی‌های مرتبط با نسل پنجم و شبکه‌های پرسرعت چند صد گیگابیتی معرفی شده است، ما نیز باید متناسب با این تکنولوژی‌ها، ظرفیت شبکه ملی اطلاعات را افزایش دهیم.

* این توسعه و افزایش ظرفیتی که از آن نام می‌برید چگونه محقق می‌شود؟

افزایش ظرفیت و کار زیرساختی، نیازمند سرمایه‌گذاری است. ما معتقدیم که همواره باید خدمات و سرویس‌های مختلفی که روی زیرساخت‌های ارتباطی شبکه ملی اطلاعات می‌دهیم اقتصادی باشد.

وقتی موفق به جذب سرمایه شویم و این سرمایه گذاری با ریسک کم اتفاق بیافتد، سرمایه‌گذار ترغیب به سرمایه گذاری در این حوزه می‌شود و از ظرفیت به وجود آمده در کسب و کار خود استفاده می‌کند.

تاکید می‌کنم که مطابق برنامه ریزی مدنظر، ما همواره زیرساخت‌ها را توسعه می‌دهیم تا نیاز کاربران برطرف شود. در کنار آن در دولت جدید همواره به مدل اقتصادی و نظام تعرفه گذاری‌های جدید برای شبکه ملی اطلاعات فکر می‌کنیم تا برای سرمایه‌گذار، این بازار جذاب و امن باشد.

پس در برنامه‌های جدیدی که ما در دست انجام داریم مهمترین کار این است که ضمن اینکه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را با منابع دولتی و حاکمیتی در بخش‌هایی که جزو وظایف وزارت ارتباطات است، توسعه دهیم، از بخش خصوصی ICT و سرمایه‌گذاران فرابخشی نیز دعوت کنیم که وارد این پروژه ملی شده و ترغیب شوند که در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند.

به این ترتیب مأموریت اصلی ما در شبکه ملی اطلاعات که تأمین و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی است کماکان دنبال می‌شود و ما تلاشمان این است که تمام نقاط کشور را با پوشش حداکثری به فناوری‌های نوین متصل کنیم. اما مهم‌تر آن است که بتوانیم سرویس‌های پرکاربردی را هم روی این زیرساخت به مردم ارائه کنیم.

* با وجود بودجه‌هایی که طی چندین سال گذشته در شبکه ملی اطلاعات هزینه شده است اما تاکنون خدمات این شبکه برای مردم آنطور که باید ملموس نبوده است. شما از سرویس‌های پرکاربرد سخن گفتید؛ این سرویس‌ها شامل چه مواردی می‌شود؟

خدماتی که از آن صحبت کردم از پلتفرم‌های اینترنتی تا محتواهای دیجیتالی را شامل می‌شود. اما ما معتقدیم که باید اکوسیستمی در کشور در حوزه شبکه ملی اطلاعات راه اندازی شود تا همزمان با توسعه زیرساخت، شاهد سرمایه گذاری بخش خصوصی باشیم تا با ارزش افزوده ایجاد شده، خدمات و سرویس هم در اختیار مردم قرار گیرد.

در دنیا نیز توزیع اقتصاد به همین منوال دنبال می‌شود.

"یعنی از ابتدا تا امروز یکی از مأموریت‌های اصلی شبکه ملی اطلاعات، تأمین زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی برای خدمات پایه کاربردی و دولت الکترونیکی بوده است"یعنی درصدی از آن به بخش زیرساختی مربوط می‌شود اما چندین برابر زیرساخت، سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد و ارزش افزوده آن به حوزه خدمات بازمی‌گردد. این اکوسیستم باید در کشور ما هم اتفاق بیافتد.

چیزی که اساساً در دنیا دیده می‌شود این است که ظرفیت اکوسیستم‌ها در اندازه بازار، چندین برابر بخش CT (فناوری ارتباطات) است. اما عمدتاً در کشور ما اقتصاد این حوزه، در بخش CT دنبال می‌شود و بخش IT (فناوری اطلاعات) خیلی رشد نکرده است.

