هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

هرانا - ۳ تیر ۱۴۰۰

خانه > slide, بهداشت و محیط زیست > هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۰/۰۴/۰۳
دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۰۰۰۴۰۳۸۴۰

چاپ خبر

هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده‌اند. بر اساس این گزارش، در یک هفته اخیر دستکم ۱۱ شکارچی و صیاد غیر مجاز و ۳ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است"همچنین بنابر اعلام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، ضاربین ماموران منابع طبیعی در ۲ شهرستان اقلید و ممسنی شناسایی و دستگیر شدند. از سوی دیگر، در برخی از روزهای هفته گذشته، شاخص کیفی هوا در شهرهای اصفهان، اراک، قم، فردیس، نظرآباد، اشتهارد و ساوجبلاغ برای گروه‌های حساس ناسالم اعلام شد. در همین ایام در سایه فقدان تجهیزات اطفای حریق و بی توجهی مسئولان بیش از ۳۳ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خوزستان، آذربایجان شرقی و ایلام در آتش سوختند. همچنین در پی آتش سوزی در منطقه رشمه گرمسار در استان سمنان، ۱۰۰ اصله درخت طعمه حریق شدند. در خبری دیگر، مدیر کل تعزیرات حکومتی استان گلستان، از تشکیل ۸۰۷ فقره پرونده به اتهام قطع درختان جنگلی کمیاب و قاچاق چوب و هیزم برای اشخاصی که مبادرت به حمل قاچاق درختان جنگلی کردند طی امسال و سال گذشته خبر داد.

بعلاوه رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گرگان اعلام کرد، نیرو‌های منابع طبیعی این شهرستان توسط قاچاقچیان چوب در پارک جنگلی قرق مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند. در حوزه آلاینده های محیط زیستی نیز می توان به آلودگی دریاچه خزر از طریق راهی شدن شیرآبه زباله‌ها به داخل این دریا اشاره کرد. از دیگر اخبار محیط زیستی این هفته می‌توان به کاهش ۵۰ الی ۷۰ درصد آبدهی چشمه ها و چاه های استان کرمانشاه به دلیل مدیریت ناکارآمد و پیامدهای ناشی از خشکسالی در سال جاری اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

خشک‌ سالی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود و عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

بر همین اساس در نتیجه فقدان مدیریت کارآمد، خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است.

در همین راستا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمانشاه اعلام کرد: خشکسالی که کشور و استان کرمانشاه را فراگرفته در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است، به طوری که در استان ۱۸۰ میلی‌متر کاهش بارندگی نسبت به بلند مدت پیش‌بینی شده است.

علیرضا کاکاوند عنوان کرد: اثرات این خشکسالی اکنون نمایان شده است، به طوری که تمام چشمه‌ها و چاه‌ها که منابع تأمین آب است با کاهش آبدهی از ۵۰ تا ۷۰ درصد مواجه شده است.

همچنین معاون برنامه ریزی شرکت آب منطقه ای استان اصفهان گفت: آنچه در کل کشور و همچنین در حوضه زاینده رود موجب خشکی رودخانه ها شده، عوامل مردم زا است؛ این عوامل در نهایت موجب افزایش مصارف در بخش های مختلف کشاورزی، شرب و صنعت می شود.

بابک ابراهیمی افزود: فعالیت های غیراصولی آبخیزداری با هدف کنترل آب و توسعه مصارف بخش کشاورزی خود تبدیل به یکی از عوامل موثر بر خشکی رودخانه شده است.

بعلاوه بر اساس گزارش رسمی اداره کل هواشناسی خراسان شمالی، حدود ۵۹ درصد از پهنه این استان دو میلیون و ۸۰۰ هزار هکتاری واقع در شمال شرق کشور درگیر خشکسالی است به طوری که بر اساس شاخص اس.پی.آی (ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺎرش اﺳﺘﺎﻧﺪارد شده) در بازه ۱۰ ساله تا پایان اسفند ماه سال گذشته، بیش از نیمی از مساحت استان تحت تاثیر خشکسالی قرار دارد.

هم اکنون ۱۳.۱ درصد از گستره استان درگیر خشکسالی بسیار شدید، ۱۳.۹ درصد تحت تاثیر خشکسالی شدید، ۱۶.۱ درصد خشکسالی متوسط و ۱۵.۶ درصد خشکسالی خفیف دارد و در بین هشت شهرستان این استان مانه و سملقان به عنوان قطب کشاورزی بیشترین پهنه تحت تاثیر از خشکسالی را دارد و پس از آن شهرستان اسفراین و راز و جرگلان درگیر با این پدیده شدند.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود.

"گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده‌اند"بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۱۱ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۶ گزارش منابع رسمی است، در استان های بوشهر، اردبیل، فارس، خوزستان و اصفهان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

در خبری دیگر فرمانده یگان حفاظت محیط زیست شهرستان طبس اعلام کرد: از ابتدای سال جاری تعداد ۱۱ پرونده تخلف شکار غیر مجاز در این شهرستان تشکیل شده است.

بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۱ تن چوب جنگلی و همچنین سه درخت پده، که حاصل جمع آوری ۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های، خوزستان و مازندران کشف و ضبط شده و دستکم ۳ متهم به مرجع قضایی معرفی شدند.

