آیا علامه مجلسی می‌گفت قرآن تحریف شده است؟

به گزارش«مبلغ» به نقل از ایکنا، سیدرضا مؤدب، استاد دانشگاه قم، در نشست علمی «نقش فناوری‌های نوین در توسعه و تعمیق پژوهش‌های اسلامی» در مرکز کامپیوتری نور، گفت: نسلی که متعلق به چند دهه قبل است به خوبی اهمیت و جایگاه مجموعه‌های علمی و فناوری و نرم‌افزارها را درک می‌کند؛ آیت‌الله بروجردی گاهی برای پیداکردن یک روایت، یک ماه ذهن‌مشغولی داشت ولی الان در کمترین زمان و با دقت‌های خوب می‌توان روایت و آیه‌ای را یافت، یا یک روزی محققان در صف رایانه می‌نشستند تا نوبت آنها شود و بتوانند یک روایت را جست‌وجو کنند.

وی افزود: واقعا خدمت بزرگی به دانش‌های علوم انسانی و الهیات از طریق این نرم‌افزارها انجام شده است و ما همیشه به محققان مرکز نور درود می‌فرستیم که این نوع خدمات را انجام می‌دهند و این فناوری‌ها نقش فراوانی در دسترسی به منابع و دقت آن دارد.

نقل یک روایت غلط و آسیب‌های اجتماعی آن

مؤدب با اشاره به روایتی از کافی در مورد تعداد آیات قرآن، تصریح کرد: روایت فرموده است که «ان القرآن جاء به …سبعة الف عشر» یعنی قرآن دارای ۱۷ هزار آیه است در حالی که مشهور این است که آیات قرآن، ۶۲۳۶ آیه است. این روایت در کتاب کافی و در بحث فضائل‌القرآن آمده است. اولین سؤال این است که این روایت چقدر معتبر است؟ مجلسی که نرم‌افزار در اختیار نداشته در برخورد با این روایت چه کرده است؟ مجلسی فرمایش عجیبی در اینجا دارد و گفته است سند روایت موثق و خبر، صحیح است و به همین دلیل قرآن دچار نقص و کمبود شده است یعنی آیات آن ۱۷ هزار بوده و به شش هزار رسیده است. مجلسی از اخباریون است ولی قائل به تحریف می‌شود و منتقدان زیادی هم دارد.

استاد دانشگاه قم اضافه کرد: مجلسی و فیض کاشانی در یک دوره و از محدثین متاخر هستند، فیض روایتی را از کلینی آورده که آیات قرآن، هفت هزار عدد است؛ این دو بزرگوار هر دو محدث و مفسر و با هم مرتبط بوده‌اند و فاصله مکانی چندانی هم با یکدیگر نداشتند ولی دو قضاوت مختلف بر اساس دو نسخه مختلف از کافی، در مورد تعداد آیات قرآن دارند و یکی قائل به تحریف است.

وی افزود: این خدمت را مؤسسه دارالحدیث با تولید نسخه جدید کافی انجام داده است و در اینجا در ذیل روایت توضیحات لازم ارائه شده و هفت هزار عدد به عنوان تحریف شناخته نشده است یا در نرم‌افزارهای مرکز نور می‌توان یک روایت را در نسخه‌های متعدد ببینیم و نسخه درست را مشاهده کنیم. مرحوم مجلسی که بنده شاگردی کوچک از شاگردان ایشان هستم اگر این نسخه اصیل کافی را در دست داشت آن قضاوت نادرست را نداشت و باعث برانگیختن انتقادات زیادی هم به خود نمی‌شد.

ریشه اتهام تحریف قرآن به شیعه

مؤدب با بیان اینکه کسانی مانند محدث قمی و استرآبادی و … چون دسترسی به نسخ اصیل نداشتند قائل به تحریف قرآن شدند، اظهار کرد: ظهیر احسان الهی، فصل الخطاب محدث قمی را چاپ کرده و روایات تحریف را هم آورده است و در نهایت براساس همین نظر او کتاب «الشیعه و القرآن» را چاپ کرده است، چقدر دعوا در پاکستان و مناطق دیگر براساس همین نظر رخ داده و تعدادی افراد هم کشته شدند.

