دوستی با کتاب در روزگار کرونازده

به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا، تنهایی این روزهای کرونایی به همدمی نیاز دارد که بتواند بدون به خطر انداختن جان افراد در کنارشان باشد، کتاب‌ها در بدترین شرایط همواره با دوستان خود همراه بوده‌اند، این بار نیز، در روزگار کرونایی، بخش مهمی از  بی‌حوصلگی‌ها را از میان برمی دارند.

در هجوم کرونا، یکی از بهترین پناهگاه‌ها کتاب و کتابخوانی است

افشین علا در گفت و گو با ستاد خبری بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، درباره اهمیت هفته کتاب، گفت: به نظرم یکی از اولویت های اصلی که در دوران کرونایی باید به آن توجه شود، موضوع کتابخوانی است. اگر خیلی از اولویت های دیگر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ... کشور به دلیل معضلات این پاندمی تعطیل شده است اما در حوزه فرهنگ و کتاب چنین ضرورتی وجود ندارد.  

وی افزود: با توجه به این که شهروندان در این مدت شیوع بیماری کرونا مدت زمان بیشتری در خانه های خود هستند و فرصت بیشتری برای خواندن و مطالعه کتاب دارند، ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی اهمیت مضاعف تری پیدا کرده است. 

علا تصریح کرد: بیماری کرونا پیامدهای بسیار برای مردم جامعه به همراه داشته است و موجب بیماری های افسردگی و احساس پوچی در افراد شده است که برای رفع این پیامدها و جلوگیری از آنها می توان از ظرفیت کتاب بهره برد.

وی تاکید کرد: در این شرایط تماشای تلویزیون بعد از مدتی ملال‌آور خواهد بود اما کتاب تنها وسیله ارتباطی است که افراد می تواند با آن همراه شوند و به دانش خود وسعت ببخشند.

وی ادامه داد: رسانه ها در این وضعیت باید برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، دست به دست یکدیگر بدهند و برای مخاطب عام و خاص و به ویژه کودکان برنامه سازی و تولید محتوا داشته باشند. در این هجوم کرونا یکی از بهترین پناهگاه ها کتاب و کتابخوانی است.

علا تصریح کرد: اگر قرار باشد موضوع خاصی را برای مطالعه و خواندن کتاب در این شرایط انتخاب و توصیه کنم، موضوع خودشناسی است.

کتاب کودک باید در کتابفروشی‌ها راه پیدا کند

عبدالعظیم فریدون، رییس انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، با اشاره به اهمیت طرح‌های فصلی خرید کتاب گفت: اجرای این طرح‌ها در فعالیت کسب و کار اهالی نشر به خصوص کتابفروشان به طور قطع تاثیر دارد و باید در این زمینه تبلیغات زیادی کرد که مردم از برگزاری آن مطلع باشند.

وی با بیان اینکه من یکی از موافقان صد در صدی اجرای این طرح‌ها هستم، عنوان کرد: تنها نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که فکر می‌کنم باید تفکیکی بین کتاب‌های کودک و غیرکودک گذاشته شود زیرا کودکان به دلیل شرایط خاص‌شان کمتر مراجعه می‌کنند و در این زمینه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و  ارشاد اسلامی طی مشورت با تشکل‌های نشر و فعالان نشر کودک و نوجوان باید به دنبال راهکار باشد.

فریدون با بیان اینکه کتاب‌های کودک و نوجوان اکنون خیلی فقیرانه و حقیرانه در کتابفروشی‌ها وجود دارد، در این زمینه توضیح داد: در این زمینه باید بودجه‌ای مستقل از بودجه کلی طرح برای کودکان و نوجوان اختصاص داده شود تا آن‌ها تشویق شوند و بتوانند کتاب خریداری کنند و کتاب کودک در کتابفروشی‌ها راه پیدا کند.

در بسیاری از شهرها و روستاها، دسترسی به کتاب سخت است

مریم جدلی، رییس هیات مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر، با بیان اینکه کتابخوانی یک ضرورت برای هر انسانی است گفت: انسان‌ها نیازهایی دارند که فقط جسمی نیست بلکه روحی هم هست و در هفته کتاب به این نیاز روحی توجه شده و می‌توان گفت که هفته کتاب یک یادآوری برای مطالعه بیشتر برای مردم است.

وی افزود: همان‌طور که نمایشگاه‌ های کتاب که یک نوع یادآوری برای مطالعه خوب و ارزنده است، هفته کتاب هم باید چنین ماهیتی پیدا کند و در میان اقشار مختلف جامعه یک یادآوری برای کتابخوانی باشد.

به گفته جدلی، با وجود اینکه اغلب مردم تحصیل‌کرده هستند ولی میزان مطالعه در میان آن‌ها کم است و در کنار تحصیل کمتر کتاب‌های متفرقه مطالعه می‌کنند.

"کشور به دلیل معضلات این پاندمی تعطیل شده است اما در حوزه فرهنگ و کتاب چنین ضرورتی وجود ندارد"همچنین بعد تحصیل نیز مطالعه آن‌ها کمتر می‌شود.

