پهپادهای ایرانی و تحریم: دیپلمات‌های جمهوری اسلامی انکار می‌کنند، خامنه‌ای به آن افتخار می‌کند

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۱۹ اکتبر/ ۲۷ مهرماه گفت که ایالات متحده «شواهد فراوان» دارد که نشان می‌دهد روسیه از پهپادهای ایرانی برای حمله به اوکراین استفاده می‌کند. پرایس گفت:

«ایالات متحده در ماه ژوئیه شروع به هشدار در مورد اینکه ایران قصد دارد پهپادها را به روسیه منتقل کند تا در جنگ وحشیانه روسیه علیه اوکراین استفاده شود، آغاز شد و ما اکنون شواهد فراوانی داریم که نشان می‌دهد این پهپادها برای حمله به غیرنظامیان اوکراینی و زیرساخت‌های غیرنظامی حیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.»

به گفته پرایس، شورای امنیت سازمان ملل جلسات توجیهی کارشناسی درباره انتقال چنین پهپادهایی از سوی ایران به روسیه برگزار کرده است و این موضوع به طور جمعی توسط ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه در نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل در روز چهارشنبه مطرح شد.

پهپادها از زمانی که روسیه حمله تمام عیار خود به اوکراین را در اواخر فوریه آغاز کرد، نقش مهمی در این درگیری ایفا کرده‌اند، اما استفاده از آنها از تابستان، زمانی که ایالات متحده و کی‌یف می‌گویند مسکو هواپیماهای بدون سرنشین را از ایران خریداری کرد، افزایش یافته است.

مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی در وزارت خارجه تحویل سلاح به روسیه را علی‌رغم شواهد موجود رد کرده‌اند ولی رسانه‌های رسمی وابسته به سپاه پاسداران، کانال‌های نزدیک به سپاه قدس در شبکه‌های اجتماعی و کاربران موسوم به لشکر سایبری سپاه هر روز فیلم‌ها و اطلاعات جدیدی درباره «قدرت و دقت» این پهپادها در حملات به شهرهای اوکراین منتشر می‌کنند.

سی‌ان‌ان سه‌شنبه گزارش داد که به گفته دو منبع نزدیک به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، ایران علاوه بر پهپاد، پرسنل نظامی را هم برای آموزش و مشاوره ارتش روسیه در مورد استفاده از پهپادها به سرزمین‌های تحت اشغال روسیه در کریمه فرستاده است.

سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل گفت ایران این ادعا را تأیید نمی‌کند و آن را رد می‌کند.

امیر سعید ایروانی، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل هم که سال‌ها مسئول پرونده عراق در شورای امنیت ملی ایران بود و مورد وثوق سپاه قدس است پس از نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد در شامگاه چهارشنبه در جمع خبرنگاران در مقر سازمان ملل، گفت که «ادعاهای بی‌اساس در مورد انتقال پهباد برای استفاده در درگیری اوکراین» را رد می‌کند.

سخنان ایروانی ساعتی پس از آن انجام شد که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در «حسینیه امام خمینی» در قلب تهران، نه تنها فروش این پهپادها را تأیید کرد بلکه گفت که این‌ها دستاوردهای غرور‌آفرین دوران رهبری‌اش است.

خامنه‌ای در بخشی از سخنانش که بیشتر شبیه دفاع از کارنامه شخصی‌اش بود به چند مورد اشاره کرد: اولین مورد را او موفقیت‌ها در «شبیه‌سازی حیوان زنده» در مؤسسه رویان خواند و گفت خود او نه یکی که چند عدد از آن حیوان‌ها را از نزدیک دیده است.

موارد بعدی پیشرفت در بیوشیمی، ساخت پرتابه‌های ماهواره، صنعت هسته‌ای و  موشک بود. اما او در ادامه صحبت‌هایش به نظر می‌رسد عنان از کف داد و در مورد پهپادها سخنی گفت که موضع رسمی مقام‌های وزارت خارجه جمهوری اسلامی نبود:

«چند سال پیش از این می‌گفتند که اینها فتوشاپ است! وقتی که عکس‌هایش منتشر می‌شد، می‌گفتند این فتوشاپ است؛ حالا می‌گویند که پهپادهای ایرانی خیلی خطرناک است! چرا به فلان کس می‌فروشید، به فلان کس می‌دهید. خب، این‌ها کارهایی است که نخبه‌ی ایرانی انجام داده؛ این‌ها برای کشور آبرو است.»