ماجرای حضور در دانشگاه ام‌القری در مکه

وی افزود: در سفری به دانشگاه ام‌القری در مکه رفتم و به اتاق رئیس دانشکده قرآن رفتم و اولین پرسش او این بود که نظر شما در مورد قرآن چیست؟ و بنده گفتم قرآن ما همین قرآنی است که شما دارید ولی او نپذیرفت و گفت شما معتقدید که خیلی از سوره‌های قرآن و نام ائمه(ع) از آن حذف شده و قائل به تحریف هستید.

گفتم اگر شک دارید بیایید قم و فورا گفت اگر قم بیاییم شما ما را نمی‌کشید و این حرف را در حالی می‌زد که ما تعدادی دانشجوی اهل سنت در دانشگاه قم و دیگر دانشگاه‌ها داریم و بزرگان اهل سنت رفت و آمد دارند.

استاد دانشگاه قم اضافه کرد: بنده نرم‌افزار جامع‌الاحادیث را به او معرفی کردم و گفتم اگر روایت ۱۷ هزار در کافی آمده روایات معتبر دیگری هم داریم که عدد آیات قرآن را هفت هزار می‌داند ولی او باورش نمی‌شد؛ اینکه ما بتوانیم نرم‌افزاری اینگونه را به او معرفی کنیم چقدر در تغییر دیدگاه این افراد مؤثر است.

روایت نادرست حذف یک سوم قرآن

وی افزود: طبرسی، صاحب احتجاج در تفسیر آیه سوم سوره نساء «وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتَامَی فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَی وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ ذَلِکَ أَدْنَی أَلَّا تَعُولُوا»؛ آورده است که زندیقی خدمت امام علی(ع) رسید و از این آیه پرسید و حضرت فرمودند که بین قسمت اول آیه یعنی؛ وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتَامَی و فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَی وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ … ارتباطی وجود ندارد بلکه بین بخش اول و دوم، «اکثر من ثلث القرآن» یعنی بیش از یک سوم قرآن حذف شده است؛ طبرسی در قرن ششم می‌زیسته و قبل از ایشان این روایت با هیچ مصدری ذکر نشده است و همه از صاحب احتجاج آورده‌اند در صورتی که این کتاب، اصلا رجالی نیست که کسی بخواهد به آن رجوع کند؛ همین روایت را صدوق در توحید نقل کرده است و چقدر با قبلی متفاوت است. حضرت به تلاش منافقان برای تحریف قرآن اشاره دارند ولی تعبیر «اکثر من ثلث القرآن» را فقط در احتجاج بیان کرده و معلوم نیست که از جایی گرفته یا به ذهنش اعتماد کرده است.

مؤدب بیان کرد: ما به دانشجویان توصیه می‌کنیم که نرم‌افزارهای مرکز نور که یک کتابخانه بسیار بزرگ و ارزشمند است را داشته باشند مثلا وقتی وارد نرم‌افزار جامع احادیث شویم می‌توانیم روایت، مصدر و روایان آن را به راحتی شناسایی کنیم.

کپی‌برداری ناشیانه از نرم‌افزار

مؤدب به برخی آسیب‌های اتکاء به نرم‌افزارها هم اشاره کرد و گفت: یکی از آسیب‌ها اتکای بیش از حد به این مجموعه‌ها است و پژوهشگر از حافظه خود استفاده نمی‌کند؛ آسیب دیگر کپی‌برداری‌های ناشیانه از این نرم‌افزارهاست و یک دانشجو گاهی متنی را از یک نرم‌افزار کپی می‌کند ولی حتی خودش هم یکبار نمی‌خواند تا از دقت لازم برخوردار باشد و مطلبی از خودش ارائه نمی‌دهد و تحلیلی درباره موضوع ندارد.

۶۵۶۵