تسهیلات جذب و استخدام نخبگان فراهم شد/ تاسیس شهرک های نخبگانی

خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی کیا؛ «بنیاد ملی نخبگان» سازمانی برای شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان با تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی شد. سرآغاز حرکت برای تاسیس این سازمان ملی، سخنان مقام معظم رهبری بود که در مهر ماه سال ۱۳۸۳ در جمع نخبگان فرمودند: «لازم است بنیادی در دستگاه ریاست جمهوری در راستای پیگیری و تلاش برای حل مشکلات نخبگان، توجه به پیشنهادها و نظرات شان، شناسایی استعداد ها، هدایت آنان در مسیر پیشرفت‌های علمی و نخبه پروری در جامعه ایجاد شود». لذا با توصیه و نگاه ویژه ایشان اساسنامه بنیاد ملی نخبگان در خرداد ماه سال ۱۳۸۴ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.

از آن پس، رهبر معظم انقلاب طی جلسات و دیدارهای متعدد با جامعه علمی کشور به نقش نخبگان و استعدادهای درخشان برای یافتن راه‌حل‌های علمی مشکلات مختلف تاکید دارند و به استفاده از ظرفیت نخبگی جوانان ملت ایران که می تواند زمینه‌ساز پر کردن شکاف علمی کشور با علم جهانی، عبور از مرزهای جهانی علم، ایجاد تمدن نوین اسلامی و تحقق آینده درخشان کشور شود، سفارش می کنند.

چندی پیش رئیس جمهور دولت سیزدهم نیز در راستای منویات رهبری و اهمیت بهره مندی از پتاسیل نخبگان، در جمع روسای دانشگاههای کشور و مسئولان اجرایی به اهمیت بهره‌گیری از توان کارشناسی نخبگان و دانشگاهیان در نظام حکمرانی، تاکید کرد و گفت: مهم است سازوکارهای کارآمدی برای شکل‌گیری یک رابطه موثر میان دولت و نهاد علم فراهم شود تا بتوانیم مساله‌محور از توان علمی مراکز دانشگاهی و نخبگانی بهره ببریم.

در راستای اهمیت موضوع نخبگان و بکارگیری از ظرفیتهای آنان برای حل مسائل کشور و تسهیلات ارائه شده از سوی بنیاد ملی نخبگان در صدد برآمدیم تا با دکتر ناصر باقری مقدم قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفتگویی داشته باشیم. محورهای این گفتگو درباره آخرین وضعیت تفکیک شده مهاجرت نخبگان، سندراهبردی امور نخبگان، معیارهای سنجش نخبگی و شناسایی نخبگان، نحوه چگونگی دریافت تسهیلات در راستای استفاده از ظرفیت استعدادهای برتر در راستای تحقق منویات رهبری و... است.

مشروح گفتگوی خبرنگار مهر با قائم مقام بنیاد ملی نخبگان را در زیر میخوانیم؛

*آقای دکتر باقری مقدم، سال های سال است که موضوع مهاجرت نخبگان ایرانی یا همان فرار مغزها بر سر زبان هاست؛ این آمارهای ضد و نقیض دلیلی است تا در ابتدا گفتگو را با پرسشی درباره آخرین وضعیت مهاجرت نخبگان به صورت تفکیک شده آغاز کنیم؛ در سالهای اخیر مهاجرت سیر نزولی داشته یا صعودی؟

یکی از ماموریت های بنیاد ملی نخبگان مقابله با جریان مهاجرتی بدون بازگشت است؛ مقام معظم رهبری قریب به مضمون فرموده اند « اگر انسان ها برای طلب علم به اقصی نقاط دنیا سفر و کسب علم کنند نه تنها برای ما امر مضموم نیست بلکه امر پسندیده ای است»؛ اما بخشی از مهاجرت ها بدون بازگشت هستند که چنین موضوعی به بدنه علمی و فناوری کشور ضربه وارد می کند.

"خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی کیا؛ «بنیاد ملی نخبگان» سازمانی برای شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان با تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی شد"لذا ما با چرخش نخبگان مشکلی نداریم و این یکی از راهبردهای سند نخبگان است.

در کشور ما نهادهای مختلفی برای احصای آمار مهاجرت نخبگان شکل گرفته اند اما در این راستا رصدخانه شریف که اندیشکده ای نوپا است شکل گرفته که گزارش های دقیقی در خصوص مهاجرت نخبگان ارائه می کند. بر اساس آخرین آمار و گزارش های این اندیشکده، بیش از ۶۰ درصد المپیادی ها در کشور حاضر هستند و ۴۰ درصد آنها مهاجرت می کنند. ما در تعامل با ایشان هستیم و سعی می کنیم که با ارائه انواع طرح های جذاب علمی مسیر بازگشت به کشور نخبگان را هموار کنیم. در بین رتبه های یک تا صد کنکور وضعیت بهتری داریم به طوریکه تعداد بیشتری از آنها در کشور و مشغول خدمت رسانی هستند. این آمار در رتبه های یک تا هزار کنکور هم به نفع کشور تغییر می کند و کمتر می شود.

بر اساس تفکیک رشته می توان گفت عمده این مهاجرت ها ابتدا در گروه علوم ریاضی و علوم پایه (عمدتا به ریاضی و فیزیک ) است؛ رتبه دوم مهاجرت بر اساس رشته به طور مساوی تجربی و انسانی و سپس هنر هستند.

در حال حاضر مشکل عمده ما در مهاجرت دانشجویان «حوزه فنی» هستند؛ البته نه اینکه مابقی جوانان نخبه کشور توانایی ندارند؛ اتفاقا در حوزه های پزشکی و انسانی کشور توانمندی های خوبی وجود دارد اما سیاست کشورهای پذیرنده مهاجر به این ترتیب است که بیشتر به دنبال نیروی انسانی مهندس و فنی و علوم پایه ما هستند.

*مقصد مهاجرت نخبگان بیشتر چه کشورهایی است؟

بر اساس آمار بدست آمده، مقصد نخبگان کشور، کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی، است؛ همچنین مهاجرت به کشورهای آسیای شرقی نیز در رتبه های پایین تر قرار می گیرد. همچنین بر طبق اطلاعات بنیاد ملی نخبگان، طی ۱۰ سال اخیر میزان این مهاجرت ثابت مانده اما با نوسان هایی مواجه شده است. به طور کلی طی یکی دو سال اخیر شیوع اپیدمی کرونا بحث جابجایی نیروی انسانی را کاهش داده است. اما پس از فروکاهش کرونا شاهد افزایش اهتمام به مهاجرت در کشور و همچنین در دنیا هستیم.