به همین دلیل ما معتقدیم که در این راستا باید تسهیلات لازم فراهم شود، مقررات زدایی صورت گیرد و یا بعضاً مقررات جدیدی تعریف شود تا ما بتوانیم فعالان و سرمایه گذاران این بخش را ترغیب کنیم که در زمینه ارائه خدمات روی شبکه ملی اطلاعات فعال‌تر شوند.

* برآورد شما از نیاز به سرمایه گذاری در شبکه ملی اطلاعات چقدر است؟ چه میزان سرمایه گذاری از سمت دولت و چه میزان سرمایه گذاری از سمت بخش خصوصی برای پیشبرد اهداف این شبکه مدنظر است؟

برآوردهای مختلفی اعلام می‌شود اما ما هنوز خیلی دقیق نتوانسته ایم به میزان سرمایه گذاری مورد نیاز برسیم. البته دوستان ما در معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات در حال مطالعه برای تخمین این موضوع هستند.

ما در آینده بسیار نزدیک اولویت‌ها و فهرست نیازمندی هایمان را هم در بخش ساخت و تولید و هم در بخش توسعه و ارائه سرویس برای شبکه ملی اطلاعات، اعلام خواهیم کرد.

مطابق با دستور وزیر ارتباطات، ما به دنبال این هستیم که صنایع و فعالان بخش ICT را با برنامه‌های خودمان آشنا کنیم و از آن‌ها دعوت کنیم که در این زمینه‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در این صورت در زمان بهره‌برداری می‌توانند سرمایه و سود خود را برداشت کنند.

اما اینکه برای اهدافمان چه میزان سرمایه گذاری نیاز است، فعلاً اطلاعات دقیقی در اختیار نداریم.

البته ما در دفتر بررسی اقتصادی وزارت ارتباطات، در بخش حساب‌های اقماری تا حد زیادی اطلاعات بخش CT را در اختیار داریم و برآورد ما برای سال آینده نیز روشن است. اما اطلاعاتمان در مورد بخش IT تقریباً ضعیف است.‌

هدف این است که با توجه به شبکه‌های نسل جدید و فناوری‌های نو، بتوانیم زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات را برای کاربری‌های جدید و نوین توسعه دهیم

* برای سال ۱۴۰۱ پیشنهادتان برای اختصاص بودجه مرتبط با شبکه ملی اطلاعات چیست؟

برای سال‌های آینده باید مقداری شیب کار را تندتر کنیم. چرا که معتقدیم اگر بخواهیم با همین فرمان پیش برویم آنطور که باید نمی‌توانیم از ظرفیت‌های نهفته بازار برای اهداف مدنظرمان استفاده و بهره‌برداری کنیم.

شبکه ملی اطلاعات زیست‌بومی است که علاوه بر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، سایر فعالان هم باید بتوانند از زیرساخت‌های پهن باند آن استفاده کنند. بر این اساس در این مرحله ما ۳ کار مهم در دست انجام داریم.

نخست نیازسنجی کرده و کاربردها و کاربری‌های مختلف را احصا می‌کنیم و پس از آن نیاز به زیرساخت‌های خودمان را سنجش کرده و بعد به فاز طراحی می‌رویم. هدف این است که با توجه به شبکه‌های نسل جدید و فناوری‌های نو، بتوانیم زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات را برای کاربری‌های جدید و نوین توسعه دهیم.

برای آنکه این موضوع ملموس‌تر شود یک مثال می زنم.

"ما معتقدیم که همواره باید خدمات و سرویس‌های مختلفی که روی زیرساخت‌های ارتباطی شبکه ملی اطلاعات می‌دهیم اقتصادی باشد"در نسل پنج (۵G) عمدتاً سه محور کاربری باید دنبال شود؛ نخست افزایش ظرفیت بالای پهنای باند، دوم کاربردهایی با تأخیر بسیار کم (برای ماشین خودران و جراحی از راه دور با برقراری اتصال در حد میلی ثانیه) و سوم کاربری‌هایی با تعداد سنسور و اتصالات زیاد (برای اتصالات مربوط به اینترنت اشیا).

ما قرار است در این قالب، نیازمندی‌ها را احصا کرده و پس از آن وارد طراحی شویم. اگرچه هر اپراتوری طراحی خود را برای شبکه دارد اما ما در صدد یک طراحی جامع برای شبکه کل کشور هستیم تا یک تقسیم کار بین اپراتورها انجام شود.

