فاصله زیادی با ژورنالیسم خبری دنیا داریم/ انتقاد از وضعیت عکاسی

خبرگزاری مهر -گروه هنر-آزاده فضلی؛ احمد ناطقی عکاس باسابقه که عکس‌های متفاوتی از بمباران شیمیایی حلبچه و کتاب تصویری حج با عنوان «مشق عشق» از او به جا مانده، عکاسی را از دهه ۵۰ در دوره نوجوانی آغاز کرد و در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ در روزهای انقلاب اسلامی و جنگ ادامه داد. وی از سال ۱۳۶۲ به عنوان رئیس اداره عکس خبرگزاری جمهوری اسلامی، منصوب شد و در دوران جنگ عراق علیه ایران به عنوان یکی از عکاسان جنگ، آثار زیادی را به ثبت رساند. ناطقی عکس‌های منحصر به فردی از حلبچه و بمباران شیمیایی عراق در این منطقه ثبت کرد. پس از نمایش آثار او، تندیس «یادمان حلبچه» بر اساس یکی از عکس‌های ناطقی ساخته شد که مقابل دادگاه لاهه نصب شده است.

او در سال ۱۳۶۹ وارد حوزه هنری شد و جشنواره بین‌المللی عکس کودک و نوجوان را پایه گذاری کرد و تا هفت سال دبیر این جشنواره بود. ناطقی در سال ۱۳۷۹ اولین نمایشگاه انفرادی خود را با موضوع مستند اجتماعی و عنوان «تولد در زندان» برپا کرد و کتاب آن با همین عنوان توسط خانه عکاسان ایران، چاپ و منتشر شد.

ناطقی طراح اصلی و بنیان‌گذار خانه عکاسان ایران و انجمن عکاسان فردا است و تا پاییز ۱۳۸۴ مدیریت خانه عکاسان ایران را به عهده داشت.

"وی از سال ۱۳۶۲ به عنوان رئیس اداره عکس خبرگزاری جمهوری اسلامی، منصوب شد و در دوران جنگ عراق علیه ایران به عنوان یکی از عکاسان جنگ، آثار زیادی را به ثبت رساند"وی چندی پیش اعلام کرد در اعتراض به برخی عملکرد متولیان فرهنگی کشور، هزاران فریم اسلاید از آثار خود را از بین برده و در این باره، در گفت‌وگویی که با مهر توضیح داد. به بهانه بررسی عملکرد انجمن‌های عکاسی و بحث آموزش عکاسی با ناطقی گفت‌وگو کرده‌ایم.

احمد ناطقی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره خانه عکاسان ایران گفت: خانه عکاسان ایران سال ۱۳۷۳ در حوزه هنری افتتاح و با تلاش همکارانم تبدیل به محفلی برای حضور عکاسان رویدادهای مهم عکاسی ایران شد. در همین دوران، اولین جشنواره بین‌المللی عکاسی در تاریخ ایران را برگزار کردیم. البته بعد از آن، جشنواره‌های بین‌المللی دیگری هم برگزار شد ولی با مراجعه به اسناد تاریخی و رسانه‌ها، تفاوت و جایگاه این جشنواره با نمونه‌های دیگر داخلی قابل مقایسه است.

وی افزود: در پنجمین دوره این جشنواره، از ۴۴ کشور شرکت کردند. خانه عکاسان ایران، جایی برای حضور عکاسان نوجوان، جوان و حرفه‌ای بود و به زعم اغلب دست اندرکاران و خود عکاسان، این‌جا محفلی برای رشد و ترقی خیلی از عکاسان ایران بوده است.

اهمیت خانه عکاسان زمانی برجسته‌تر می‌شود که جشن سالگرد تأسیس خانه عکاسان ایران در ۲۳ شهریور هر سال به دلیل همزمانی با جشن خانه سینما، در تعداد مهمانان رقابت می‌کرد و بیش از ۵۰۰ عکاس در آن شرکت می‌کردند.

ناطقی درباره خانه عکاسان گفت: انجام کارهای بزرگ، نیازمند ملزوماتی مهم است؛ اول اینکه مدیر مربوطه باید توانایی‌های فردی و اجتماعی داشته باشد و نسبت به مساله‌ها و سازوکارهای موضوع در سطح جهانی و داخلی مشرف باشد و هم با پشتکار و از خودگذشتگی برای ساختارسازی تلاش کند. مساله مهم دیگر دغدغه متولیان هر مجموعه نسبت به مقوله مورد نظر است.

انجمن عکاسان فردا

خانه عکاسان دغدغه اصلی مدیران نیست

وی تاکید کرد: خانه عکاسان ایران دغدغه اصلی حوزه هنری نیست، عدم اختصاص بودجه لازم، امکانات و شرایط مدیریتی موجود از نشانه‌های همین باور است. وضعیت عرصه‌های فرهنگی که همیشه مورد نارضایتی و دغدغه اصلی مقام معظم رهبری بوده است، حاصل عملکرد بعضی متولیان فرهنگی است. آن‌چه مشهود است؛ به کار نگرفتن ژنرال‌های فرهنگی در پست‌های مختلف است.

