گمانه‌زنی رسانه‌های حکومت در مورد گزینه‌های جانشینی علی شمخانی؛ صف فرماندهان سپاه 

ساعاتی پس از آنکه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی برداشت «برخی در داخل» از «نرمش قهرمانانه» که چند سال پیش مطرح کرده بود، را «غلط» دانست، خبرهای «غیررسمی» از «کناره‌گیری» علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی منتشر شد.

علی شمخانی در توییتی تلویحا از پایان کار خود در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی خبر داد. خبری که «نور نیوز» رسانه نزدیک به دبیرخانه این شورا آن را تایید کرد.

علی شمخانی ده سال پیش و پس از روی کار آمد حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران، با پیشنهاد روحانی و موافقت علی خامنه‌ای به سمت دبیری شورای عالی امنیت ملی منصوب شد. حالا پس از ده سال و درست در ماه‌هایی که شمخانی نقش پررنگ‌تری در مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی در ماه‌های آخر سال ۱۴۰۱ بازی کرد، خبرهای غیر رسمی از «کناره گیری» او حکایت دارد.

در ماه‌های انتهایی سال گذشته، حضور شمخانی در راس هیات‌های مذاکره کننده‌ای که برای توافق با عربستان، امارات و عراق به چین و منطقه سفر کردند، حرف و حدیث‌هایی را در پی‌داشت. از جمله اینکه برخی معتقد بودند که «ناکارآمدی» دستگاه وزارت امور خارجه در دولت ابراهیم رئیسی، سبب شده تا حل و فصل برخی از موضوعات «راهبردی» از جمله روابط پرتنش ایران و عربستان به شورای عالی امنیت ملی سپرده شود. هر چند حسین امیرعبدالهیان، وزیر امور خارجه دولت رئیسی هرگونه اختلاف نظر را «تکذیب» کرد و ادعا کرد که «همه چیز هماهنگ شده است.»

هر چند جهت‌گیری انتقاد تلویحی علی خامنه‌ای از رویکرد سیاست خارجی دولت پیشین جمهوری اسلامی و استفاده از تعبیر «دیپلماسی التماسی» به نظر می‌رسد بیشتر به سمت حسن روحانی و جواد ظریف باشد، اما حضور ده ساله شمخانی در سمت مهمی همچون دبیری شورای عالی امنیت ملی، او را نیز در نگاه بسیاری، از جمله در نگاه مخالفان و منتقدان دولت قبلی، «شریک جرم» رویکردهایی قرار می‌دهد که مورد انتقاد خامنه‌ای قرار گرفته است.

هرچند تا لحظه تنظیم این گزارش خبر رسمی در مورد «کناره‌گیری» شمخانی منتشر نشده است، اما نزدیکی منبع اولیه انتشار این خبر و فهرست شدن گزینه‌های جایگزین در رسانه‌های نزدیک به حکومت، نشان از «قریب‌الوقوع» بودن آن دارد.

یکی از نام‌ها که در ساعات گذشته در بین رسانه‌های داخلی به عنوان جایگزین «احتمالی» شمخانی دست به دست می‌شود، یکی از فرمانده‌هان سپاه به نام علی اکبر احمدیان است. او در حال حاضر «عضو حقیقی» مجمع تشخیص مصلحت نظام هم هست و از سال ۱۳۸۶ تاکنون، ریاست مرکز راهبردی سپاه پاسداران را نیز برعهده دارد.

احمدیان، ۶۲ ساله و متولد شهربابک است که از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران و در فاصله سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ ریاست ستاد مشترک سپاه پاسداران را برعهده داشته است.

به جز احمدیان از چند فرمانده دیگر سپاه، از جمله غلامعلی رشید، یحیی رحیم صفوی نیز در ساعت‌های گذشته به عنوان جانشینان احتمالی شمخانی نام برده شده است.

غلامعلی رشید، فرمانده سپاهی که هم‌اکنون به عنوان فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء فعالیت می‌کند و معاونت امور دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی را نیز برعهده دارد.

سید یحیی صفوی، فرمانده اسبق سپاه پاسداران که هم‌اکنون به‌عنوان دستیار و مشاور عالی رهبر جمهوری اسلامی ایران در امور نیروهای مسلح فعالیت می‌کند.