مرحله بعدی نیز مربوط به احصای میزان سرمایه مورد نیاز است تا معلوم شود که برای شبکه ملی اطلاعات با این اهداف، چه میزان منابع لازم داریم.

بودجه دولت، محدودیت‌های خود را دارد اما ما می‌خواهیم جذابیت و تسهیلاتی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کنیم تا چندین برابر این بودجه، در شبکه ملی اطلاعات سرمایه‌گذاری شود که بتوانیم این امکانات را پیاده سازی و بهره برداری کنیم.

در نهایت سومین برنامه ما در زمینه شبکه ملی اطلاعات، بهره‌برداری از خدمات است. این موضوع نیازمند مقررات زدایی و رگولیشن جدید و تعرفه گذاری است. چرا که ما معتقدیم این بخش باید اقتصادی باشد. چرا که برای مثال اگر شرکتی در یک منطقه قصد راه اندازی پورت FTTX را داشته باشد و یا سرویس را راه اندازی کرد اما مشتری نداشت، دیگر ترغیب به سرمایه گذاری نمی‌شود.

موضوع تعرفه هم همینطور است؛ تعرفه باید به گونه‌ای تنظیم شود که سرمایه گذارانی که قصد ورود به این پروژه را دارند بدانند که بازگشت سرمایه‌ای هم وجود دارد.

همه اینها باید مقررات زدایی شود. یک سری ضوابط جدید باید طرح شود تا این حلقه توسعه و بهره‌برداری و تقاضا مدام تکرار شود.

زمانی برای کاربر نهایی پهنای باند یک مگابیت بر ثانیه سرعت رویایی محسوب می‌شد اما هم اکنون با نسل‌های جدید، ۱۰ مگابیت بر ثانیه هم برای یک فیلم با حجم بالا و یا یک بازی با تراکنش بالا سرعت معمولی محسوب می‌شود.

ناخودآگاه شاهد افزایش کاربری‌ها با ورود فناوری‌های جدید هستیم اما به دلیل آنکه در برخی مسیرها ارائه خدمات اقتصادی نبوده است، نتوانستیم فناوری را به حدی که در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است، دنبال کنیم.

برای مثال فناوری FTTX در کشور جای توسعه دارد اما به جهت اینکه کاربردهای آن هنوز رشد نکرده، خیلی اقتصادی به نظر نمی‌رسد. اما اگر به موازات کاربری‌ها این فناوری توسعه پیدا کند و فناوری هم خودش را به روز کند، اقتصادی می‌شود و قابل استفاده خواهد بود.

پس در جمع بندی این اهداف باید بگویم که ما اساساً در شبکه ملی اطلاعات یک کار استاندارد را برنامه ریزی کرده ایم. یعنی مانند آنچه که تمام اپراتورهای بزرگ دنیا انجام می‌دهند.

البته وزارت ارتباطات خود را در لایه سیاست‌گذاری می

بیند و تا حد امکان هیچ کدام از این برنامه‌های توسعه را خودش راسا انجام نمی‌دهد. بلکه این برنامه‌ها از طریق اپراتورهای جدید یا اپراتورهای حاضر در حوزه خدمات و زیرساخت، دنبال می‌شود.

آن چیزی که در نهایت در حاکمیت می‌ماند بخش‌هایی است که از نظر صرفه اقتصادی، مقرون به صرفه نیست؛ مثل اتصالات روستایی که از منابع USO استفاده می‌شود.

* وضعیت زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات چگونه است؟ شما تاکیدتان به کاربردی سازی قابلیت‌های شبکه ملی اطلاعات است، آیا در حال حاضر زیرساخت‌ها برای تحقق این هدف تکمیل است؟

ما هیچ وقت نمی‌توانیم بگوییم که توسعه زیرساخت نسبت به نیاز ما کافی است.

"شما از سرویس‌های پرکاربرد سخن گفتید؛ این سرویس‌ها شامل چه مواردی می‌شود؟خدماتی که از آن صحبت کردم از پلتفرم‌های اینترنتی تا محتواهای دیجیتالی را شامل می‌شود"حتی من معتقدم که این زیرساختی که الان از آن استفاده می‌کنیم دیگر رفته‌رفته جواب مساله ما را نمی‌دهد و باید توسعه یابد.

