نظارت و ممیزی؛ یک بازی دو سر بُرد برای ساترا و پلتفرم‌ها

مهسا بهادری: «این سریال را من نساخته‌ام!»، «فلان سریال توقیف شد»، به دلیل سانسور، پخش این سریال به تعویق افتاد»، «آزادی بیان نداریم»، «ممیزی‌ها باعث کاهش کیفیت آثار است» و ...، جملاتی آشنا که این روزها تبدیل به یک روش تبلیغاتی برای پلتفرم‌ها و بهانه‌ای برای کارگردانان شده تا کم و کاستی‌های اثرشان را توجیه کنند. ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) می‌خواهد نظارت داشته باشد و پس دست به سانسور و ممیزی‌ روی آثار شبکه نمایش خانگی می‌زند، ولی همین کار، دستمایه‌ تبلیغات بیشتر اثر شده و از این طریق، سازندگان اثر و پلتفرم‌ها می‌توانند مخاطب را کنجکاو و جذب خود کنند.

گاهی اوقات سازندگان آثار، توانایی تولید محصول با کیفیت وجود ندارند، پس حاشیه‌سازی یکی از بهترین راه‌هاست تا مخاطب را پای برنامه‌های خود بنشانند و استفاده از برخی کلمات، راهکار این موضوع است. در واقع این روزها، کلمه «سانسور شد»، اسم رمزی است برای این‌که سازندگان بهانه‌ای برای کیفیت پایین آثارشان داشته باشند.

پلتفرم‌ها نیز با تبلیغ سانسور شدن محصول‌شان، مخاطب را جذب سریال می‌کنند. بیننده از روی کنجکاوی پول می‌دهد، چند قسمت را تماشا می‌کند و پس از آن، نمک‌گیر می‌شود و چون یک هزینه‌ای پرداخت کرده، بقیه برنامه‌ها را هم در اوقات فراغت و هم‌زمان با پخش برخی از سریال‌های کسالت‌آور تلویزیون تماشا می‌کند تا پولش از بین نرود و به همین راحتی یک عضو جدید و فعال وارد یکی از پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی می‌شود.

استفاده از این مدل تبلیغات، از ابتدای امسال خیلی کاربرد داشته و تقریبا هم نتایج خوبی را رقم زده است.

"سریال «می‌خواهم بمانم» توقیف شد، سریال «زخم کاری» ممیزی داشت به همین دلیل با تاخیر پخش شد، سریال «قبله عالم» سانسور شد، خواننده «میدان سرخ» ممنوع‌الفعالیت شد"سریال «می‌خواهم بمانم» توقیف شد، سریال «زخم کاری» ممیزی داشت به همین دلیل با تاخیر پخش شد، سریال «قبله عالم» سانسور شد، خواننده «میدان سرخ» ممنوع‌الفعالیت شد. همه این موارد اخباری هستند که هنگام و یا پیش از پخش سریال‌ها منتشر شدند. هیچ یک از این خبرها هم دروغ نبود، چون ساترا هم سانسور را انجام داد، هم ممیزی‌ها را اعمال کرد و هم سریال را برای مدتی توقیف کرد؛ اما پلتفرم‌ها این اتفاقات را موقیعتی برای جذب مخاطب بیش‌تر دانستند و از آن استفاده کردند.

طبق گفته محمدمهدی عسگرپور ، ساترا برای سانسور آثار پول می‌گیرد، درواقع می‌توان گفت که سانسور سریال‌های شبکه نمایش خانگی، یک بازی دو سَر بُرد است که هم ساترا از آن سود می‌برد هم پلتفرم‌ها!

ساترا از زمانه عقب است

یکی از مشکلاتی که ساترا با آن مواجه است، نداشتن یک برنامه مشخص برای سانسور و ممیزی است و چون نحوه مدیریت به روزی ندارد، همواره یک گام عقب‌تر از شبکه‌های نمایش خانگی است.

لطفی: در همه جای جهان، وظیفه پلتفرم‌های اینترنتی، کشف و معرفی بازیگران تازه است، ولی در ایران، تولیدات شبکه نمایش خانگی، به جای رفتن به سمت ارتفاء کیفیت فیلمنامه و ساخت، دنبال چهره‌های سرشناس تلویزیونی و سینمایی می روند که ساده ترین کار برای جلب مخاطب است

محمدتقی فهیم، یکی از منتقدان سینمایی درباره نحوه عملکرد ساترا در این سال‌ها می‌گوید: «ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) تشکیل شد و ما فکر می‌کردیم که شاید بتواند به وضعیت توزیع محصولات از طریق بستر اینترنت سر و سامان دهد. اما در واقعیت، نه تنها این اوضاع بهبود پیدا نکرد، بلکه ساترا به دلیل عقب ماندن از کارکردهای روز و عقب ماندن از شیوه‌های نوین علم مدیریت، خودش تبدیل به یک بازوی مبلغ برای سرمایه‌اندوزی این جریانات، پلتفرم‌ها و سیستم‌های توزیع اینترنتی شد.»

او ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال، سه قسمت ابتدایی سریال «زخم کاری»، اگر پشتوانه تبلیغات سانسوری نداشت، مخاطبان با این شدت به دیدن ان مشتاق نمی‌شدند. چون سه قسمت ابتدایی بر خلاف استاندارد آثار جهانی، فاقد تنش، بحران و جذابیت لازم است.

اما به واسطه سانسور و عملکردهای ساترا، یک اشتیاق ناخودآگاه نسبت به تماشای این سریال از جانب مخاطبان پیش آمد. مشکل اصلی این است که تمام نهادهای نظارتی از جمله ساترا همواره ده سال عقب‌تر هستند، در حالی‌که پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی، همگام با سرعت پیشرفت جهانی حرکت می‌کنند.»