از ساخت ضدعفونی‌کننده‌ با پایداری زیاد تا انجام کارآزمایی بالینی برای نانوداروهای کووید-۱۹

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو تولید نانو ماسک، ماشین‌های تولید نانو الیاف، دستگاه‌های ضد عفونی کننده پلاسمایی و مواد ضدعفونی‌ با ماندگاری بالا را از دستاوردهای شرکت‌های دانش بنیان نانویی برای مقابله با کرونا ویروس نام برد و گفت: در ادامه این فعالیت‌ها علاوه بر تولید نانو حسگرهای تشخیص، اخیرا محققان دستگاهی برای تشخیص این ویروس در کمتر از یک دقیقه عرضه کردند که مراحل نهایی تولید را سپری می‌کند.

دکتر سیدمهدی رضایت در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه پدیده کم نظیری حاصل اپیدمی کرونا ویروس ایجاد شده که با عنوان "کووید-۱۹" شناخته می‌شود و در جهان علیه این رخداد اپیدمیولوژیک بسیج شده‌اند تا بتوانند بر آن غلبه کنند، اظهار کرد: سابقه و مشابهت‌هایی بین این رخداد و بیماری‌هایی نظیر سارس وجود دارد. همانگونه که در مقالات و بیانات علمی متخصصان این بخش آمده است، این گروه متعلق به خانواده‌ای از ویروس‌ها هستند که انتقال و بیماری‌زایی آن‌ها ابتدا در حیوانات بوده است.

وی با بیان اینکه این بیماری باعث مشکلات تنفسی و گوارشی و کبدی و بیماری عصبی در حیوانات می‌شود، ادامه داد: ولی با شیوع بیماری سارس این خطر گوشزد شد که این ویروس می‌تواند با جهش‌های ژنتیکی تبدیل به انواع ویروس‌هایی شود که در انسان‌ها نیز ایجاد بیماری خواهد کرد.

رضایت اظهار کرد: این پیش بینی برای اولین بار در کشور چین با شیوع کرونا محقق شد که باعث بروز آسیب‌ها و درگیری‌های جدی در حوزه بهداشتی و درمانی و سلامت در این کشور شد و متعاقب آن زنگ خطر را در دنیا به صدا درآورد.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو خاطر نشان کرد: ولی آنچه را که ما در کشور در زمینه مقابله با کووید-۱۹ و کرونا با آن روبرو هستیم، می‌توان به ۳ بخش تقسیم کرد که اولین بخش آن مربوط به پیشگیری از این ویروس می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه هر چه از انتقال این ویروس جلوگیری شود، کمکی به سیستم سلامت و بهداشتی جامعه خواهد شد، ادامه داد: در این راستا هر کشوری اقداماتی را در این زمینه اجرایی کرده، از جمله آنکه برخی از کشورها اقدام به قرنطینه کردند که در ایران نیز در مراحل اولیه شیوع این ویروس اجرایی شد و پاسخ‌های مناسبی برای کاهش انتقال این ویروس دریافت کردیم.

رضایت، استفاده از ماسک، دستکش، ترکیبات ضد عفونی‌کننده را راهکار دیگری برای کاهش مواجهه انسان با این ویروس نام برد و با تاکید بر اینکه عمده راه انتقال این ویروس از طریق مجاری تنفسی و دهان صورت می‌گیرد، اضافه کرد: بخش دوم مواجهه با این ویروس اقدامات تشخیصی است و حوزه سوم مربوط به اقدامات درمانی می‌شود.

محصولات نانویی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس

این استاد تمام گروه فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اقدامات پیشگیرانه از ابتلای شهروندان به این ویروس با استفاده از نانو فناوری و با ابراز خرسندی که در این زمینه اقدامات وسیع و ارزنده‌ای صورت گرفته است، یادآور شد: رویکرد ما در ستاد نانو این است که فناوری و علمی که منجر به فناوری می‎شود باید اثرات خود را در زندگی مردم نشان دهد، در غیر این صورت فناوری‌های تولید شده محکوم به مرگ هستند.

رضایت، ضد عفونی کننده‌های مبتنی بر فناوری نانو را از جمله محصولات پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا نام برد و گفت: در حال حاضر از سوی سازمان غذا و دارو برای حدود ۳۰ فرمولاسیون ضد عفونی کننده مبتنی بر نانو مجوزهای موقت و یا دائمی صادر شد که از این تعداد برای ۱۴ فرمولاسیون مجوز موقت صادر شده است.