از نظر پوشش هم همین است. مثلاً تکنولوژی ADSL در کل ایران برای اینترنت با سرعت ۲ مگابیت روی سیم مسی توسعه یافته است اما حالا کاربر نهایی کاربردی در حد ۱۰ مگابیت می‌خواهد. پس در آن صورت باید دوباره تکنولوژی را تغییر داده و لایه‌های شبکه را توسعه دهیم.

پس به معنای دقیق‌تر ما هیچ وقت نمی‌توانیم بگوییم که الان شبکه خوب است و خیالمان راحت باشد.

* در حال حاضر شبکه ملی اطلاعات در چه وضعیتی قرار دارد و شما آن را از نظر فنی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شبکه پاسخگوی نیاز فعلی است؛ اما برای آینده نزدیک، نه! حتماً باید توسعه پیدا کند. در جاهایی ما هم اکنون نیز دچار یک سری محدودیت‌ها شده ایم.
به نظر می‌رسد هرچه سریع‌تر باید در شبکه زیرساخت و هم در شبکه‌های مخابراتی و نیز در شبکه اپراتورهای دسترسی چه ثابت و چه موبایل، توسعه‌های جدی داشته باشیم.

* مصوبه طرح کلان شبکه ملی اطلاعات زیرساخت‌های ارتباطی را از زیرساخت‌های اطلاعاتی جدا کرده است. تفاوت نظر هم در این زمینه وجود داشت و انتقاد این بود که وزارت ارتباطات فقط زیرساخت ارتباطی را توسعه می‌دهد و زیرساخت‌های اطلاعاتی باقی مانده است.

نظر شما چیست؟ چه کار باید کرد که توسعه این دو با هم پیش برود؟

شبکه ملی اطلاعات در ۳ لایه مدیا (مثل فیبر و سیم مسی)، لایه انتقال و لایه هسته تقسیم بندی شده است. به این معنی که هر بسته ارتباطی و داده‌ای که بخواهد از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل شود روی لایه انتقال قرار می‌گیرد و با هر سرعتی که می‌خواهد حرکت کند، در لایه مدیا دیتا را در اختیار گیرنده قرار می‌دهد.

به بیان دیگر دیتا سوئیچینگ در شبکه ملی اطلاعات از طریق ۳ لایه هسته (Core)، لبه (EDGE ) و دسترسی (Access ) انجام می‌شود. در این ۳ لایه هسته شبکه در اختیار زیرساخت، لبه شبکه در اختیار مخابرات و دسترسی در اختیار اپراتورها است و از طریق این ۳ لایه دیتا رد و بدل می‌شود. در این فرآیند دیتاسنترها (IDC ) و مراکز توزیع محتوا (CDN ) از جمله زیرساخت‌های کلیدی هستند که به آنها زیرساخت‌های اطلاعاتی گفته می‌شود.

حالا سوال شما این است که آیا همزمان با توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، زیرساخت‌های اطلاعاتی هم توسعه می‌یابد؟ جواب این است که ما در دوره جدید توسعه مراکز قطب دیتاسنتر را به سازمان فناوری اطلاعات سپردیم تا با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی آن را توسعه دهد.

برای مثال در منطقه اقتصادی وزارت ارتباطات، سازمان فناوری اطلاعات قصد اعلام فراخوان برای راه اندازی دیتاسنترهای با ظرفیت ۵۰۰ رک به بالا دارد. این همان توسعه زیرساخت اطلاعاتی است.

"یعنی درصدی از آن به بخش زیرساختی مربوط می‌شود اما چندین برابر زیرساخت، سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد و ارزش افزوده آن به حوزه خدمات بازمی‌گردد"ما در آن منطقه مراکز توزیع محتوا را نیز داریم.

