خرافاتی که نسل «کفتار» را در ایران برانداخت

"کفتار" یکی از گونه‌های جانوری است که مانند بسیاری دیگر از گونه‌ها از گزند انسان در امان نمانده و متأسفانه خرافات و ادعاهای غیرعلمی باعث کاهش جمعیت این گونه ارزشمند حیات وحش کشور شده است؛ در کنار این خرافات و تفکرات بیمار, جاده‌سازی و تصادفات جاده‌ای نیز از دیگر تهدیدات کفتار محسوب می‌شوند.

در رابطه با این موضوع, مهدی زارع خورمیزی؛ کارشناس حیات وحش اظهار کرد: از ۴ گونه کفتاری که در جهان وجود دارد, در ایران، گونه کفتار راه‌راه را داریم و این گونه تنها عضو خانواده کفتارسانان در کشور ماست؛ پراکنش کفتار راه‌راه در قاره آسیا و آفریقاست و این گونه در بیشتر نواحی خشک و بیابانی کشور ما یافت می‌شود.

وی ادامه داد: این گونه، همه چیزخوار است اما تغذیه آن بیشتر از لاشه‌هاست؛ این لاشه‌ها می‌تواند لاشه حیوان تلف شده, حیوانات اهلی کنار مرغداری یا دامداری‌ها یا لاشه حیواناتی باشد که بر اثر تصادفات جاده‌ای تلف شده‌اند البته گزارشاتی از تغذیه کفتار از میوه‌ها به‌ویژه هندوانه و خربزه نیز موجود است! در نتیجه این نوع تغذیه, به این موضوع پی می‌بریم که کفتار راه‌راه لاشه‌خوار است و شکارچی نیست.

کارشناس حیات وحش اضافه کرد: لاشه‌خواری کفتار باعث حذف اجساد حیوانات از طبیعت شده و این موضوع به جلوگیری از پراکندگی یا شیوع بیماری حیات وحش در زیستگاه‌ها کمک می‌کند؛ به همین دلیل است که به کفتار لقب رفتگر طبیعت را داده‌اند؛ کفتار حیوانی ترسو است و هنگامی که می‌ترسد، موهای بدنش سیخ می‌شود؛ این حیوان معمولاً به شکل انفرادی و در زمان تاریکی هوا مشاهده می‌شود.

زارع خورمیزی تصریح کرد: این حیوان به انسان کاری ندارد و برخلاف اینکه بسیاری از مردم فکر می‌کنند که کفتار به انسان حمله می‌کند, گزارشی از حمله کفتار به انسان ثبت نشده است؛ کفتار از نزدیک شدن به محیط‌های که امکان حضور انسان باشد، ترس دارد و به همین دلیل گزارشی از حمله کفتار به دام اهلی زنده نیز وجود ندارد مگر اینکه حیوانی از گله جا بماند و در آن صورت ممکن است کفتار به آن حمله کند.

وی با بیان اینکه کفتار راه‌راه ذاتاً شکار کردن را بلد نیست، گفت: متأسفانه دامداران به دلیل اینکه تصور می‌کنند کفتار به دام آن‌ها حمله می‌کند, با استفاده از طعمه مسموم سبب کشتار کفتارها می‌شوند.

این متخصص اکولوژی در خصوص تهدیدات این گونه بیان کرد: کفتار دشمن خاصی در طبیعت ندارد اما متأسفانه تعارضات انسانی از جمله تصادفات جاده‌ای به عنوان اصلی‌ترین تهدید این گونه, طعمه مسموم, شکار توسط چوپانان, دامداران و افراد محلی و همچنین افراد سودجو و خرافاتی سبب کاهش جمعیت این گونه در کشور ما شده‌اند.

زارع خورمیزی به نقش خرافات در کشتار کفتار اشاره کرد و گفت: متأسفانه خرافات و تصورات ذهنی بیماری که در رابطه با اندام تناسلی کفتار ماده که به آن ناموس کفتار می‌گویند, وجود دارد سبب شده تا افراد سودجو برای به دست آوردن این اندام, کفتار را بکشند! تصور این افراد ناآگاه این است که به همراه داشتن این عضو از کفتار سبب وفاداری مرد به همسرش می‌شود و پیوندهای زناشویی را بهبود می‌بخشد! متأسفانه این ادعاها کاملاً غیرعلمی و بی‌اساس است و تنها باعث کسب درآمد افراد سودجو از ناآگاهی مردم می‌شود.

وی افزود: متأسفانه افراد مختلفی به واسطه دسترسی من به حیات وحش و گونه کفتار از من درخواست داشته‌اند تا در این خرافات شریک شوم که به آن‌ها گفتم اگر قرار بود اندام تناسلی کفتار شانس به همراه داشته باشد, خود حیوان دائماً بر اثر تصادفات جاده‌ای تلف نمی‌شد!

این کارشناس حیات وحش توضیح داد: متأسفانه چنین خرافاتی در رابطه با لانه خفاش, صفرای روباه, قلم گورخر, چشم آهو و مهره مار نیز وجود دارد؛ جالب اینجاست که لانه خفاش در صورتی مطرح می‌شود که خفاش اصلاً لانه ندارد و در غارها یا لابه‌لای صخرها زندگی می‌کند.

زارع خورمیزی اظهار کرد: متأسفانه وضعیت جمعیت کفتار در کشور ما خوب نیست و شیب جمعیت آن کاهش شدید را نشان می‌دهد؛ کفتار ترسو است, شکارچی نیست و به انسان آسیب نمی‌زند و خرافات مربوط به آن هم غیرواقعی است که در رابطه با این موارد باید به مردم اطلاع‌رسانی شود؛ وضعیت جاده‌ها نیز باید تغییر کند, باید در مناطقی که لازم است روگذر یا زیرگذر بسازیم یا فنس‌کشی کنیم و از تجربیات موفق سایر کشورها استفاده کنیم.

وی خاطرنشان کرد: کفتار نقش بسیار مهمی در اکوسیستم دارد و حیف است که این گونه ارزشمند در حیات وحش کشور ما منقرض شود.

بیشتر بخوانید:

زایمان پر دردسر برای «ایران»، آیا سزارین سلامت یوز ایرانی را تهدید می‌کند؟

بیش از ۵۰۰ گونه حیوان در نیم قرن اخیر منقرض شده‌اند