وی "نانو نقره"، "نانو روی"، "نانو سلنیوم" و برخی از انواع پلیمرها را از ترکیبات ضد عفونی‌های مبتنی بر نانو دانست و خاطر نشان کرد: اغلب این مواد ضد غفونی کننده تولید شده یا عاری از الکل هستند و آن دسته از ضد عفونی کنندگانی که دارای الکل هستند، مقدار الکل مصرفی در آنها به شدت کاهش یافته است که این امر در کاهش مصرف الکل موثر بوده است.

به گفته این محقق حوزه نانو پزشکی بررسی‎های انجام شده بر روی  مواد ضد عفونی کننده نشان داد که برخی از این فرآورده‌ها تا زمانی که بر روی سطح قرار دارند، خاصیت ضد عفونی کنندگی خود را حفظ خواهند کرد.

وی ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک از سوی برخی از شرکت‌های فناور بعضی از انواع ضد عفونی کننده نانویی با طول عمر ماندگاری بالا معرفی شود و گفت: این مواد در صورتی که در داخل خودرو، اتوبوس، هواپیما و ایستگاه‌های اتوبوسرانی استفاده شوند، اثر ضد عفونی کنندگی خود را حفظ خواهند کرد. برخی از انواع مواد ضد عفونی کننده مبتنی بر نانو دارای ماندگاری بیش از یک هفته است.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو با بیان اینکه در زمینه تولید محصولات با کاربری مقابله با کرونا همکاری خوبی میان ستاد توسعه فناوری نانو و سازمان غذا و دارو و شرکت‌های دانش بنیان صورت گرفته است، افزود: بر اساس آمارها روزانه ۲۰۰ تن از انواع ضد عفونی کننده‌های نانویی در کشور تولید می‌شود.

وی تاکید کرد: یکی از شرکت‌های دانش بنیان با برخی از سازمان‌های هواپیمایی برای استفاده از این نوع ضد عفونی کننده‌های مبتنی بر نانو و عاری از الکل وارد مذاکره شده است؛ چرا که این نوع ضد عفونی کننده‌ها دارای ماندگاری بالایی هستند، ضمن آنکه برخی از کشورها از این محصولات استقبال کردند و درخواست خرید آنها را داشتند.

رضایت، تولید انواع ماسک‌های نانویی را از دیگر اقدامات شرکت‌های‌ دانش بنیان در حوزه پیشگیری از کرونا دانست و اظهار کرد: این ماسک‌ها با عنوان N۹۵ و N۹۹ عرضه شدند. در این ماسک‌ها از انواع نانو الیاف استفاده شده است که قادرند از ورود بخش عمده‌ای از ذرات در سایز نانومتری جلوگیری کنند و این محصولات در ارتقای سلامت کادر درمانی می‌توانند موثر باشند.

به گفته وی، روزانه ۲۰۰ هزار عدد از انواع ماسک‌های نانویی در کشور تولید می‌شود، ضمن آنکه ۵ شرکت دانش بنیان تولیدکننده نانو الیاف هستند.

وی با تاکید بر اینکه ماشین‌های تولیدکننده الیاف نانویی نیز در کشور به تولید رسیده است، خاطر نشان کرد: ما در تولید این نوع ماشین‌ها نه تنها خودکفا هستیم، بلکه صادرکننده این ماشین‌ها به کشورهایی چون چین هستیم.

رضایت با اشاره به برخی از محدودیت‌ها برای صادرات محصولات مقابله با ویروس کرونا توضیح داد: برخی از محدودیت‌های صادراتی برای ماسک که به درستی از سوی سازمان غذا و دارو اعمال شد، این بود که ماسک به میزان بالایی به کشورهای دیگر صادر نشد و زمانی که این محدودیت‌ها برداشته شود، مشتریان بالقوه زیادی در کشورهای همسایه و کشورهای پیشرفته برای دریافت ماسک‌های تولیدی ما وجود دارد، ولی در فاز اول باید مشکلات کشور را در این زمینه برطرف کنیم.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو با اشاره به تولید تجهیزات ضد عفونی کننده از سوی برخی از شرکت‌های دانش بنیان، یادآور شد: در یکی از شرکت‌ها دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی را که تولید کردند که در بخش‌هایی از این دستگاه نوعی نانو الیاف خاص استفاده شد که استقبال خوبی از این دستگاه شد، به گونه‌ای که حدود ۱۰۰ دستگاه از این نوع ماشین‌ها در کشور تولید و در مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و مراکزی که نیازمند تصفیه هوا بودند، کاربردی شد.