به طور کل یکی از المان‌های بسیار مهم در شبکه ملی اطلاعات دیتاسنترها هستند که در ۳ رده دیتاسنترهای ملی، بنگاهی و مأموریتی و دیتاسنترهای توزیع شده، تعریف می‌شوند. ما ایجاد دیتاسنترهای بزرگ به عنوان قطب‌های مراکز داده را در دستور کار داریم اما در این پروژه خودمان راسا با پول دولت حضور نخواهیم داشت و سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان سازمان توسعه‌ای، در این زمینه مشارکت خواهد کرد.

یکی از المان‌های بسیار مهم در شبکه ملی اطلاعات دیتاسنترها هستند که در ۳ رده دیتاسنترهای ملی، بنگاهی و مأموریتی و دیتاسنترهای توزیع شده، تعریف می‌شوند. ما ایجاد دیتاسنترهای بزرگ به عنوان قطب‌های مراکز داده را در دستور کار داریم اما در این پروژه خودمان راسا با پول دولت حضور نخواهیم داشت و سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان سازمان توسعه‌ای، در این زمینه مشارکت خواهد کرد در مورد شبکه‌های توزیع محتوا نیز هم اکنون ۳ اپراتور مشغول به فعالیت هستند اما بعضاً از نظر مقررات با محدودیت‌هایی مواجه هستند. به همین دلیل به نظر می‌رسد فعالیت در این حوزه نیز به مقررات گذاری نیاز دارد.

* در دولت گذشته چند مرکز داده بزرگ با هدف توسعه زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات افتتاح شد، آیا اینها کفایت نمی‌کند؟

اگر منظورتان راه اندازی دو مرکز داده شهید فخری زاده و شهید سلیمانی است که هیچ کدام از آنها قطب مرکز داده محسوب نمی‌شوند و در حال حاضر از این دیتاسنترها زیاد در کشور وجود دارد. البته سال گذشته دو اپراتور همراه دو مرکز داده بیش از ۳۰۰ رک ساختند که دیتاسنترهای خوب و استانداردی است.

اما معنای قطب داده متفاوت است و نیاز است که چند مرکز داده بزرگ در کنار هم قرار گیرند.

پس روال ما برای توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی در شبکه ملی اطلاعات مشخص است اما وظایف مربوط به لایه خدمات و محتوا در شبکه ملی اطلاعات تا حدودی از وظایف وزارت ارتباطات خارج است.

* مطابق با اعلام مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات باید طرح پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات را مبتنی بر اهداف طرح کلان و معماری شبکه، به این مرکز ارائه می‌کرد، این طرح آیا آماده شده است؟

ما از ابتدای دولت سیزدهم با مرکز ملی فضای مجازی ارتباط مستمر برقرار کرده ایم و باید هر چند وقت یک بار نیز به این مرکز گزارش کار ارائه دهیم.

در مورد این موضوعات نیز در حال توافق هستیم و از این رو کارگروهی با این مرکز تشکیل شده است و هر چند روز یک بار جلسه‌ای در این کارگروه برگزار می‌شود.

* آیا اختلاف نظر میان وزارت ارتباطات و مرکز ملی اطلاعات بر سر تعاریف مربوط به شبکه ملی اطلاعات حل شده است؟

اختلاف نظری وجود ندارد؛ چرا که سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات مشخص است؛ شاید تفسیرها متفاوت باشد. بنده در حال حاضر نماینده وزارت ارتباطات در مرکز ملی فضای مجازی هستم و هر چند روز یک بار با برگزاری جلسه مشترک، به دنبال ایجاد ادبیات مشترک در خصوص شبکه ملی اطلاعات هستیم. چرا که ما معتقدیم در صورتی که این ادبیات مشترک شود، تفاوتی در مورد اعلام آمار و درصد پیشرفت شبکه وجود نخواهد داشت.

به هر ترتیب بحث اصلی و سند مرجع برای ما سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات است که در این کارگروه در حال گفتگو در خصوص اهداف عملیاتی این سند هستیم.

در بودجه ۱۴۰۱ نیز اولویت پیشنهادی ما شبکه ملی اطلاعات بوده است. چرا که شبکه ملی اطلاعات مأموریت ذاتی وزارت ارتباطات است و موضوع دولت هوشمند و تعامل پذیری دستگاه‌های اجرایی مطابق با مصوبات شورای اجرایی فناوری اطلاعات نیز در قالب این شبکه دنبال می‌شود.