وی یادآور شد: این موضوع به این دلیل است که از بدو سوادآموزی کتابخوانی به عنوان یک ضرورت و عادت تبدیل نشده است، در حالی که برای تغذیه روح باید کتابخوانی کنیم اما آموزش‌های خاصی در این زمینه نداشتیم و اگرچه خوب است که هفته کتاب برگزار می‌شود اما خوب است این تشویق و ترغیب را در طول سال در قالب‌ های مختلف با آگاهی دادن به مردم انجام دهیم.

جدلی همچنین در بخش دیگر صحبت‌های خود گفت: الان که امکان حضور در محل‌ های عمومی نیست به خصوص الان که مردم بیشتر در منازل هستند فرصت خوبی است تا در این زمینه تبلیغ کنیم و برای افزایش سرانه مطالعه مردم را به سمت کتابخوانی و خرید آنلاین و غیرحضوری کتاب تشویق کنیم.

وی در بخش پایانی صحبت‌هایش تاکید کرد: از سوی دیگر می‌توان گفت در بسیاری از شهرها و روستاها که دسترسی به کتاب سخت است و ویترین کتاب ندارند همزمان با هفته کتاب نمایشگاه کتاب پیش‌بینی شود و بن هدیه خرید کتاب به مردم داده شود تا بتوانند کتاب خریداری کنند و کتاب داشته باشند زیرا باید به فکر این قشر از مردم هم باشیم.

باید کاری کنیم که مردم با کتاب و کتابفروشی آشتی کنند

سیدرفیع احمدجواهری، مدیر انتشارات ابوعطا، با اشاره به اهمیت برگزاری هفته کتاب عنوان کرد: از آنجایی که کار زیادی طی سالیان مختلف در حوزه کتاب انجام نشده است، هر حرکتی در این حوزه اثرگذار است ولی باید شیوه‌های مختلفی برای پرداختن به موضوع کتاب در هفته کتاب پیدا کنیم.

وی ادامه داد: البته من معتقدم باید مسایل و مشکلات حوزه نشر به صورت زیرساختی حل شود و به ‌جای اینکه ماهی به دست افراد بدهیم بهتر است که ماهیگیری را به آن ‌ها بیاموزیم.

جواهری با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی حوزه کتاب باید زیرساخت ‌های حوزه نشر را آماده کند، گفت:‌  باید فرهنگ مطالعه و کتابخوانی را در کشور احیا کنیم نه کتاب خریدن، زیرا شاهد هستیم افراد زیادی کتاب خریداری می‌کنند اما آن را فقط در قفسه‌ ها می‌گذارند و نمی‌خوانند.

جواهری با بیان اینکه برخی می‌گویند اعمال سانسور دلیل عدم کتابخوانی است، گفت: من این موضوع را رد می‌کنم و حتی اگر الان هر کتابی در کشور توسط هر ناشر و نویسنده ای چاپ شود باز هم مردم آن کتاب را نمی‌خوانند.

وی همچنین درباره اجرای طرح‌های توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشی‌ها (طرح‌های فصلی فروش کتاب) گفت: در این شرایط کرونایی اجرای چنین طرح‌هایی کمک بسیار خوبی به کتابفروشان است زیرا همکاران کتابفروش ما وضعیت سختی دارند و این طرح ‌ها کمک می‌کند تا مشکلات را پشت سر بگذارند.

جواهری در پایان خاطرنشان کرد: اجرای این طرح، مسکن خوبی برای دردهای کتابفروشان است اما برای حل مشکل به صورت جدی باید کاری کنیم که مردم با کتاب و کتابفروشی آشتی کنند.

هفته کتاب در یک نگاه

۲۴ آبان ماه در تقویم رسمی کشوردر سال ۷۲ شمسی به عنوان روز کتاب و کتاب‌خوانی تعیین شد. در سال‌های گذشته هفته پایانی آبان ماه، هفته کتاب نامگذاری شد.

نخستین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در روزهای چهارم تا دهم دی ماه سال ۱۳۷۲ با پیام مقام معظم رهبری، برگزار شد.

همزمان با هفته کتاب، در مدارس، مساجد، دانشگاه‌ها و استان‌های کشور نمایشگاه‌ها و جشن‌های کتاب و سخنرانی همراه با نشست های مختلف و... با موضوعات چاپ و نشرِ و کتاب و ترویج کتابخوانی با هدف افزایش میزان سرانه مطالعه برگزار می‌شود.

براین اساس با مجموعه سیاست‌گذاری و برنامه ریزی های انجام گرفته سعی شده تا ترویج فرهنگ مطالعه به خصوص بین نوجوانان، هدف و محور اصلی این برنامه‌ها باشد از این رو بزرگداشت روز کتاب، کتابدار و کتاب‌خوانی همه ساله در این ایام با شکوه هرچه تمام تر از سوی اهالی قلم، فرهیختگان، مسئولان و فعالان فرهنگی، اساتید، ‌دانشگاهیان، دانشجویان، دانش آموزان، اصحاب نشر و چاپ و کتاب و ... برگزار می شود.

امسال نیز همزمان با بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار دانایی؛ مانایی این رویداد بزرگ فرهنگی از شنبه ۲۴ آبان تا۳۰ آبان ماه جاری در سراسر کشور و بیشتر با محوریت فضای مجازی بواسطه شیوع ویروس کرونا برگزار شد.