وی در بخش دیگری از گفت‌وگو درباره وضعیت آموزش عکاسی در دانشگاه‌ها توضیح داد: آموزش عکاسی در کل کشور، آشفته و نامطلوب است؛ من در دانشگاه علامه طباطبایی، سوره و آزاد و دانشکده خبر فارس تدریس می‌کردم، اما همواره به دلیل شرح درس‌های نامطلوب، غیرکاربردی، به شدت قدیمی و عدم تمایل دانشکده‌ها برای تغییر، تاب‌آوری من بیشتر از چند ترم نبود!

انتخابات انجمن عکاسان ایران توسط انجمن عکاسان فردا - سال ۱۳۸۴

سیستم آموزشی و بومی‌سازی دانش عکاسی

ناطقی درباره بومی‌سازی دانش عکاسی گفت: در هر جای دنیا برای انتقال یک دانش مطابق با اصول و تکنولوژی روز، آن را با شرایط بومی خود سازگار می‌کنند. برای بهبود اوضاع آموزش عکاسی در کشور ۲ راه وجود دارد؛ اول اینکه دانشکده مربوطه یک سال تعطیل شود تا بتوان روی درس‌ها و مطابق سازی آنها کار کرد یا اینکه با سرمایه‌گذاری و پرداخت حقوق لازم برای چند استاد دانشگاه، آنها مسؤول تحقیق، پژوهش و آماده کردن شرح درسی منطبق با روش‌های مدرن، تکنولوژیک و کارآمد باشند.

"وی چندی پیش اعلام کرد در اعتراض به برخی عملکرد متولیان فرهنگی کشور، هزاران فریم اسلاید از آثار خود را از بین برده و در این باره، در گفت‌وگویی که با مهر توضیح داد"البته این موضوع فقط به دانشگاه‌های هنری مربوط نیست، بلکه این مشکل سیستم آموزشی کشور است و تا اراده تغییر در همه مدیریت مربوط به آموزش از دولت و مجلس و … وجود نداشته باشد، فرهنگ و آموزش از این بالاتر نخواهد رفت.

وی درباره زیبایی‌شناسی در عکاسی گفت: بخش مهمی از عکاسی، زیبایی‌شناسی است؛ با وجود ابزار و تجهیزات پیشرفته، ابتدایی‌ترین کار، یاد گرفتن تکنیک و کاربرد ابزار است. اما شناخت و بازتاب زیبایی، بخش مهمی از هنر ارتباط با جهان بیرون است و باید اصلی‌ترین بخش آموزش هنر باشد.

خدمت بزرگ انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس به جامعه عکاسی

این عکاس پیشکسوت درباره عملکرد انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس گفت: یکی از مهم‌ترین کارهای انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، سامان دهی عکس‌های عکاسان انقلاب و دفاع مقدس است. اسکن و سامان دادن آثار عکاسان جنگ و انقلاب و نگهداری آن‌ها مهم‌ترین کاری است که این انجمن انجام داده و در تاریخ ثبت خواهد شد. این کار ارزشمند انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، به شدت طاقت‌فرسا و وقت‌گیر است که توسط عده‌ای از همکاران با حوصله و متعهد این انجمن صورت می‌گیرد و باید به همه آنها خدا قوت گفت.

ناطقی تاکید کرد: همچنین چاپ کتاب‌های عکاسان جنگ و مطالب مربوط به آن نیز از کارهای برجسته این انجمن است، اما همه کار و وظیفه یک انجمن این نیست و انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس کارهای مختلفی دارد که باید به همه آن‌ها بپردازد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره انجمن ملی عکاسان ایران تاکید کرد: من یکی از اعضای پایه‌گذار این انجمن و انجمن عکاسان فردا بوده‌ام و اولین جلسه انتخابات این انجمن توسط انجمن عکاسان فردا را برگزار کردم و به نظر می‌رسد که انجمن عکاسان ملی ایران تا کنون با توجه به نام و جایگاه حقوقی خود، کار مؤثری برای جامعه عکاسی انجام نداده؛ انجمن باید خروجی داشته باشد؛ خروجی وسیع، تعیین کننده و مؤثر.

ناطقی تصریح کرد: این موضوع هرمی است و تا متولیان فرهنگی با ضرورت‌های کلی فرهنگ و هنر آشنا نباشند و اراده‌ای برای انجام کارهای مؤثر، جدی و باارزش نداشته باشند، اتفاق تأثیرگذاری رخ نخواهد داد.

انتقاد به وضعیت عکاسی خبری

وی با انتقاد از عکاسی خبری و مستند اجتماعی گفت: رشته اصلی من عکاسی خبری و مستند بوده و با کمال تعجب و جرأت می‌گویم در حوزه عکاسی خبری، جز وجود امکانات و تجهیزاتی که عکاسان دارند و سود آن نصیب فروشندگان این تجهیزات شده، قابلیت قابل توجهی در این حوزه نداریم. شناخت اغلب عکاسان و رسانه‎‌ها در این حوزه نازل است و شاهد این حرف، خروجی رسانه‌ها است که فاصله زیادی با دنیای خبر و ژورنالیسم امروز در جهان دارد.