همچنین مدیر کل تعزیرات حکومتی استان گلستان از تشکیل ۸۰۷ فقره پرونده به اتهام قطع درختان جنگلی کمیاب و قاچاق چوب و هیزم برای اشخاصی که مبادرت به حمل قاچاق درختان جنگلی کردند طی امسال و سال گذشته خبر داد و گفت: تعداد ۷۲۰ فقره پرونده در سال گذشته و در سه ماه اول ۱۴۰۰ هم تعداد ۸۷ فقره پرونده تشکیل شده و متهمان به پرداخت بیش از ۱۳میلیارد و یکصد و چهل و هفت میلیون ریال جزای نقدی محکوم شدند.

همچنین در خبری دیگر مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس از ضرب و شتم ماموران منابع طبیعی توسط متخلفان محیط زیستی در این استان خبر داد و گفت: متخلفان شناسایی و در شهرستان ممسنی دستگیر شدند.

دیر زمانی ‌ست که در سایه نبود حمایت های قانونی، بسیاری از محیطبانان و جنگل بانان کشور، طی درگیری های متعددی که با شکارچیان متخلف و یا قاچاقچیان چوب دارند، بر اثر اصابت گلوله متخلفین مذکور جان خود را از دست می دهند و یا مورد ضرب و شتم قرار می گیرند. شایان ذکر است که در پی وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی کشور و بدنبال آن افزایش تخلفات محیط زیستی اعم از شکار غیر مجاز و قاچاق چوب، میزان این ناملایمتی ها توسط متخلفین رشد چشم گیری داشته است. علیرغم وعده های مسئولین مبنی بر رسیدگی مجدد، تجدید نظر و اصلاح قوانین مربوط به حمایت از قشر محیط بانان، تاکنون در زمره عمل اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گرگان اظهارکرد: دو مأمور منابع طبیعی گرگان حین گشت و مراقبت در پارک جنگلی قرق مورد ضرب و شتم قاچاقچیان چوب قرار گرفتند.

رسول مقسم افزود: طی هفته گذشته نیز شاهد ضرب و شتم نیرو‌های منابع طبیعی در کردکوی و گالیکش بودیم، دو مأمور دیگر این اداره در حین مأموریت مورد ضرب و شتم دو قاچاقچی در حین قطع درخت قرار گرفتند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در ۷ شهر از جمله در اصفهان با ۱۳۷، اراک ۱۳۹، کرج ۱۲۲، فردیس ۱۰۸، نظرآباد ۱۴۲، اشتهارد ۵۸ و ساوجبلاغ ۶۵ برای گروه های حساس ناسالم اعلام شد.

همچنین طی هفته گذشته بر اساس اطلاعات اداره کل حفاظت محیط زیست استان، شاخص کیفیت هوا در شهر قم به علت آلاینده ذرات معلق، در شرایط خطرناک قرار داشت.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌ است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، ۳۳ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خوزستان، آذربایجان شرقی و ایلام در آتش سوختند. همچنین در پی آتش سوزی در منطقه رشمه گرمسار در استان سمنان ۱۰۰ اصله درخت طعمه حریق شدند.

در خبری دیگر معاون محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست استان خوزستان اعلام کرد: در سه ماهه نخست امسال ۳۳ مورد آتش سوزی در جنگل‌ها و مناطق حفاظت شده خوزستان رخ داده است.

عادل مولا گفت: ۹ تن از عوامل آتش سوزی در پارک‌های ملی دز و کرخه تاکنون به مراجع قضایی معرفی شدند.

آقای مولا اظهار داشت: در این آتش سوزی‌ها ۱۱۲ هکتار از جنگل‌های دز و کرخه، ۱۱ هکتار از منطقه حفاظت شده شیمبار و بیش از یک هزار هکتار از تالاب‌های استان دچار آتش سوزی شده است.

از سوی دیگر مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس اعلام کرد: با تلاش نیروهای منابع طبیعی دو نفر از عاملان آتش سوزی منطقه جنگلی کوهمره سرخی میمند شهرستان فیروزآباد شناسایی و دستگیر شدند.

در خبری دیگر، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل از مصدومیت یکی از جنگلبانان در پی حادثه مهار آتش سوزی در منطقه سقزچی شهرستان نمین خبر داد.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

عضو مجمع نمایندگان استان گلستان در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: آلودگی دریاچه خزر از طریق راهی شدن شیرآبه زباله‌ها به داخل این دریا نه تنها موجب کاهش آبزیان شده؛ بلکه امنیت غذایی بشر را تهدید می‌کند.

غلامرضا منتظری افزود: دریای خزر بزرگ‌ترین دریاچه دنیا است که در شمال ایران و در امتداد سه استان گیلان، مازندران و گلستان قرار دارد و طی چند سال اخیر زباله برخی از شهرهای شمالی کشور به دریای خزر راهی می‌شوند و این دریا به مجموعه‌ای از آلودگی‌ها تبدیل شده است.

آقای منتظری اظهار کرد: بارها موضوع شیرابه زباله‌ها ورودی بندرانزلی و دریای خزر مطرح شده است، ولی در زمینه رفع این مهم هیچ اقدامی صورت نگرفته است.