استاد کریمی مراغه‌ای؛ مجاهدت شاعرانه از روزگار طاغوت تا اشعار طنز

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- جلال محمدی؛ استاد میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، متولد ۱۳۱۰، شاعر مشهور آئینی و اجتماعی کشور، در آستانه چهل و چهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی دارفانی را وداع گفت.

پدر وی ذاکر کریمی از شاعران آئینی مشهور آذربایجان بود که شعر اجتماعی و طنز نیز می‌سرود و اشعار هجو وی علیه عوامل کشف حجاب و کسروی ضد دین مشهور روزگار خود بود.

میرزاحسین کریمی مراغه‌ای، مشی و مسیر آئینی، اجتماعی و ادبی والد بزرگوار خود را ادامه داد و در این مسیر فعالیت گسترده‌ای انجام داد و صدها هزار بیت شعر به زبانهای آذری و فارسی سرود و شهرتی فراگیر در کشور و به ویژه در جامعۀ آذری‌های ایران و حتی آذری‌های جدا شده از ایران در قفقاز به دست آورد و امروز و در نسل‌های دهه پنجاه به بعد در میان آذری‌های ایران کمتر کسی را می‌توان یافت که بیت و ابیاتی از اشعار او به یاد نداشته باشد.

میرزاحسین کریمی مراغه‌ای، به حق از مفاخر ادبی معاصر کشورمان است.

از نگاه تاریخی و ادبی، عمر نود و یک ساله و پر برکت او به دو بخش تقسیم می‌شود:

الف - قریب نیم قرن از عمر مبارک کریمی مراغه‌ای در روزگار حاکمیت طاغوت بر این مملکت سپری شد. وی در این روزگار تاریک، علاوه بر سرودن اشعار آئینی و انتشار آنها، اشعاری طنز در تقبیح فرهنگ طاغوت و مُدها و مدل‌های غربی و بی‌حجابی و در مذمت گریز از فرهنگ خودی سرود. بسیاری از این اشعار به دلیل بهره‌گیری از زبان ساده، توجه به مسائل روز، به کارگیری درست مایه‌های طنز و استفاده از اوزان و قالب‌های دلنشین و آهنگین بر زبان‌ها افتاد و در میان خاص و عام اشتهار یافت.

در واقع کریمی مراغه‌ای در روزگار حاکمیت طاغوت با زبان شعر به مجاهده با انحطاط فرهنگی برخاست و رسالت شاعری خود را به تبعیت از سخن نورانی رسول اکرم «صلوات الله علیه و آله» ادا کرد که فرمود: «إنّ المُؤمِنَ مُجاهِدٌ بِسَیفِهِ و لِسانِهِ»

ب- بیش از چهار دهه از عمر روشن مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در روزگار حاکمیت نورانی اسلامی و زعامت امام راحل و زعیم حکیم حاضر یعنی آیت الله خامنه‌ای (متع‌الله المسلمین بطول

بقائه) سپری شد. در این روزگار که روزگار پختگی اندیشه و ذوق و استعداد و شعر کریمی مراغه‌ای بود، او با تمام توان در حمایت از تشیع، انقلاب و نظام اسلامی فعالیت کرد. اشعار فراوانی دربارۀ دفاع مقدس سرود، حتی منظومه‌ای مستقل با عنوان «صدام نامه» در هجو صدام جنایتکار سرود.

"وی در این روزگار تاریک، علاوه بر سرودن اشعار آئینی و انتشار آنها، اشعاری طنز در تقبیح فرهنگ طاغوت و مُدها و مدل‌های غربی و بی‌حجابی و در مذمت گریز از فرهنگ خودی سرود"دربارۀ شهدا و ارزشهای انقلاب اشعار فراوانی به نظم آورد. نسبت به تحولات سیاسی در ایران و حتی خارج از ایران، شاعرانه واکنش نشان می‌داد، چنان که دربارۀ فروپاشی شوروی و وضعیت آذری‌های جدا مانده از ایران نیز منظومۀ مفصلی با نام «سفرنامۀ باکو» سرود.

مرحوم کریمی مراغه‌ای به رغم سالخوردگی طی دهه‌های اخیر، در مجالس گوناگونی که دربارۀ اهل بیت «علیهم‌السلام» و عاشورا و مناسبت‌های انقلاب در استان‌های مختلف برپا می‌شد، با شور و نشاط فراوان حضور می‌یافت و سروده‌های خود را قرائت می‌کرد.

در واقع مرحوم‌کربمی مراغه‌ای، با پیروزی انقلاب، وظیفه و رسالت دینی و شاعرانۀ خود را تمام شده ندانست، بلکه پس از پیروزی انقلاب، فعالیت‌های خود را نیز بیشتر کرد و تا پایان عمر از سرودن شعر برای اهل بیت ع به ویژه حضرت سیدالشهداء «علیه‌السلام» و انقلاب اسلامی دست برنداشت.

اما آنچه دربارۀ شخصیت مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای می‌توان گفت، اینکه؛ او به معنای حقیقی کلمه، شاعر هیئتی بود. نه تنها اشعار عاشورایی او در هیئتها و مجالس عاشورایی و اهل بیتی خوانده می‌شد، بلکه خود نیز هیئت‌دار بود و حضور در جلسات منظم هیئت خود را به هر کار و سفری ترجیح می‌داد.

کریمی مراغه‌ای شاعر آئینی ایران اسلامی

او شاعری از سلسله شاعران آئینی بود که اندیشه و زندگی‌اش نیز آئینی بود. او نه تنها اهل تدین و تهجد بود، بلکه از بصیرت سیاسی ویژه‌ای نیز بهره‌مند بود و در فعالیت‌های انقلابی که شاید از شخصیتی در سن و سال او متصور نبود، مانند امضای بیانیه‌های انقلابی دربارۀ رویدادهای مختلف مانند حمایت از محور مقاومت، لزوم آزادی فعالان و آرادیخواهان از زنداننای باکو، اعتراض به مواضع اردوغان در جنگ قراباغ

و…فعالانه مشارکت داشت.

او نسبت به وطن خود ایران از جان و دل علاقمند و وفادار بود، چنان که تلاش‌های برخی طیف‌های بیگانه‌گرا برای سوء‌استفاده از شخصیت او عقیم ماند و دعوت‌های وسوسه‌انگیز از او برای اقامت در باکو و ترکیه به جایی نرسید و در مصاحبه‌ای به صراحت گفت که من به وطنم ایران وفادارم و سکونت در وطن خود را به اقامت در هر جای جهان ترجیح می‌دهم.

از لحاظ ادبی با قاطعیت می‌توان گفت؛ سروده‌های او که بیش از سیصدهزار بیت و بیشتر به زبان شیوا و شیرین آذری است، در غنای شعر معاصر آئینی و اجتماعی آذربایجان و فراگیری شعر اجتماعی در جامعه تأثیر چشمگیری داشته‌است. او جایگاه ویژه و بی‌بدیلی در شعر آئینی و اجتماعی آذربایجان دارد.

پاسداشت شخصیت و میراث ماندگار ادبی این شاعر بزرگ، وظیفۀ مهمی است که بر عهدۀ مسئولان و متولیان فرهنگی است.

بی‌تردید مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای، در اندیشه و خلاقیت ادبی و زندگی آئینی خود، اسوه‌ای درخشان برای شاعران امروز است.

باشد که راه او را ادامه دهیم.