چند ساعت بعد از این تأییدیه رسمی رهبر جمهوری اسلامی، سفیر ایران در سازمان ملل نگران از آغاز روندی که می‌تواند یک جنبه آن فعال شدن مکانیسم ماشه، لغو خودکار قطعنامه ۲۲۳۱ و بازگشت ایران به دوره تحریم‌های ذیل فصل ۷ سازمان ملل باشد، فروش پهپاد به روسیه را «قاطعانه» رد کرد و ارتباط آن با ممنوعیت فروش تسلیحات وفق قطعنامه ۲۲۳۱ را هم نادرست خواند.

نکته جالب توجه در سخنان نماینده ایران در سازمان ملل آن بود که در ابتدای متن مکتوبی که او از روی آن می‌خواند صادرات پهپاد به روسیه رد شده بود ولی در انتهای آن آمده بود که «پهپادهای صادراتی» ایران مشمول قطعنامه ۲۲۳۱ نیست:

«این کشورها(ی غربی) با ایجاد یک کارزار ضد اطلاعاتی و جنگ روانی علیه ایران تلاش می‌کنند از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل یک تفسیر گمراه کننده ارائه نموده و بین ادعاهای بی‌اساس و قطعنامه ۲۲۳۱ ارتباط برقرار نمایند. ایران تأکید دارد که موضوعات حول درگیری جاری در اوکراین کاملاً با قطعنامه ۲۲۳۱ در شکل و محتوا غیر مرتبط است و هر فعالیتی در این رابطه خارج از قطعنامه و دستور کار دبیرخانه است.

"ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۱۹ اکتبر/ ۲۷ مهرماه گفت که ایالات متحده «شواهد فراوان» دارد که نشان می‌دهد روسیه از پهپادهای ایرانی برای حمله به اوکراین استفاده می‌کند"به علاوه اعتقاد داریم که هیچ یک از سلاح‌های صادراتی ایران از جمله پهباد به سایر کشورها مشمول پاراگراف ۴ ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ نیست.»

با این حال، ایالات متحده گفته است که پیامدهایی برای این انتقال پهپادهای ایرانی به روسیه وجود خواهد داشت و پرایس احتمال اعمال تحریم‌ها را مطرح کرد. وی گفت:

«ما در استفاده از تحریم‌ها و سایر ابزارهای مناسب برای همه دست‌اندرکاران این نقل و انتقالات تردید نخواهیم کرد.»

پهپادهای کامیکاز یا پهپادهای انتحاری نوعی سیستم تسلیحات هوایی هستند. آن‌ها به عنوان «مهمات سرگردان» شناخته می‌شوند زیرا می‌توانند برای مدتی در منطقه‌ای که به عنوان یک هدف بالقوه شناسایی شده است منتظر بمانند و تنها زمانی حمله کنند که بیشترین خسارت وارد شود.

آن‌ها کوچک و قابل حمل هستند و می‌توان آنها را به راحتی پرتاب کرد، اما مزیت اصلی آنها این است که به سختی قابل تشخیص هستند و می‌توان آنها را از راه دور شلیک کرد.

سخنگوی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه گفت که اتحادیه اروپا پس از جمع‌آوری «شواهد کافی» مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی پهپادهای مرگباری را برای استفاده در اوکراین به روسیه می‌دهد، برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران کار می‌کند.

نبیلا ماسرالی، سخنگوی جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت:

«اکنون که ما شواهد کافی جمع‌آوری کرده‌ایم، کار در شورای [اروپا] با توجه به پاسخ روشن، سریع و محکم اتحادیه اروپا ادامه دارد.»

یک دیپلمات اتحادیه اروپا فاش کرد که کار برای تهیه فهرستی از افراد و نهادهای ایرانی مرتبط با هواپیماهای بدون سرنشین که قرار است به لیست سیاه تحریم‌های اتحادیه اضافه شوند، در حال انجام است.

همچنین منابع فرانسوی فاش کردند که اروپایی‌ها به دلیل ارائه پهپادهای مورد استفاده روسیه در جنگ با اوکراین، تحریم‌هایی را علیه ایران در نظر دارند.

منابع افزودند این تحریم‌ها در چند روز آینده اعمال می‌شود و به تحریم‌هایی که وزیران خارجه اروپا در نشست ۱۷ اکتبر آن‌ها تصویب کرده‌اند اضافه می‌شود.

تحریم‌هایی که دوشنبه گذشته علیه ایران اعمال شد، شخصیت‌ها و نهادهای ایرانی را هدف قرار داد که در سرکوب اعتراض‌های سراسری نقش داشتند.