رضایت ادامه داد: یکی از شرکت‌های دانش بنیان که از سوی یکی از اساتید دانشگاه صنعتی شریف ایجاد شده است، با استفاده از اشعه UV، ازون و ترکیبات نانو کاتالیست، دستگاهی را برای تصفیه هوا عرضه کرده است.

اقدامات در حوزه تشخیص

عضو گروه علوم پایه پزشکی فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به محصولات تولید شده در حوزه تشخیص کرونا، یادآور شد: برخی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه نانو فناوری موفق به تولید پروتوتایپ (نمونه اولیه) کیت‌های تشخیصی شدند و برای تولید انبوه نیازمند دریافت مجوزهایی هستند.

وی با اشاره به محصول یکی از شرکت‌های دانش بنیان گفت: یکی از این دستاوردها که حاصل تلاش‌های یکی از اساتید دانشگاه تهران است، دستگاهی است که در کمتر از یک دقیقه با استفاده از نمونه خلط می‌تواند به عنوان تجهیز کمکی در تشخیص بیماری ناشی کرونا موثر باشد.

رضایت با بیان اینکه این دستگاه توسط این شرکت دانش بنیان و با همکاری جهاد دانشگاهی، سازمان غذا و دارو، اداره کل تجهیزات پزشکی اجرایی شده است، اظهار کرد: این محصول مراحل نهایی ورود به بازار را طی می‌کند، ضمن آنکه آزمایشات میدانی آن نیز بسیار موفق بوده است.

اقدامات در حوزه درمان

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه درمان، گفت: مطالعات بالینی بر روی برخی از ترکیبات دارویی مبتنی بر نانو فناوری تحت نظر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور طبق مقررات و ضوابط در دست انجام است و امیدوارم پس از مشخص شدن نتایج این مطالعات بالینی و تایید توسط نهادهای مسوول اعلام شود.

رضایت با تاکید بر اینکه متخصصان حوزه نانو فناوری در بخش پزشکی در حوزه درمان بیکار ننشستند و مطالعات خود را شروع کردند، اظهار کرد: در برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی مانند تهران، تبریز و مشهد طرح‌های خوبی در این زمینه در دست انجام است و تا به نتیجه رسیدن باید منتظر بود.

دبیر کارگروه منابع انسانی ستاد نانو با بیان اینکه مطالعات وسیعی در حوزه تولید واکسن صورت گرفته است، گفت: ما در زمینه مطالعاتی و تحقیقاتی برای تولید واکسن خیلی عقب نیستیم.

وی با تاکید بر اینکه فناوری نانو در موثر بودن واکسن‌های کرونا می‌تواند موثر باشد، افزود: در این زمینه تلاش شده همکاری میان فناوران حوزه سلامت و تولیدکنندگان واکسن ایجاد شود؛ چرا که واکسنی که آمریکا ادعا می‌کند که وارد فاز بالینی شده، در فرمولاسیون آن از فناوری نانو بهره برده‌اند.

به گفته وی در این واکسن از نانو ذرات برای رساندن آنتی ژن ویروسی به بدن استفاده شده است.

رضایت، با تاکید بر اینکه ما در این حوزه در مرز دانش در حال حرکت هستیم، در خصوص امکان ساختن واکسنی برای ویروسی که به طور متناوب جهش ژنتیکی دارد، توضیح داد: ساختن واکسن برای ویروسی که دارای تغییر ژنتیکی و موتاسیون است، برای اولین بار نیست؛ چراکه این تجربه در ساختن واکسن آنفلوآنزا نیز بوده است، از این رو زمانی که به پایه ساخت تولید واکسن دست پیدا کنیم، می‌توان از انواع ویروس‌های خانواده کرونا که در محیط وجود دارد، استفاده شود.

به گفته این محقق حوزه نانو پزشکی ویروس تغییرات حاصل از جهش ژنتیکی آنچه که در آنفلوآنزا اتفاق می‌افتد، در ویروس کرونا نیز محتمل است؛ از این رو برای آن راه‌های مقابله وجود دارد.

رضایت تاکید کرد: آنچه را که در بخش نانو فناوری در این مقطع خطیر از اپیدمی کرونا اتفاق افتاده حاصل بذر پاشی‌های ۱۰ سال گذشته و داشتن برنامه و حمایت‌های صورت گرفته توسط بخش‌های مختلف نظیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان فعال در این عرصه است و در صدر همه این همراهی‌ها، حمایت ویژه مقام معظم رهبری است و این امر می‌تواند الگویی برای سایر بخش‌های کشور باشد.

انتهای پیام